Wanneer zorgverleners op de hoogte zijn van voorkeuren voor zorg rond het levenseinde van oudere patiënten, kunnen ze naar deze kennis handelen. Echter, gesprekken tussen de huisarts en de patiënt over aspecten van zorg rond het levenseinde komen vaker voor onder patiënten die overlijden aan kanker in vergelijking tot patiënten die overlijden aan een andere levensbedreigende ziekte. Gesprekken komen bovendien minder vaak voor bij mensen met een diagnose van dementie.
Doorontwikkelen van ervaringen met Advance Care Planning (ACP) uit West-Friesland en materialen zodat ze houvast geven voor brede toepassing van ACP en bruikbaar zijn in zowel huisartsenpraktijken als woonzorgcentra, alsmede het optimaliseren van de implementatie van ACP. Daarnaast willen wij inzicht krijgen in de effecten en mogelijke verbeterpunten van (toepassing van) ACP door een proces- en effectevaluatie en brede implementatie van ACP in Consortium Noord Holland en Flevoland bij positieve ervaringen.
Op basis van een raadpleging van experts en literatuuronderzoek werden een voorlopig draaiboek en training gemaakt voor implementatie van ACP. Vervolgens is ACP in 5 huisartsenpraktijken en 5 woonzorgcentra geïmplementeerd. Verpleegkundigen of eerst verantwoordelijk verzorgenden (EVV’ers) voerden een eerste gesprek met de patiënt en naaste, ter voorbereiding voor het gesprek met de huisarts, dat volgde. De verpleegkundigen en EVV’ers kregen een training in ACP van 3 sessies, met vervolgsessies om praktijkervaringen uit te wisselen. Een dossieronderzoek, een voor- en nameting onder patiënten, naasten en huisartsen en focusgroepen werden uitgevoerd om de zorg te evalueren.
Er zijn een draaiboek voor implementatie van ACP in de eerste lijn en een trainingsmodule voor ACP ontwikkeld. Implementatie van ACP in de eerste lijn was succesvol gezien de stijging in het aantal gesprekken en wilsverklaringen. De ervaringen van zorgverleners en ouderen zijn doorgaans positief. Het proces van implementatie verloopt beter in huisartsenpraktijken die samenwerken met hun eigen praktijkondersteuner, dan bij woonzorgcentra. Dit heeft onder andere te maken met de korte lijnen wanneer de zorgverleners samenwerken binnen dezelfde organisatie en locatie. De resultaten zijn te vinden op Palliaweb.
Dit project financierden we vanuit ons programma Palliantie. Het tijdig herkennen en bespreekbaar maken van het levenseinde helpt patiënten en naasten om over hun doelen, wensen en behoeften rondom de palliatieve fase na te denken. Het is belangrijk dat zorgverleners tijdig en regelmatig hierover in gesprek gaan en dit inventariseren en vastleggen. We financieren onderzoek naar handvatten voor proactieve zorgplanning en de toepassing daarvan in de zorgpraktijk.
