Werken aan implementatie van AMR-kennis in de praktijk
Doel van het programma AMR3 en de eerste subsidieoproep
Het algemene doel is het verbeteren van implementatie van al beschikbare kennis. Hiermee voorkomen en beperken we het risico op AMR bij de mens. De projecten die nu starten onderzoeken hoe beschikbare kennis nog beter in de Nederlandse zorgpraktijk gebruikt kan worden en wat daar voor nodig is. Dit gebeurt op 2 manieren:
- door voorbereidend onderzoek (categorie A); er wordt in kaart gebracht welke toepasbare en/of op te schalen kennis voor preventie/beperking van AMR voorhanden is.
- door implementatie onderzoek (categorie B); beschikbare kennis en effectief bewezen interventies (beter) inzetten in de praktijk. Wat zijn belemmerende en stimulerende factoren om ontwikkeling en verspreiding van AMR te beperken en welke implementatiestrategieën dragen bij aan effectief gebruik van antimicrobiële middelen?
Projecten die voorbereidend onderzoek doen
Op huisartsenspoedposten (HAP) zijn antibiotica de meest voorgeschreven geneesmiddelen. Acute infecties zijn vaak de aanleiding en daar begint regelmatig een behandeling met antibiotica. HAPs kunnen maatregelen nemen om antibioticagebruik te beperken. Welke zijn dat en wat werkt bevorderend of belemmerend bij de implementatie?
Patiënten die de spoedeisende hulp (SEH) bezoeken met een vermoedelijke infectie worden na onderzoek en behandeling vaak uit het oog verloren. Dit is nadelig voor de patiënt, omdat uit een kweek kan blijken dat de patiënt onnodig aan antibiotica wordt blootgesteld. Door onderzoek legt dit project de basis voor een te ontwikkelen follow-up programma voor patiënten.
Cliënten in langdurige zorg lopen risico op een resistente bacterie en blijven, als ze die bij zich hebben, vaak ook langer drager. Infectiepreventie is van belang, maar het bestaande kwaliteitsinstrument wordt nog onvoldoende geïmplementeerd. Het project brengt drempels en helpende factoren in kaart voor implementatie van tools, en het verbeteren van deze tools en de implementatiestrategie.
Met antimicrobial stewardship (AMS) programma’s worden zorgprofessionals ondersteund in het correct voorschrijven van AM. Inzicht in en evaluatie van het gebruik van AM is een kernonderdeel van AMS programma’s. Met terugrapportages wordt AM gebruik geanalyseerd en teruggekoppeld aan de voorschrijvers. Het project streeft te komen tot een terugrapportage die effectief kan bijdragen aan AMS.
Patiënten op de intensive care (IC) zijn kwetsbaar en bij hen ontstaat vaak een infectie waardoor op de IC intensief gebruik wordt gemaakt van antibiotica. Door selectie van resistente bacteriën en meer gebruik van breedspectrum antibiotica is zorgvuldig antibioticagebruik op een IC cruciaal. In dit project wordt gekeken naar de effectiviteit van antibiotic stewardship programma’s (ASPs) op IC’s.
Door antibioticaspiegels te meten met therapeutic drug monitoring (TDM) kunnen artsen patiënten de optimale antibioticadosering geven. Er zijn aanwijzingen dat TDM de ontwikkeling van AMR tegengaat. Het doel is een overzicht te maken van de waarde van TDM in het remmen van AMR en inzicht te verkrijgen in belemmerende en bevorderende factoren voor toepassing van TDM.
Bij veel infecties wordt als eerste keuze penicilline voorgeschreven. Patiënten met een penicilline-allergielabel krijgen daardoor vaak minder optimale antibioticabehandelingen. Patiënten met een onterecht allergielabel hebben daardoor vaak onnodige bijwerkingen terwijl onderzoek laat zien dat 90% veilig penicilline kan innemen. Onderzocht wordt waarom patiënten een onterecht label niet laten verwijderen.
De schimmel Aspergillus fumigatus veroorzaakt ziekten bij de mens. Bij de behandeling van Aspergillusziekten spelen medische azolen een belangrijke rol, maar door toenemende azolenresistentie wordt de behandeling steeds moeilijker. In Q4 van 2024 verschijnt een rapport van de Gezondheidsraad en de Europese Commissie. Met de organisatie van een internationale stakeholdersbijeenkomst wordt gewerkt aan een AFR-controle plan.
Projecten die aan implementatie onderzoek werken
Bijna 1 op de 4 kinderen met alledaagse infecties ontvangen antibiotica (AB). Er bestaat een interactief boekje voor de ouders dat bijdraagt aan vermindering van AB-gebruik. Dit boekje wordt nauwelijks gebruikt door ouders met een migratieachtergrond en/of beperkte gezondheids-vaardigheden. Dit project ontwikkelt een nationaal implementatieplan om het gebruik van het boekje te stimuleren en AB-gebruik te verminderen.
In Nederlandse ziekenhuizen zorgen antibioticateams ervoor dat antibiotica correct worden gebruikt. Het geven van informatie over de kwaliteit van het antibioticagebruik (feedback genoemd in de literatuur), verhoogt de effectiviteit van de activiteiten van deze teams. In dit project wordt feedback ontwikkeld die aanzet tot verbetering van antibioticagebruik.
Huisartsen en gezelschapsdierenartsen schrijven geregeld onnodig antibiotica voor wat leidt tot meer antibioticaresistentie. Voor huisartsen is een programma ontwikkeld gericht op verbeteren van het voorschrijven van antibiotica (SABEL). Het SABEL-MedVet project zal op basis van een evaluatie van SABEL een vergelijkbaar programma ontwikkelen.
Om verspreiding van resistente bacteriën en ziekenhuisinfecties te voorkomen moet men infectiepreventie (IP) maatregelen (zoals handhygiëne) in ziekenhuizen zorgvuldig toepassen. De naleving van IP blijkt in de praktijk laag, vooral bij artsen. Dit project ontwikkelt een implementatietool voor passende implementatie strategieën om toepassing van IP bij artsen te verbeteren in verschillende ziekenhuizen.
Binnen woonvoorzieningen voor mensen met een verstandelijke beperking is het risico op infecties en AMR hoog. Het specifieke karakter van deze voorzieningen vraagt om toegankelijke infectiepreventiemaatregelen. Met de ontwikkeling, evaluatie en grootschalige implementatie van begrijpelijke grafische interventies streeft dit project de naleving van maatregelen in deze sector te verbeteren.