Mobiele menu

Begeleidingsbehoeften van jongeren met LVB

Projectomschrijving

De 18de verjaardag kenmerkt voor veel jongeren een belangrijke moment: de overgang van jeugd naar volwassenheid. Voor jongeren met een licht verstandelijke beperking (LVB), brengt dit verschillende uitdagingen met zich mee. Uit onderzoek blijkt dat jongeren met LVB en hun begeleiders niet tevreden zijn met de begeleiding rondom het 18de levensjaar.

Doel

1. inzicht krijgen in de ervaringen en behoeften van jongeren met LVB betreffende de begeleiding rondom hun 18de levensjaar. 2. aanbevelingen doen betreffende de begeleiding van jongeren met LVB rondom hun 18de levensjaar.

Werkwijze

In dit onderzoek worden 'life histories' op papier gezet in samenwerking met de jongeren en worden ervaringen en begeleidingsbehoeften rondom het 18de levensjaar geanalyseerd. Tijdens dit project wordt samengewerkt met een co-onderzoeker met LVB. Dit project is een samenwerking van: Gemeente Helmond, Gemeente Arnhem, Radboud UMC, de Academische werkplaats ‘Sterker op eigen benen’ en Siza zorggroep.

Kortdurend praktijkgericht onderzoek bij gemeenten

Dit project is onderdeel van een serie kortdurende onderzoeken voor gemeenten, binnen het programma Gewoon Bijzonder. Hier vindt u een overzicht van alle projecten in deze serie.

Presentatie van de resultaten

In januari 2018 presenteerden de projectleiders de resultaten tijdens een bijeenkomst in Nijmegen. Dit deden zij samen met twee andere projecten; 'WijKringen versterken' en 'Financiële Zelfredzaamheid van jongvolwassenen met LVB'.  Lees hier het verslag van de bijeenkomst: 'Jongvolwassenen met een licht verstandelijke beperking aan zet'.

Verslagen


Eindverslag

Met 18 jaar ben je officieel volwassen. Dat brengt meer verantwoordelijkheden en verwachtingen met zich mee. Voor jongvolwassenen met LVB is dit lastig, en zij kunnen zich hierdoor onzeker of overspoeld voelen. Ook kunnen zij te maken krijgen met veranderingen in hun zorg en begeleiding.

Open interviews met jongvolwassenen met LVB en hun ouders en begeleiders geven meer inzicht in hun ervaringen en behoeften aan begeleiding rondom hun 18e jaar. De geïnterviewde jongvolwassenen hebben zelf niet veel van veranderingen in begeleiding gemerkt toen ze 18 jaar werden. Bij degene die een transitie in zorg of ondersteuning doormaakten, was er sprake van goede doorverwijzing en een warme overdracht tussen de betrokken zorgverleners. In alle gevallen waren ouders erg betrokken en vingen zij veel van de veranderingen op.

Jongvolwassenen met LVB merken wel dat ze na hun 18e meer verantwoordelijkheden hebben en dat er meer van hen verwacht wordt. Ze moeten steeds weer met nieuwe dingen omgaan. Dit doen ze ieder op hun eigen manier; waar de een het fijn vindt meer inspraak te hebben, kan dat voor anderen juist een verlammende werking hebben omdat ze niet weten hoe ze dingen aan moeten pakken. Jongvolwassenen met LVB bleken erg toekomstgericht; ze worden meer volwassen en daarmee zelfstandiger. Zo willen jongvolwassenen met LVB graag zelfstandig wonen en een zinvolle daginvulling. Om dit te bereiken hebben zij passende woning en werk nodig, en praktische ondersteuning in hun dagelijks leven door familie of begeleiders.

Het is belangrijk dat deze ondersteuning tijdig ingezet wordt. Jongvolwassenen zouden, samen met hun ouders en begeleiders voor hun 18e moeten bekijken wat er gaat veranderen, wat zij voor hun toekomst willen en wat daar voor nodig is. De begeleiding die ze hierbij krijgen moet aansluiten bij de wensen en behoeften van de jongvolwassenen, en voldoende rekening houden met hun beperking. Daarnaast is het belangrijk dat er stilgestaan wordt bij zaken die op meerdere leefgebieden spelen. De volgorde waarin problemen aangepakt worden is ook van belang.
Tenslotte hebben jongvolwassenen en hun ouders behoefte aan duidelijkheid over mogelijke ondersteuning om hen helpen op weg naar volwassenheid.

