Leren van Implementeren

Vorig jaar mei gingen verschillende partijen van start in het kader van deze oproep. We spraken met Marieke Wouters (Erasmus MC / Academische Werkplaats GOUD) en Steffan Widdershoven (Tilburg University - Tranzo / Academische Werkplaats Leven met een verstandelijke beperking / Zorgorganisatie Dichterbij). Wat gaan zij precies doen? 

In Rotterdam doet Marieke Wouters van het Erasmus Medisch Centrum onderzoek binnen de Academische Werkplaats GOUD. Daar houden zij zich bezig met onderzoek naar de fysieke en mentale gezondheid van mensen met een verstandelijke beperking. ‘Mijn specialisme ligt bij onderzoek naar implementatie, dus de subsidieoproep Leren van Implementeren past precies in mijn straatje’, legt ze uit. ‘Het plan is om de implementatie te onderzoeken van lichttherapie bij mensen met depressieve symptomen. Mijn GOUD-collega’s hadden eerder al onderzoek gedaan naar de haalbaarheid en effectiviteit hiervan en de uitkomsten waren heel positief. Verschillende organisaties staan te springen om deze therapie toe te passen en samen gaan we kijken: hoe doe je dat het best?’

Een van de samenwerkende zorgorganisaties was al voor de muziek uitgelopen, vertelt Marieke. ‘Bij Amarant zijn ze 2,5 jaar geleden al begonnen lichttherapie toe te passen, dus daar is ons onderzoek begonnen. We weten al het een en ander over de processen daar: Amarant heeft na de implementatie zelf al een evaluatie gedaan en een handreiking geschreven. Daarin adviseren ze bijvoorbeeld dat een behandelaar zich verdiept in lichttherapie en zo een interne deskundige wordt. Er staan ook praktische tips in over zaken als het uitleenproces van de lichtlampen. De eerste evaluatie is een mooi beginpunt, maar we zijn nu al een tijd verder en we willen graag de ervaringen van behandelaren, patiënten en begeleiders ophalen. Hoe hebben zij de implementatie ervaren, hoe vinden zij het nu gaan en hebben zij ideeën voor hoe het nog fijner kan? Zo krijgen we een breed perspectief op mogelijke verbeterpunten voor een volgende implementatie.’

Er vindt ook onderzoek plaats bij zorgorganisatie Abrona, die onlangs startte met de voorbereiding voor de implementatie. ‘Het interessante daaraan, is dat we continu de vinger aan de pols kunnen houden’, vertelt Marieke. ‘Zo haal je veel meer informatie op over het implementatieproces dan als je terugkijkt. En het is ook interessant om de twee organisaties te vergelijken. Op die manier kun je steeds passender adviezen ontwikkelen: in een situatie als deze werkt X beter, in een volgende situatie kun je beter Y doen. Implementatie is altijd afhankelijk van de context maar hoe meer kennis je ophaalt, hoe meer gemene delers je mogelijk ontdekt. Eerder werd binnen GOUD al een stappenplan samengesteld voor implementaties in de VG-zorg. Daar zijn implementatiecoaches binnen de academische werkplaats nu mee aan het experimenteren en dit wordt ook voor de implementatie van lichttherapie bij Abrona ingezet. 

Ook zorgorganisaties Dichterbij en Koraal en de Academische Werkplaats Leven met een verstandelijke beperking (AWVB) waren enthousiast toen de oproep voor Leren van Implementeren voorbijkwam. Steffan Widdershoven gaat binnen Dichterbij en Koraal de interventie Begeleiders in Beeld implementeren, een training die is gericht op de emotionele intelligentie van begeleiders die werken met mensen met een verstandelijke beperking en moeilijk verstaanbaar gedrag. 

In lijn met wat Marieke vertelt, legt hij uit: ‘Er is nog maar weinig bekend over de implementatie van interventies voor mensen met een verstandelijke beperking. We weten nog niet goed wat effectieve elementen zijn, die kennis ontbreekt nog. Daarom proberen wij vanuit de AWVB te achterhalen: wat is nou de kern van het succes en welke elementen kun en moet je aanpassen aan de situatie? Dat begint bij goed begrijpen wat je precies anders gaat doen en waarom. Daar ontbreekt het nogal eens aan in de praktijk. Dan vindt de implementatie niet zorgvuldig plaats en krijg je reacties als: dit deden we toch al? Of: het werkt niet. Dus wij willen veel tijd investeren in de basis. Zorgen dat iedereen goed begrijpt wat de interventie precies inhoudt en beoogt, zodat de uitvoering in lijn is met het idee erachter. Anders gooi je het kind met het badwater weg.’