Mobiele menu

Academische Werkplaats SAMEN, Gezin aan Zet

Projectomschrijving

De Academische Werkplaats SAMEN is een leer- en onderzoeksnetwerk met praktijkpartijen door de hele keten van zorg voor jeugd, gemeenten en hogescholen/kennisinstituten voor de regio's Holland Rijnland, Haaglanden en Midden-Holland. Steeds meer werken wij samen met gezinnen onder het motto ‘nothing about us, without us’. Wij ontwikkelen kennis en benutten deze en bestaande kennis maximaal door:

  • onderzoeksactiviteiten naar de jeugdsector om deze te versterken en te verankeren;
  • scholing en workshops te verzorgen;
  • (wetenschappelijke) kennis te verspreiden;
  • en ouders en jeugdigen, beleid, praktijk, onderzoek en onderwijs te verbinden.

We doen dat in projecten zoals Gezin aan Zet en SAMEN werken, SAMEN leren. We zorgen ervoor dat kennishiaten uit de praktijk worden opgehaald en de leerlessen uit projecten echt toegepast worden in de hulpverlening door samen te werken in Leernetwerken. In deze leernetwerken werken onze partners samen om de ingewikkelde vraagstukken die ons binden beter te begrijpen en te profiteren van elkaars ervaring, expertise en wetenschappelijke kennis.

Website: www.awsamen.nl
Regio: Holland Rijnland en Den Haag

Producten

Titel: Factsheet Verteltafel Jongeren Holland Rijnland
Auteur: L.A. Nooteboom en J. Eilander
Link: https://www.awsamen.nl/wat-doet-samen/lopende-projecten/gezin-aan-zet/
Titel: Factsheet Jeugd- (en Gezins)teams: hoe staan we ervoor?
Auteur: L.A.Nooteboom, J.Eilander en E.A.Mulder
Link: https://www.awsamen.nl/wat-doet-samen/lopende-projecten/gezin-aan-zet/
Titel: Transformeren volgens ouders: een deelproject van Gezin aan Zet.
Auteur: Nooteboom, L.A., Eilander, J., Kuiper, C.H.Z., Koning, C., van den Driesschen, S.I., Vermeiren, R.R.J.M, & Mulder, E.A.
Titel: Factsheet Gezin aan Zet
Auteur: Janna Eilander, MSc Laura Nooteboom, MSc
Titel: Bouwstenen van evalueren voor jeugdhulpprofessionals.
Auteur: Nooteboom, L., Mulder, E. Kuiper, C., van den Driesschen, S., Eilander, J., Vermeiren, R.
Titel: Factsheet Geleerde Lessen Verteltafels Holland Rijnland
Auteur: Janna Eilander, MSc Laura Nooteboom, MSc
Link: https://www.awsamen.nl/wat-doet-samen/lopende-projecten/gezin-aan-zet/
Titel: Factsheet Gezin aan Zet - Stand van Zaken
Auteur: L.A. Nooteboom, J. Eilander en E.A. Mulder
Link: https://www.awsamen.nl/wat-doet-samen/lopende-projecten/gezin-aan-zet/
Titel: Factsheet Verteltafel Ouders Holland Rijnland
Auteur: J. Eilander en L.A. Nooteboom
Link: https://www.awsamen.nl/wat-doet-samen/lopende-projecten/gezin-aan-zet/
Titel: Factsheet Gezin aan Zet
Auteur: Janna Eilander en Laura Nooteboom
Titel: Transformatie van de jeugdzorg in de praktijk
Auteur: Janna Eilander
Link: https://www.jeugdinonderzoek.nl/ronde2
Titel: Academische Werkplaats Gezin aan Zet
Auteur: Laura Nooteboom en Janna Eilander
Link: http://www.kenniscentrum-kjp.nl/over-ons/congressen/van-wijk-tot-wetenschap-2017/
Titel: Academische Werkplaats Gezin aan Zet
Auteur: Laura Nooteboom en Janna Eilander
Titel: Transformation in the Dutch health system from the perspective of youth team professionals.
Auteur: Laura Nooteboom
Titel: Academic Collaborative Centre 'Gezin aan Zet', project design
Auteur: J. Eilander MSc., Dr. J.A. de Wilde, Dr. C. Kuiper & Prof. Dr. R.R.J.M. Vermeiren
Titel: Workshop 'De nieuwe professional'
Auteur: Laura Nooteboom, MSc Janna Eilander, MSc
Link: http://www.samenvoordejeugd.nl/awj-conferentie/workshops
Titel: Academische Werkplaats Gezin aan Zet
Auteur: Laura Nooteboom en Janna Eilander
Titel: Integraal werken, handvat of hype?
Auteur: Laura Nooteboom
Titel: Samen leren; Professionalisering door verbinding van werkveld aan opleiding en onderzoek
Auteur: Janna Eilander en Laura Nooteboom
Titel: Academische Werkplaats Gezin aan Zet
Auteur: Janna Eilander en Laura Nooteboom
Link: http://www.kenniscentrum-kjp.nl/over-ons/congressen/van-wijk-tot-wetenschap-2016/
Titel: Towards integrated Care in the Dutch Youth Care system: facilitators and barriers for Youth Care professionals.
Auteur: Laura Nooteboom
Titel: Transformation in the Dutch health system organisation from the perspective of Youth Team professionals.
Auteur: Janna Eilander en Laura Nooteboom
Titel: Hoe werkt integrale hulp?
Auteur: Eva Mulder & Laura Nooteboom
Titel: Transformatie van de jeugdzorg. Dilemma’s uit de praktijk.
Auteur: Laura Nooteboom en Janna Eilander
Titel: Implementatievraagstukken bij actieonderzoek
Auteur: Laura Nooteboom en Eva Mulder
Link: http://www.samenvoordejeugd.nl/dynamics/modules/SFIL0100/view.php?fil_Id=144
Titel: De complexiteit van integraal werken?Werkzame en belemmerende factoren voor professionals, een systematic review.
Auteur: Laura Nooteboom
Titel: Towards integrated care in the Dutch Youth Care system: an action based research
Auteur: Laura Nooteboom
Titel: What do parents expect in the 21th century: a qualitative analysis of integrated Youth Care.
Auteur: Nooteboom, L.A., Kuiper, C.H.Z., Mulder, E.A., Roetman, P.J., Eilander, J., & Vermeiren, R.R.J.M.
Titel: Verschillend organiseren, verschillend functioneren? De invloed van de organisatie van Jeugd- (en Gezins) teams op het teamfunctioneren.
Auteur: Nooteboom, L.A. Eilander, J., van der Voet, J., Kuipers, B.S., Steijn, B., Vermeiren, R.R.J.M., & Mulder, E.A.
Titel: An integrated approach to meet the needs of high-vulnerable families: a qualitative study on integrated care from a professional perspective.
Auteur: Nooteboom, L.A., Driesschen, van den S., Kuiper, C.H.Z., Vermeiren, R.R.J.M., & Mulder, E.A.
Titel: Towards Integrated Youth Care: a systematic review of facilitators and barriers for professionals.
Auteur: Nooteboom, L.A., Mulder, E.A., Kuiper, C.H.Z., Colins, O.F., & Vermeiren, R.R.J.M.
Titel: Practical recommendations for professionals in Youth Care to improve evaluation and reflection during multidisciplinary team discussions: an action research.
Auteur: Nooteboom, L.A., Mulder, E.A., Vermeiren, R.R.J.M., Eilander, J., Driesschen, van den S., & Kuiper, C.H.Z.
Titel: Samen leren: het ontwikkelen en benutten van kennis met opleidingen en zorgprofessionals
Auteur: Laura Nooteboom, Janna Eilander, Jacqueline Theunissen, Irene Baten, Eva Mulder, Ineke Voordouw
Magazine: TSG Tijdschrift voor Gezondheidswetenschappen
Link: https://link.springer.com/article/10.1007%2Fs12508-017-0079-9
Titel: Transformeren volgens ouders: een kwalitatief onderzoek naar de visie van ouders op de transformatiedoelen.
Auteur: Nooteboom, L.A., Mulder, E.A., Kuiper, C.H.Z., van den Driesschen, S.I., & Vermeiren, R.R.J.M.
Magazine: Tijdschrift voor Orthopedagogiek
Titel: Werkzame en belemmerende factoren van het werken in een Jeugd- (en Gezins)team
Auteur: J. Eilander en L. A. Nooteboom
Link: https://www.awsamen.nl/wp-content/uploads/2018/07/Rapport-Gezin-aan-Zet.pdf

