Onderzoek naar het effect van corona op de mentale gezondheid

Tijdens de coronapandemie werd het al snel duidelijk dat corona en de coronamaatregelen effect hebben op de mentale gezondheid. ZonMw heeft daarom onderzoek gefinancierd om in kaart te brengen welke groepen extra hinder ondervonden, hoe een passend aanbod van zorg en ondersteuning opgezet kan worden en wat de lessen zijn.

Impact op de mentale gezondheid van jongeren

Het Netwerk Gezondheidsonderzoek bij Rampen (GOR) doet sinds 2021 breed onderzoek naar de gevolgen van corona op de gezondheid van mensen. Hieronder valt ook de mentale gezondheid. Het onderzoek heet de Integrale Gezondheidsmonitor en wordt op de korte en lange termijn uitgevoerd. De onderzoeken richten zich op het genereren van kennis die bedoeld is om beleidsmakers te ondersteunen bij het maken van nieuw beleid. Hierdoor kunnen zij een passend aanbod van zorg en ondersteuning opzetten.

Jongeren hebben nog last van de coronamaatregelen

De resultaten uit de kwartaalonderzoeken laten tot nu toe zien dat de lockdown grote impact had op de mentale gezondheid van jongeren. Op de website van het RIVM worden de resultaten van de meetrondes over de mentale gezondheid van jongeren bijgehouden.

Uit een onderzoek van de Erasmus Universiteit blijkt dat voor kinderen met een autismespectrumstoornis (ASS) het omgaan met de coronamaatregelen extra complex was. De Universiteit van Amsterdam en de Universiteit Maastricht deden onderzoek naar de gevolgen van de COVID-19 pandemie bij leerlingen. Hieruit blijkt dat kinderen met een leerachterstand nog meer achterstand opliepen en het wegvallen van sociale contacten leidde tot meer angst en depressies. Bekijk hieronder de projecten over jeugd en mentale gezondheid.

Voorkomen van mentale kwetsbaarheid in de maatschappij

Ook financieren wij onderzoek naar het effect van de coronapandemie op het geluk en de gezondheid van onze maatschappij. Hierbij wordt vooral gekeken naar kwetsbare groepen, zoals daklozen, migranten, ouderen of mensen met een verstandelijke beperking. Maar ook naar andere groepen in de maatschappij.

Deze onderzoeken richten zich niet alleen op het effect van de huidige pandemie, maar kijken ook hoe – bij een eventuele volgende pandemie – kwetsbare groepen in onze samenleving beter beschermd kunnen worden tegen mentale kwetsbaarheid .

Naast de het financieren van deze 10 onderzoeken helpt ZonMw mee om de kennis uit de onderzoeken te verspreiden en toe te passen in de praktijk. Hierbij dragen we bij aan het de preventie, oftewel: het voorkomen,  van negatieve corona-effecten op de maatschappelijke gezondheid.

Onderdeel van breed coronaonderzoek

ZonMw werkt aan mogelijkheden om nu en in de toekomst met onderzoek en kennis bij te dragen aan oplossingen in de strijd tegen het coronavirus en de effecten daarvan op de maatschappij. Dit doen we in samenwerking met opdrachtgevers, beleidsmakers, onderzoekers, patiënten, praktijkprofessionals, dataprofessionals en internationale partners. Deze studies over het effect van van corona en de coronamaatregelen op de mentale gezondheid horen ook bij het brede onderzoek naar COVID-19.

Projecten jeugd en mentale gezondheid

De projecten van GOR zijn te vinden onder de projectnummers:

  • 10430212110001 t/m 10430212110026
  • 10430202110001 t/m 10430202110004
  • 10430212120001 t/m 10430212120026
  • 10430202120001 t/m 10430202120004

Dr. Tijana Prokic-Breuer en dr. Frank Cornelissen deden in hun studies onderzoek naar de gevolgen van de COVID-19 pandemie op basisscholen en basisschoolleerlingen. In hun onderzoeken kijken ze niet alleen wat het effect van de pandemie was op de jeugd, maar ook welke kansen de crisis bood. Bekijk de publicatie 'Hoe help je een leerling die achterligt' of bezoek de projectpagina's:

Projectnummer: 1043002201000
Dr. L.P. Dekker
Erasmus Universiteit Rotterdam

Deze studie gaat over de impact van de coronamaatregelen op gezinnen met kinderen met autismespectrumstoornis (ASS). Er wordt onder andere onderzocht wat de effecten zijn van de maatregelen op deze doelgroep en welke zorg- en informatiebehoefte er is bij deze gezinnen. Voor meer informatie, bezoek de projectpagina.

Projectnummer: 10430042010052
Prof. dr. E. Kluwer
Universiteit Utrecht

Wat zijn de gevolgen van de coronacrisis op gezinnen? Esther Kluwer deed samen met haar team onderzoek hiernaar. Lees meer over het onderzoek in de publicatie 'Wat doet corona met gezinnen?' of bezoek direct de projectpagina 'Relatie- en gezinsproblematiek, zorgmijding en preventie tijdens en na COVID-19'.

Tijdens de pandemie ging het onderwijs op slot en ook sporten was niet meer mogelijk. Hierdoor was het contact met leeftijdsgenoten voor jongeren niet altijd makkelijk. In deze 2 studies werd onderzocht wat de effecten hiervan waren op jongeren tussen de 8 en 18 jaar. Bekijk de publicatie naar de lessen van corona of bezoek de projectpagina's.

