Als paramedische zorg helpt, biedt dat patiënten perspectief

Mensen met Long COVID krijgen de paramedische herstelzorg, zoals fysiotherapie, ergotherapie, oefentherapie, logopedie of diëtetiek, momenteel vergoed vanuit het basispakket van de zorgverzekeraar. Maar is deze paramedische herstelzorg bij Long COVID effectief en kosteneffectief? Daarvoor is geen bewijs. In juli 2022 zijn we daarom een studie gestart om dat te onderzoeken. In de zomer van 2023 hopen we de studie af te ronden. Dat kan relatief snel, omdat wij het onderzoek uitvoeren op basis van twee bestaande datasets.

Vooruitgang, maar ook nog beperkingen

De eerste dataset komt uit de PARACOV-studie van het Radboudumc. In dit cohort zitten geanonimiseerde gegevens van ongeveer 1400 patiënten met post-COVID die paramedische herstelzorg hebben gehad. Is hun gezondheid wel of niet vooruit gegaan? De eerste resultaten – na zes maanden – moeten nog beoordeeld worden voor een publicatie, maar een preprint staat al online. Hoewel patiënten na zes maanden nog steeds beperkingen ervaren in het dagelijks functioneren, zijn ze ook vooruit gegaan. De vraag is of de verschillen in deze scores volledig te danken zijn aan de paramedische herstelzorg. Misschien waren patiënten zich ook beter gaan voelen zonder de therapie.

Wij creëren onze eigen controlegroep

Om te meten of de gezondheidswinst ook werkelijk het effect is van paramedische herstelzorg, vergelijken we de geanonimiseerde gegevens uit de PARACOV-studie met die van eveneens geanonimiseerde gegevens uit een groot Long COVID cohort van het RIVM. Ook bij die patiënten is het beloop van de klachten gevolgd. Er zitten patiënten tussen die eveneens gebruik hebben gemaakt van paramedische herstelzorg, maar óók patiënten die dat – om welke reden ook – niet hebben gedaan. Naar die laatste groep patiënten gaan wij op zoek. We selecteren de mensen die zoveel mogelijk lijken op de patiënten uit de PARACOV-studie. Het belangrijkste verschil is dat ze géén paramedische herstelzorg hebben gehad. Zo creëren wij onze eigen controlegroep.

Tweede keus

Liefst voer je voor een vergelijkende studie een gerandomiseerd onderzoek uit. Bij zo’n onderzoek verdeelt het toeval patiënten in twee groepen. In dit geval vindt men dat niet ethisch. Mensen met Long COVID hebben veel klachten. De overheid wil ze iets bieden, zoals paramedische herstelzorg. Daarom proberen wij in deze studie het design van gerandomiseerd onderzoek zo goed mogelijk te benaderen.

Geavanceerde econometrische technieken

Om te voorkomen dat we alsnog appels met peren gaan vergelijken, gebruiken wij voor de selectie geavanceerde econometrische technieken die zijn ontwikkeld door collega Judith Bosmans, hoogleraar Methodologie van Doelmatigheidsonderzoek (Vrije Universiteit). Zij vergelijkt ­– samen met promovenda Anita Varga – verschillende matchingsmethodes, met namen als: Propensity Score Matching, Genetic Matching en Targeted Maximum Likelihood Estimation. Die studie is bijna afgerond. Wij hebben aan hen gevraagd welke matchingsmethode het meest geschikt is voor ons onderzoek. Die gaan wij gebruiken voor onze analyses. Dus wij maken vers van de pers gebruik van hun inzichten.

Unieke samenwerking

Het is uniek dat we de nieuw verworven kennis meteen kunnen inzetten voor zo’n belangrijk maatschappelijk vraagstuk. Dit is te danken aan de intensieve samenwerking tussen het Radboud UMC, Vrije Universiteit Amsterdam (afdeling Gezondheidswetenschappen) en het RIVM. Iedereen heeft ingezien dat het logisch was om te gaan samenwerken. We hebben ons daar met z’n drieën hard voor gemaakt. Het is heel dynamisch gegaan. En die dynamiek is er nog steeds.

Afbeelding
Het is uniek dat we de nieuw verworven kennis meteen kunnen inzetten voor zo’n belangrijk maatschappelijk vraagstuk. Dit is te danken aan de intensieve samenwerking tussen het Radboud UMC, Vrije Universiteit Amsterdam en het RIVM
Hanneke van Dongen
Universitair docent doelmatigheidsonderzoek

Resultaten komen in juni

Deze maand kunnen we uitspraken doen over de resultaten van de studie. Dan zal blijken in hoeverre mensen opknappen van paramedische herstelzorg of in hoeverre de gezondheidswinst uit de PARACOV-studie toe te schrijven is aan een natuurlijk beloop. Als blijkt dat paramedische herstelzorg bij Long COVID niet kosteneffectief is, betekent dat iets voor de zorg. Dan kunnen patiënten die zelf ook geen effect ervaren, gemakkelijker besluiten om te stoppen met oefentherapie. Als blijkt dat het wel kosteneffectief is, dan kunnen zorgverzekeraars besluiten de zorg te blijven vergoeden.

Perspectief voor patiënten

Zelf ben ik goed ziek geweest door het coronavirus. Ik lag twee weken lang in bed en had moeite met ademhalen. Dat was al in de tijd van de omikronvariant, dus niet eens tijdens de eerste golf. Het moet heel vervelend zijn als klachten aanhouden voor een langere periode. Als blijkt dat paramedische herstelzorg helpt, biedt dat patiënten met langdurige klachten perspectief. Daarom is deze studie belangrijk.

Auteur: Riëtte Duynstee
Foto: privécollectie Hanneke van Dongen