Bijeenkomst ‘Samen leren’ Lokale Netwerken Samenhangende Ouderenzorg

Op grote hoogte met uitzicht over het naastgelegen Centraal Station in hartje Utrecht, kwamen netwerken vanuit heel Nederland samen om hun ervaringen en leerpunten met elkaar te delen en om de verbinding met elkaar aan te gaan. Deze bijeenkomst stond in het teken van interprofessionele samenwerking en samenwerking met ouderen in de netwerken.

Keynote spreker, professor Tineke Abma (bijzonder hoogleraar Ouderenparticipatie en directeur Leyden Academy on Vitality and Ageing), nam ons eerst mee in de rol van ouderen in de maatschappij, de ontwikkelingen van de steeds ouder wordende generatie en het belang van de rol van ouderen in de lokale netwerken. Het is essentieel om ons bewust te zijn van de diversiteit van de doelgroep en dat ‘de ouderen’ niet bestaat. Ook kwam het fenomeen Ageism aan bod. Door beleidsmakers en onderzoekers wordt vaak gedacht dat thema’s te complex zijn voor deze doelgroep, maar ook de doelgroep denkt op voorhand nogal eens dat het niet relevant is om hun mening te delen (Self Ageism).

Wat gedurende de dag naar voren kwam, was dat een ieder vanuit het eigen perspectief kijkt naar een gezamenlijk issue. Professionals weten, ieder vanuit hun eigen vakgebied, veel over ouderdom en hoe problemen op te lossen. Maar als je zelf ouder bent kijk je er weer anders tegenaan. Je hebt de verschillende perspectieven nodig om complexe problemen op te lossen. “Kortom, het is een uitdaging om de doelgroep en de verschillende professionals bij onderzoek en beleid bij aanvang en gedurende het traject te betrekken, maar het is de moeite waard!”  

Wat is ervoor nodig, om de positieve gezondheid van de doelgroep in je netwerk te bevorderen? Hoe kun je bouwen aan een duurzaam netwerk? En hoe kunnen de bestaande netwerken hierin leren van elkaar? Het LUMC doet onderzoek hiernaar in de vorm van een dynamische kennissynthese. Zij zullen gedurende 2022 tot en met 2023 inzichten, lessen en ervaringen ophalen bij de netwerken en deze vervolgens bundelen, analyseren en weer teruggeven aan de verschillende netwerken in de vorm van tips en handvatten voor het opzetten van duurzame netwerken. Kennis die niet altijd makkelijk te beschrijven is in handboeken, kan door onderlinge uitwisseling en creatieve werkvormen toch samen onderzocht worden. Belangrijk uitgangspunt van het traject is dat het nauw aansluit bij de praktijk en dat de netwerken niet pas aan het eind, maar ook gaandeweg toepasbare inzichten, tips en handvatten opdoen.

Om de inhoud van de praktijkkennis over ondersteuning van ouderen in deze kennissynthese te kaderen, brachten de onderzoekers het concept ‘Age Friendly Cities’ in dat is geïntroduceerd door de Wereld Gezondheid Organisatie (WHO) (WHO, 2007). Dit model is gebaseerd op de leefwereld van ouderen en kan helpen bij het analyseren en clusteren van de thema’s waar de netwerken zich op richten en mogelijke blind spots in het holistisch benaderen van ondersteuning voor ouderen.

Met alle interessante theorieën en bevindingen van Tineke op zak, kon er gestart worden met de eerste workshopronde. Deze sessies waren interactief en zorgden ervoor dat kennis actief werd opgehaald en gedeeld, zodat andere netwerken dit ook mee konden nemen in het traject. In de ochtend konden de deelnemers workshops volgen over: Het Participatieconflict, Samenwerking met ouderen met een migratieachtergrond en hun naasten of Dilemma café: vraagstukken uit de praktijk.

Na een korte lunchonderbreking, waarin de workshops nabesproken werden en nieuwe connecties werden gelegd, was er kort een ochtendbeschouwing. Daarin brachten de deelnemers naar voren dat als je ouderen uit een netwerk wilt betrekken, je dit ook echt moet organiseren. De manier waarop je dit kunt doen werd gedeeld en bediscussieerd, maar ook de verschillende rollen die daarbij komen kijken binnen een netwerk.

Na de ochtend beschouwing, startte de middagworkshops, waarbij thema’s aan bod kwamen als: Tablaux Vivant inzicht in onderlinge (machts)verhoudingen, Podcast maken over thema’s die ertoe doen, Empathy Mapping en meer diepgang over de ander.

Voor de verslaglegging is er tijdens de bijeenkomst gebruik gemaakt van ‘onderzoeksfotografie’, waarbij er niet alleen door de ogen van de fotograaf het onderzoek aanschouwd werd. Ook de deelnemers konden aan de slag met de daarvoor beschikbaar gestelde camera’s en voice-recorders.
Ook razende reporter Julie Wouters van ZonMw heeft de nodige inzichten en ervaringen opgehaald bij de bezoekers. Allemaal met het doel om het perspectief van de deelnemers in het onderzoek mee te kunnen nemen.

Deelnemers en workshopgevers omschreven deze dag onder andere als energiek, herkennend en steunend. Er was behoefte aan uitwisseling van ervaringen en tips. Daarnaast werden ook de verschillende methodieken uit de workshops meegenomen als inspiratie voor de netwerken om mee aan de slag te gaan.

Tineke Abma sloot de dag af met de woorden; “Conflict is een kans om elkaar beter te leren kennen”. Daarmee grijpt zij terug op de veel besproken thema’s onder de bezoekers, zoals de dilemma’s en conflicten waarmee je te maken krijgt in het vormen en onderhouden van een netwerk. Zo gaat het meekrijgen van de achterban of het borgen van een gezamenlijk doel niet zonder slag of stoot, maar het biedt uiteindelijk ook kansrijke inzichten om nader tot elkaars belangen te komen.