Netwerk palliatieve zorg Midden- & Zuid Kennemerland - Psychosociale behoeften, intimiteit en seksualiteit in de laatste levensfase: Implementatie van een gecombineerde gespreksinterventie door verpleegkundigen bij mensen met ongeneeslijke kanker
Projectomschrijving
Geestelijk verzorgers zijn geschikte professionals om gesprekken over psychosociale zorgbehoeften en problemen te voeren met patiënten met ongeneeslijke kanker. Daar kunnen ook vragen en problemen met intimiteit en seksualiteit onder vallen. Dergelijke gesprekken worden in de praktijk echter lang niet altijd gevoerd, en gerichte vervolgacties ontbreken vaak. Hierdoor ontvangen patiënten niet altijd de psychosociale ondersteuning die ze nodig hebben.
Doel
Doel van het project is bereiken dat geestelijk verzorgers structureel gesprekken aangaan met patiënten met ongeneeslijke kanker over psychosociale zorgbehoeften en eventuele vragen over intimiteit en seksualiteit.
Aanpak/werkwijze
Dit project implementeert de gesprekshulpmiddelen de Lastmeter en het PLISSIT-model om gesprekken over psychosociale zorgbehoeften en in het bijzonder over intimiteit en seksualiteit te ondersteunen.
Samenwerkingspartners
MomenTaal en het Netwerk Palliatieve Zorg (NPZ) Midden- en Zuid-Kennemerland werken samen met andere betrokkenen, zoals vertegenwoordigers van patiënten en partners, onderzoekers, implementatiecoaches en seksuologen. In deze samenwerking zoeken en kiezen ze de beste manier om de gesprekshulpmiddelen (en daarmee de gesprekken) in te bedden in de zorg.
Verwachte resultaten
Het implementeren van de gesprekshulpmiddelen moet leiden tot:
- betere ervaren kwaliteit van zorg en ondersteuning en betere kwaliteit van leven voor patiënten en hun partners
- bevorderen van adequate kennis en gespreksvaardigheden van verpleegkundigen voor het bespreken van psychosociale zorgbehoeften in het algemeen en problemen rondom intimiteit en seksualiteit in het bijzonder, en in het plannen van gerichte vervolgacties
Meer informatie
ZonMw en proactieve zorgplanning
Dit project financieren we vanuit ons programma Palliantie. Het tijdig herkennen en bespreekbaar maken van het levenseinde helpt patiënten en naasten om over hun doelen, wensen en behoeften rondom de palliatieve fase na te denken. Het is belangrijk dat zorgverleners tijdig en regelmatig hierover in gesprek gaan en dit inventariseren en vastleggen. Vanuit ons programma financieren we onderzoek naar handvatten voor proactieve zorgplanning en de toepassing daarvan in de zorgpraktijk. Lees meer hierover op ons thema proactieve zorgplanning.
Verslagen
Samenvatting van de aanvraag
Achtergrond Verpleegkundigen voeren nog in onvoldoende mate gesprekken over psychosociale zorgbehoeften en over intimiteit en seksualiteit met patiënten in de laatste levensfase. Inzicht in die psychosociale problemen en vragen ontbreekt daarom vaak, evenals gerichte vervolgacties. Hierdoor ontvangen patiënten niet de zorg die ze nodig hebben. Doel Ons voorstel is gericht op structurele bespreking van psychosociale problemen, inclusief intimiteit en seksualiteit, bij patiënten met kanker in de laatste levensfase. De laatste levensfase wordt vastgesteld met de zogenaamde Surprise Question: “Zou het mij verbazen wanneer deze patiënt in de komende 12 maanden komt te overlijden?”. Interventie In dit project wordt een gecombineerde gespreksinterventie geïmplementeerd, die bestaat uit de Lastmeter en het PLISSIT gespreksmodel. De Lastmeter bestaat uit een thermometer en een probleemlijst, waarop een patiënt kan aangeven waar hij last van heeft. Dit is vervolgens een uitgangspunt voor een gesprek. Wanneer een patiënt een probleem met seksualiteit aangeeft, kan de verpleegkundige of verpleegkundig specialist het gespreksmodel PLISSIT toepassen. PLISSIT is een zogenaamd stappenmodel, waarbij begonnen wordt met het bespreekbaar maken van vragen over intimiteit en seksualiteit, wat in vrijwel elke situatie is toe te passen. Waar nodig worden steeds ‘zwaardere’ interventies toegepast die passen bij een patiënt en zijn klachten, zoals doorverwijzing naar een seksuoloog. Verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten zullen onder andere training en coaching krijgen, om kennis en vaardigheden in het voeren van gesprekken over psychosociale zorgbehoeften en intimiteit en seksualiteit te verbeteren. Methode We maken gebruik van de principes van participatief actieonderzoek. Deelnemers en onderzoekers werken daarbij gelijkwaardig samen in een zogenaamd ‘co-creatieteam', elk vanuit de eigen expertise (bijv. verpleegkundigen, patiënten, artsen, trainers). Deze samenwerking geldt voor alle fasen van het onderzoek. Verwachte uitkomsten Het project moet leiden tot betere zorg en ondersteuning en meer kwaliteit van leven voor patiënten en hun eventuele partners, doordat er structureel aandacht is voor psychosociale problemen. Daarnaast moet het leiden tot meer deskundigheid bij verpleegkundigen/verpleegkundig specialisten in het bespreken van psychosociale zorgbehoeften, intimiteit en seksualiteit, en tot meer structurele aandacht voor problemen op die gebieden. Verspreiding en implementatie De opgedane kennis en resultaten van het project worden verspreid via diverse kanalen: via publicaties in wetenschappelijke en vaktijdschriften, sociale media en presentaties op relevante nationale en internationale symposia. Vanuit het Netwerk Palliatieve Zorg Midden- en Zuid Kennemerland zal de organisatie MomenTaal deelnemen aan het onderzoek en de gespreksinterventie implementeren.