Verslaving

ZonMw draagt bij over kennis over mechanismes die een rol spelen bij verslaafd worden en blijven. En over de gevolgen van een verslaving. Die kunnen schadelijk zijn, zowel lichamelijk als psychisch. Het gebruik van verslavende middelen heeft ook nadelige gevolgen voor de maatschappij, zoals verkeersongevallen, criminaliteit en kosten voor de gezondheidszorg.

Met onderzoek naar verslaving willen wij kennis creëren als basis om te handelen voor mensen die te maken hebben met iemand die verslaafd is of dreigt te raken. 

Om inzicht te krijgen in de reeds beschikbare kennis over verslavingen en de maatschappelijke impact ervan vroeg ZonMw aan Amsterdam UMC en het IVO een kennissynthese over verslavingen aan middelen te maken. De focus ligt op (alle vormen van) preventie, de aanpak van verslavingsproblematiek (diagnostiek, behandeling en herstel) en de (sociaal) maatschappelijke impact. Het gaat over verslavingen aan (psychoactieve) stoffen zoals tabak, alcohol, en drugs (cannabis en stimulantia). Deze kennissynthese wordt in juni 2023 opgeleverd.

Drugs leveren grote kosten voor de samenleving. Misbruik en verslaving leiden tot kosten in de gezondheidszorg en vermindering van de arbeidsproductiviteit. Productie en handel in drugs zorgen voor een grote belasting voor opsporing, berechting en bestraffing van de daders. Voor een effectieve aanpak is onvoldoende kennis voorhanden, en beschikbare kennis wordt niet altijd benut. ZonMw zet met onderzoek in op het vergroten van de kennis en zorgt ervoor dat die kennis gebruikt kan worden.

ERANID is een internationaal samenwerkingsverband dat samenwerking in drugsonderzoek stimuleert om daardoor beter gefundeerde beleidsbeslissingen mogelijk te maken. Het is gericht op het toegankelijk maken van bestaande kennis en het uitzetten van onderzoek op gebieden waar nieuwe kennis nodig is. ERANID stimuleert multidisciplinaire onderzoeksactiviteiten binnen de sociaaleconomische en geesteswetenschappen, rond thema’s als nieuwe drugs, kwetsbare groepen en demografische ontwikkelingen binnen drugsgebruikende populaties. Ook onderwerpen die meer op het vlak van Veiligheid en Justitie liggen, zoals transport en handel in drugs en de daaraan gerelateerde criminaliteit, horen tot het werkgebied.

Het gebruiken van alcohol is schadelijk. Zwaar of overmatig drinken ervan verhoogt de risico’s op bijvoorbeeld kanker. Onderzoekers proberen antwoorden te krijgen op vragen als hoe je alcoholverslaving kunt voorkomen, wat werkzame elementen uit bestaande interventies zijn en hoe we de kennis kunnen gebruiken die er al is over problematisch alcoholgebruik. 

Bekijk wat er op dit moment wordt onderzocht en wat de uitkomsten van eerder onderzoek zijn.

De wet Kansspelen op Afstand (KOA) maakt het sinds oktober 2021 mogelijk om online kansspelen aan te bieden. Uit deze wet vloeit ook het verslavingspreventiefonds voort, dat door de kansspelautoriteit wordt beheerd. Een van de bestedingsdoelen van dit fonds is onderzoek naar preventie en behandeling van kansspelverslaving.

De doelstellingen van het ZonMw programma ‘preventie van kansspelverslaving’ zijn het verkrijgen van nieuwe kennis die bijdraagt aan preventie en behandeling van kansspelverslaving, het versterken van impact van kennis op de preventie en behandelpraktijk en het bevorderen van nationale en internationale samenwerking in onderzoek naar kansspelverslaving.

Uit een toenemend aantal studies komen in de afgelopen jaren aanwijzingen naar voren dat therapeutische toepassingen van psychedelica (TTP), zoals ketamine, MDMA en psilocybine, significante verbeteringen kunnen opleveren voor patiënten met therapieresistente psychiatrische aandoeningen (zoals depressie en PTSS) en bij (neurologische) pijnstoornissen. ZonMw signaleert dat er meer onderzoek nodig is en stelde het Signalement Therapeutische Toepassingen van Psychedelica op.