Parel voor handleiding humanere dierproeven

Veel van die tests meten het aantal proefdieren dat overlijdt nadat ze, na toediening van verschillende doseringen van een vaccin, zijn blootgesteld aan een virus of bacterie. De dagen vlak voor hun dood zijn zeer ongerieflijk. In plaats van die sterfte te meten, is het, aldus Hendriksen, beter en menselijker om te kijken naar een aantal klinische verschijnselen die de dood van het proefdier aankondigen. Dat zijn bijvoorbeeld een verlaagde lichaamstemperatuur en gewichtsverlies.

Het onderzoek van Hendriksen en een aantal buitenlandse collega’s heeft geleid tot enkele betrouwbare criteria die de sterfte van een dier met zekerheid voorspellen en die kunnen worden gebruikt om een dier uit het experiment te halen, af te maken en te registreren als ‘gestorven’. Deze ‘humane eindpunten’ voorkomen ernstig ongerief bij een deel van de vaak ruim honderd dieren die in zo’n experiment worden blootgesteld aan een ziektekiem.

Hendriksen heeft er in grote mate toe bijgedragen dat in vaccinrichtlijnen van onder andere de Europese Farmacopee, de FDA en de Wereldgezondheidsorganisatie de humane eindpunten als testresultaten zijn opgenomen als alternatief voor het criterium van de sterfte van de proefdieren. Onder meer voor vaccins tegen tetanus, kinkhoest en hondsdolheid. Daarnaast zijn een cd-rom en een website in diverse talen gemaakt die onderzoekers over de gehele wereld kunnen helpen bij het meten van deze eindpunten en bij het herkennen van gezondheid, pijn en ongerief bij proefdieren als muizen en ratten.

De cd en de onlangs geopende website zijn een groot succes en worden inmiddels in zo’n 50 landen gebruikt. Naast informatie, voorbeelden, foto’s en filmpjes over het gedrag van proefdieren en het voorkomen van ongerief, bevat de website een uitgebreide toetsingsmodule, die onderzoekers kan helpen de juiste en de minst belastende dierproef te kiezen of hen op het spoor kan zetten van geschikte alternatieven voor een voorgenomen dierproef.