AMR projecten starten internationale samenwerking naar toenemende resistentie

Het Joint Programming Initiative on Antimicrobial Resistance (JPIAMR) lanceerde in januari 2023 de subsidieoproep ‘AMR Diagnostics and Surveillance 2023’. Dit is 16e oproep binnen het JPIAMR waarbij 23 financiers uit 19 landen betrokken waren. 17 projecten werden honorabel bevonden waarvan 5 projecten Nederlandse betrokkenheid hebben.

Nieuw ontwikkelen en bestaand verbeteren

Om actie te ondernemen tegen de groeiende wereldwijde dreiging van toenemende resistentie bij pathogene micro-organismen, en de verspreiding van antimicrobiële resistentie (AMR), is de bovengenoemde subsidieoproep gelanceerd. Het doel van de oproep is onderzoeksprojecten te financieren die bestaande strategieën, instrumenten, technologieën en methoden voor diagnostiek en/of One Health AMR surveillance verbeteren of nieuw ontwikkelen. Naast antibiotica richt deze oproep zich ook op antischimmelmiddelen en biociden.

Met de oproep wil het JPIAMR samenwerking creëren en versterken tussen onderzoekspartners uit verschillende landen en verschillende expertisegebieden om onderzoek naar antimicrobiële resistentie te bevorderen. De resultaten van de gefinancierde projecten dragen bij aan meer inzicht, monitoring, detectie en beperking van infecties en AMR, en/of de optimalisatie van het gebruik van antimicrobiële middelen.

Projecten van start in 2024

Dit jaar starten de 5 projecten met een Nederlandse partner voor een periode van 3 jaar. Al deze projecten werken eraan de groeiende dreiging van toenemende resistentie bij pathogene organismen en de verspreiding van antimicrobiële resistentie (AMR) tegen te gaan. In het bijzonder richten 3 van deze projecten zich op schimmels.

Het overmatige gebruik van antimicrobiële stoffen in de landbouw draagt bij aan de ontwikkeling van AMR. Met name plantpathogene schimmels vormen een probleem voor de voedselveiligheid en -kwaliteit. Het project wil een nieuwe aanpak ontwikkelen om de ontwikkeling en verspreiding van AMR in schimmelpathogenen van graangewassen en het bredere milieu te kunnen volgen. Uiteindelijk zal dit project bijdragen aan het veiligstellen van onze voedselvoorziening en tegelijkertijd aan het verbeteren van de menselijke gezondheid en het in stand houden van de biodiversiteit.

Bekijk het project AEROBIOMICS-AMR

AMR worden over het algemeen vastgesteld door het kweken van indicatororganismen (zoals E. coli) gevolgd door het bepalen van de resistentie. Door het onderzoek te beperken tot slechts één soort indicatororganisme in alle menselijke, dierlijke, voedsel- en omgevingsmonsters ontbreekt het volledige plaatje. 

Het project wil met long read Nanopore-sequencing een ‘one stop shop’-surveillancemethode ontwikkelen. Door samen te werken met stakeholders in de overheid, industrie en academische wereld, zal dit project de vertaling van metagenoomgegevens met long reads ondersteunen naar bruikbare surveillancemiddelen voor het verminderen van het risico voor de menselijke gezondheid.

Bekijk het project MEGAISurv

Mensen met een slecht functionerend immuunsysteem lopen een groot risico op infectie met aspergillose, een dodelijke schimmelinfectie. Behandeling met antischimmelmiddelen gebeurt op basis van de azoolklasse, zowel in de eerstelijnsbehandeling als in de land- en tuinbouw om gewassen te beschermen. Het 'dual use' van azolen heeft geleid tot resistentie die zich van het veld naar kwetsbare patiënten verspreidt. 

Er is geen goed surveillance systeem om opkomende antischimmel resistentie te volgen. Om dit probleem aan te pakken, zal een methode ontwikkeld worden om deze belangrijke ziekteverwekker te kunnen monitoren. Uiteindelijk zal deze studie een basis bieden om benaderingen te ondersteunen die het gebruik van antischimmelmiddelen in de kliniek loskoppelen van het gebruik in de landbouw.

Bekijk het project GAP-AFR

Infecties door antibioticaresistente bacteriën veroorzaken  ongeveer 5 miljoen dodelijk slachtoffers per jaar. De hoogste sterfte gerelateerd aan die resistentie vindt plaats in sub-Sahara Afrika. In sub-Sahara Africa zijn er weinig laboratoria die onderzoek doen naar ziekteverwekkende bacteriën, en antibioticaresistentie.  Er zijn daarom alternatieve, goedkopere manieren nodig om resistentie op te sporen en te bepalen welke antibiotica nog wel geschikt zijn. 

Veel bacteriën die verantwoordelijk zijn voor ernstige infecties zijn al aanwezig in de darmen van toekomstige patiënten. Door naar het DNA van sommige bacteriën te kijken is het nu al mogelijk te voorspellen welke resistentie er is bij een infectie. In Kenia en Burkina Faso wordt nu gekeken of het voorspellen van resistentie bij ernstige infecties ook mogelijk is op basis van verzamelde monsters van menselijke ontlasting en uit de omgeving in de dorpen, buiten de ziekenhuizen.

Bekijk het project ALARUM

Aspergillus fumigatus is een alomtegenwoordige schimmel die bij inademing een reeks ziekten kan veroorzaken, waaronder levensbedreigende infecties bij mensen met bepaalde immuundefecten. We kunnen patiënten behandelen met azolmedicijnen, maar deze medicijnen zijn door resistentie steeds minder effectief geworden. Resistentie ontstaat meestal niet tijdens behandeling van patiënten, maar is al aanwezig in de schimmel voordat de infectie ontstaat en wordt veroorzaakt door DNA-veranderingen in de schimmel. 

Dit onderzoek wil de aanwezigheid van bestaande DNA-veranderingen bevestigen en nieuwe DNA-veranderingen vinden die resistentie veroorzaken, om deze kennis vervolgens te gebruiken om betere diagnostische tests te kunnen ontwikkelen. 

Bekijk het project IMPROVE-ASP