Projectnummer: 05160482120001
Dr. S.L. Nijhof
Universitair Medisch Centrum Utrecht | Wilhelmina Kinderziekenhuis

Wat is het effect van de coronamaatregelen op kinderen met een chronische ziekte? Wie van hen zijn daar extra door getroffen en hoe kunnen we hen in de toekomst ondersteunen? Voor meer informatie, bezoek de projectpagina.

Projecten preventie en mentale gezondheid

Projectnummer: 10430022010005
Prof. dr. M.E.T.C. van den Muijsenbergh
Radboudumc

Dakloze mensen gaan vaak niet naar gewone huisartsenpraktijken. Daarom is niet bekend hoe vaak zij corona krijgen en wat de maatregelen voor hen betekenen. Dit project onderzoekt verschillende vragen over corona bij daklozen. Meer informatie over dit project? Bekijk de projectpagina

Projectnummer: 10430032010031
Dr. P.J. Beckers
Radboud University Network On Migrant Inclusion

In deze studie wordt onder andere onderzocht welke structurele problemen de coronacrisis heeft blootgelegd rond arbeidsmigratie. Ook wordt er gekeken naar welke kansen deze crisis biedt om de bescherming van arbeidsmigranten te verbeteren. Bekijk de projectpagina van het project 'Migranten in de frontlinie. De effecten van COVID-19 maatregelen op arbeidsmigranten werkzaam in cruciale sectoren' voor meer informatie.

Projectnummer: 10430022010009
Drs. F. Raaijmakers
Veiligheids- en Gezondheidsregio Gelderland-Midden

Dit onderzoek moet de impact van de coronapandemie op laaggeletterden en mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB) duidelijk maken. Hierbij worden verschillende vraagstukken onderzocht. Benieuwd naar dit project? Bekijk de projectpagina De impact van COVID-19 onder laaggeletterden en mensen met een LVB: maatregelen, (mentale) gezondheid en handelingsperspectieven t.a.v. de zorg- en ondersteuningsbehoefte en beleid.

Projectnummer: 10430032010034
Dr. F.G. Snel
Erasmus Universiteit Rotterdam

Dit project onderzoekt de gevolgen van COVID-19 op diverse aspecten in de samenleving, zoals werk en inkomen, welbevinden, solidariteit en meer. Er wordt onder andere gekeken naar de samenang van deze aspecten met extra aandacht voor sociale ongelijkheid. Meer weten? Bezoek de projectpagina.

Projectnummer: 10430032010020
Prof. dr. ir. J.C. van Burg MA
Vrije Universiteit Amsterdam

Dit project onderzoekt de gevolgen van de coronacrisis voor verschillende kwetsbare groepen in de regio Amsterdam. Er wordt onder andere gekeken naar welke hulp er al is verleend en hoe hulpverlening op de midden- en lange termijn georganiseerd kan worden? Voor meer informatie, bezoek de projectpagina.

Projectnummer: 10430032010003
Prof. dr. H.G. van de Werfhorst
Universiteit van Amsterdam

Dit onderzoek brengt de gevolgen van het coronavirus op maatschappelijke ongelijkheden in kaart. Hierbij kijkt het onderzoeksteam specifiek naar de terreinen van werk en inkomen, het onderwijs, sociaal-psychologisch welbevinden, en onderlinge solidariteit en vertrouwen. Voor meer informatie, bezoek de projectpagina 'De maatschappelijke dynamiek van de COVID-19 pandemie: onderwijs, sociaal-economische positie en solidariteit' .

Projectnummer: 10430032010005
Dr. P. Dronkers
Universiteit voor Humanistiek

In dit project wordt onderzoek gedaan naar een zorgethisch beleidskader die ervoor moet zorgen dat toekomstige crises op een inclusievere manier opgevangen kunnen worden. De doelgroepen die hierbij centraal staan zijn mensen met een verstandelijke beperking, ouderen, mensen in de palliatieve fase en vluchtelingen. Voor meer informatie, bezoek de projectpagina.

Projectnummer: 10430022010021
Dr. P.L. Kocken
Erasmus Universiteit Rotterdam

Zorg op afstand heeft mogelijk grote gevolgen voor kwetsbare groepen, zoals bijvoorbeeld mensen in achterstandswijken. In deze studie wordt onderzocht voor welke groepen zorg op afstand geschikt is. Ook wordt er onderzocht waar ruimte ontstaat voor kwetsbare patiënten die meer zorg nodig hebben. Voor meer informatie, bekijk de projectpagina.

Projectnummer: 10150062010007
Dr. D.H. de Vries PhD
Universiteit van Amsterdam

Wat voor problemen ervaren kwetsbare mensen door corona, welke oplossingen hebben ze hiervoor gevonden in de loop van de tijd en hoe kan beleid ondersteunen? In dit onderzoek worden er gesprekken gevoerd met sociaal kwetsbare groepen, ondere andere ouderen, mensen met een verstandelijke beperking en gezinnen met jonge kinderen in een onveilige thuissituatie om deze vragen te beantwoorden. Voor meer informatie, bekijk de projectpagina.

Projectnummer: 05160482130001
Dr. J.R. Zinkstok
Radboudumc

Onderzoek naar de gevolgen van de coronapandemie voor uitkomsten (psychische gezondheid, ervaren stress en herstel) bij mensen met ernstig psychiatrische aandoeningen (EPA). Voor meer informatie, bezoek de projectpagina.