E-learning helpt cliënten met schulden

Uit onderzoek weten we dat schuldenstress verlammend werkt op cliënten in de opvang. Als professional kun je een belangrijke rol spelen om deze cliënten te helpen. De e-learning ‘Begeleiding in geld’ helpt daarbij.

Als je in de opvang werkt, wil je mensen helpen richting en inhoud te geven aan hun leven. Je bent geen maatschappelijk werker of ambulant begeleider geworden om mensen financieel advies te geven. Toch kun je ook daarin als hulpverlener een belangrijke rol spelen. 

Daar weet Marthe Riemeijer alles van. Ze was zelf schuldhulpverlener en inmiddels geeft ze les aan toekomstige schuldhulpverleners aan de Hogeschool Utrecht. De afgelopen jaren was ze projectleider van de e-learning ‘Begeleiding in geld’.

In de opvang heeft negentig procent van de cliënten schulden waar ze zelf niet uitkomen


Professionals zijn belangrijk
Marthe vertelt waarom ze zo blij is met dit hulpmiddel voor professionals. ‘In de opvang heeft negentig procent van de cliënten schulden waar ze zelf niet uitkomen. Zij hebben professionele hulp nodig. Tegelijkertijd weten we dat mensen de schuldhulpverlening slecht weten te vinden, want je moet je bijvoorbeeld digitaal aanmelden en bewijsstukken aanleveren. Daarom zijn professionals in de opvang zo belangrijk. Zij kunnen cliënten helpen om weer grip te krijgen op hun financiën én begeleiden in de hindernisbaan richting schuldhulpverlening. Deze e-learning helpt professionals daarbij.’

Belangrijkste vragen
Schrik niet, de e-learning leidt je niet op tot schuldhulpverlener. Het gaat wel om de belangrijkste vragen: Heeft iemand een uitkering? Een zorgverzekering? Krijgt hij toeslagen? Met welke schuldeisers moet je direct een betalingsregeling treffen? ‘In mijn optiek is het essentieel dat zulke checks de eerste dag al gedaan worden,’ zegt Marthe. ‘Want een bijstandsuitkering kun je niet met terugwerkende kracht aanvragen. Wacht je een week, dan mis je een week geld. Het gaat ook om een doelgroep die al met veel hulpverleners in contact is geweest. Je wilt niet dat ze hun verhaal telkens opnieuw moeten vertellen. Dus het is heel fijn als hun eigen hulpverlener de belangrijkste financiële vragen kan beantwoorden.’

Hartstikke mooi
Ellen Bonhof is zo’n hulpverlener. Zij werkt bij Leviaan (begeleiding van mensen met psychische kwetsbaarheden) als persoonlijk begeleider. ‘Als maatschappelijk werk niet meer toereikend is, komen wij in beeld. Zelf werk ik ambulant, dus bij mensen thuis. Ik kom van alles tegen, van “ik kan niet alleen naar de huisarts” tot moeilijke financiële situaties.’

Een half jaar geleden organiseerde haar werkgever een workshop over financiën. Daarin werd gewezen op de e-learning. ‘Dat vond ik hartstikke mooi,’ vertelt Ellen. ‘Ik heb dat ook direct doorgegeven aan mijn eigen team van ambulant begeleiders en aan onze kwaliteitsbeleidsmanager: “Dit moeten we opnemen op ons Kennisplein”.’

Zelf nam ze de e-learning in drie etappes door. ‘Dat is omdat ik ambulant werk; ik heb niet de tijd om er een uur voor te gaan zitten. Nu had ik ergens een kwartiertje over en kon ik even inloggen. Later kon ik het dan weer oppakken. Ik doe dit werk zes jaar, maar ik vind het heel fijn om met de e-learning mijn geheugen op te frissen. Af en toe die “o ja’tjes” krijgen, dat vind ik super.’

Drie hoofdstukken plus verdiepingen
Hoog tijd om de e-learning wat beter te bekijken. De eerste drie hoofdstukken zijn relevant voor elke professional. Het eerste hoofdstuk gaat over: Wat doen schulden met een mens? Hoe maak je schuldenstress bespreekbaar? Het tweede hoofdstuk is praktischer: Hoe maak je een budgetplan? Wat zijn veelvoorkomende fouten bij het aanvragen van een uitkering? En hoe zorg je dat de financiële situatie enigszins stabiel wordt? Pas het derde hoofdstuk gaat over cijfers en schulden. ‘Je hoeft echt niet de taak van de schuldhulpverlener over te nemen,’ vertelt Marthe Nijemeijer. ‘Maar het is wel handig om te weten wat je kunt doen als een klant veel boetes heeft openstaan. We ruimen ook enkele misverstanden uit de weg, zoals dat je met fraude- of studieschulden niet in aanmerking zou komen voor schuldhulpverlening.’ Na deze 3 hoofdstukken volgen er verdiepingsmodules, bijvoorbeeld over vrouwenopvang.


Dankbaar gebruik gemaakt
De e-learning is ook bedoeld als naslagwerk, zegt Marthe Riemeijer: ‘Stel dat je cliënt een brief krijgt over beslaglegging en je denkt: hoe zat het ook alweer? Ga dan naar de kennisbank, typ “beslaglegging” en dan krijg je alle informatie. Ik hoop dat de professionals de e-learning op die manier blijven gebruiken.’

Ellen Bonhof: ‘Wat ik handig vind, is het overzicht van inkomsten en uitgaven, want dat missen cliënten vaak. Toeslagen is ook altijd een ding, dat is een apart hoofdstuk in de e-learning. Sommigen hebben bijvoorbeeld geen recht op huurtoeslag, maar wel op ziektekostentoeslag. In de e-learning word je ook doorverwezen naar de overheid en daar kun je uitrekenen waar iemand recht op heeft. Die link is heel handig.’

Ellen heeft in haar dagelijks werk al dankbaar gebruik gemaakt van de e-learning: ‘Ik las de tip om als iemands inkomen wijzigt onmiddellijk te kijken of hij nog steeds recht heeft op bepaalde toeslagen. Dus toen laatst een cliënt uit de bijstand ging, zei ik: “Informeer vandaag nog de Belastingdienst dat je inkomen veranderd is én zet geld aan de kant.” Zo heeft hij voorkomen dat hij een schuld opbouwde. Dat ik hem waarschuwde, was te danken aan de e-learning.’

Tekst: Stan Verhaag