Samenvatting van de aanvraag

De 18de verjaardag kenmerkt voor veel jongeren een belangrijke moment: de overgang van jeugd naar volwassenheid. Voor kwetsbare jongeren, zoals jongeren met een licht verstandelijke beperking (LVB), brengt dit verschillende uitdagingen met zich mee. Ongeveer 450.000 jeugdigen in Nederland hebben LVB wat betekent dat 15% van alle Nederlanders onder 18 jaar deze overgang en de daarbij komende uitdagingen doorloopt. Jongeren met LVB hebben vaak een zwak sociaal netwerk en missen vaardigheden voor zelfredzaamheid. Zij lopen het risico “verkeerde vrienden” te maken. Veel jongeren met LVB blijken na hun 18de in aanraking te komen met alcohol, drugs, prostitutie en criminaliteit. Met name voor jongeren die ambulante begeleiding ontvangen – buiten de muren van een zorginstelling – is deze overgang significant, omdat zij meer op zichzelf aangewezen zijn. Deze problematiek treft niet alleen de jongere en zijn of haar omgeving, maar ook de maatschappij. Sinds de stelselwijzigingen in de zorg per 1 januari 2015 krijgen jongeren met LVB wanneer zij 18 worden te maken met een vijftal stelsels. Door de stelselwijzingen heeft slechts een zeer kleine groep vanaf het 18de levensjaar recht op zorg via de Wet langdurige zorg; het merendeel van de jongeren met LVB is aangewezen op zorg en ondersteuning via de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Gemeenten zijn sinds 1 januari 2015 verantwoordelijk voor de functie Begeleiding van jongeren met LVB die onder de Wmo vallen. Gemeenten werken hierin vaak samen met zorgorganisaties, die zorg verlenen aan de jongeren met LVB via begeleiders. Daarnaast hebben gemeenten sociale wijkteams samengesteld die burgers in de wijk ondersteunen in hun sociaal en maatschappelijk functioneren. Uit onderzoek blijkt dat jongeren met LVB en hun begeleiders niet tevreden zijn met de begeleiding van deze jongeren rondom hun 18de levensjaar. Momenteel is er relatief veel inzicht is in de problematiek rondom het 18de levensjaar, maar één perspectief mist: de jongeren met LVB zelf. Het perspectief van de jongeren is cruciaal in het identificeren van aanbevelingen voor de begeleiders en sociale wijkteams betreffende de overgang naar volwassenheid. Deze studie heeft als doel inzicht te krijgen in de begeleidingsbehoeften van jongeren met LVB rondom hun 18de levensjaar en hun motivatie om hulp te blijven ontvangen vanuit het perspectief van de jongeren en hun directe omgeving. De doelstelling van dit project is tweeledig: 1. inzicht verkrijgen in de ervaringen en behoeften van jongeren met LVB betreft tot hun begeleiding rondom hun 18de levensjaar; en 2. aanbevelingen doen betreft de begeleiding van jongeren met LVB rondom hun 18de levensjaar. Boven genoemde doelen zullen behaald worden door het verzamelen van “life histories” van jongeren met LVB. Life histories is een veelvuldig gebruikte onderzoeksmethode onder jongeren met LVB. Tijdens deze methode wordt in samenwerking met de jongere hun levensgeschiedenis op papier gezet om op hun ervaringen en begeleidingsbehoeften rondom hun 18de levensjaar te analyseren. Daarnaast zal er gebruik worden gemaakt van de Zelfredzaamheid-Matrix zoals ontwikkeld door GGD Amsterdam. Dit instrument wordt gebruikt om inzicht te krijgen in de zelfredzaamheid van jongeren met LVB en bevat een elftal gerelateerde onderwerpen. Voor de life histories en Zelfredzaamheid-Matrix zullen de volgende personen geïnterviewd worden: 1. 10 jongeren met LVB; 2. 10 verwanten van jongeren met LVB; en 3. 10 begeleiders van jongeren met LVB. Tijdens de gehele duur van deze studie zal samengewerkt gaan worden met een co-onderzoeker met LVB, wie advies zal geven over het ontwerpen, uitvoeren en afronden van deze studie. Aan de hand van de kwalitatieve analyse zal een rapport worden geschreven voor beleidsmakers van de gemeenten Helmond en Arnhem en de betrokken zorgorganisaties, waarin de volgende onderdelen aan bod zullen komen: • Inzicht in de ervaringen van jongeren met LVB en hun verwanten en begeleiders die de reeds 18 zijn geworden. • Inzicht in de begeleidingsbehoeften van jongeren met LVB rondom het 18de levensjaar en de verwachtingen die zij hebben van begeleiders en sociale wijkteams. • Aanbevelingen voor de gemeenten Helmond en Arnhem en zorgorganisaties betreft het beleid over begeleiding van jongeren met LVB rondom het 18de levensjaar. • Aandachtspunten voor begeleiders en sociale wijkteams betreft de begeleiding van jongeren met LVB rondom het 18de levensjaar. • Een Zelfredzaamheid Toolbox met daarin een overzichtelijke presentatie van de conclusies uit dit rapport. Naast het rapport voor de gemeenten Helmond en Arnhem en de zorgorganisaties zal een folder over de uitkomsten van deze studie ontwikkelt worden in samenwerking met de eerder genoemde co-onderzoeker met LVB. Deze folder is specifiek gericht op jongeren met LVB en verwanten. Om deelnemers en betrokken van deze studie inzicht te bieden in de uitkomsten van deze studie wordt een afsluitend symposium georganiseerd.

Onderwerpen

Kenmerken

Projectnummer:
845006011
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2017
2018
Onderdeel van programma:
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
Dr. ir. J. Naaldenberg
Verantwoordelijke organisatie:
Radboudumc