Verslagen


Eindverslag

Sinds de transitie van de Jeugdzorg werken de meeste gemeenten met multidisciplinaire Jeugdteams, ook wel Jeugd- en Gezinsteams, buurt- of wijkteams genoemd. In het project Gezin aan Zet is samen met zes Jeugd- (en Gezins)teams uit de regio Holland Rijnland en de gemeente Den Haag in kaart gebracht wat tot nu toe werkt en wat belemmeringen zijn in het werken in Jeugd- (en Gezins)teams. Daarbij is onderzocht wat de transformatiedoelen, die richting geven aan de inhoudelijke verandering van de jeugdzorg, betekenen voor professionals en gezinnen en wat er nodig is om deze doelen te realiseren. Tot slot zijn professionals ondersteund in reflecteren en evalueren aan de hand van de onderzoeksresultaten en feedback vanuit ouders en jongeren, maar ook vanuit de gemeente, ketenpartners, en het team zelf om het lerend en zelfsturend vermogen van de teams te versterken.

Vragen die dit project wilde beantwoorden
1. Wat zijn de werkzame en belemmerende factoren in de werkwijze van de Jeugd- (en Gezins)teams?
Vragen hierbij zijn: Welke factoren verklaren in hoeverre een Jeugd- (en Gezins)team erin slaagt integrale en passende zorg te verlenen? En wat draagt bij aan meer eigen regie van ouders en jeugdigen?
2. Wat betekenen de transformatiedoelen voor professionals, hun management, beleidsmedewerkers en ouders/jongeren? Wat is nodig om de transformatiedoelen te bereiken?
3. In welke mate draagt een evaluatiecyclus bij aan de ondersteuning van de professional bij het evalueren van en reflecteren op werken met de transformatiedoelen zodat de kwaliteit van de hulpverlening verbetert?

Gezin aan Zet werkte met actieonderzoek, een wijze van onderzoeken waarbij een veranderingsproces wordt gestimuleerd door het terugkoppelen van direct toepasbare, praktische kennis. De werkzame en belemmerende factoren van het werken in een Jeugd- (en Gezins)team zijn aan de professionals teruggekoppeld. Professionals kregen hierdoor zicht op verbeterpunten en kozen vervolgens zelf aan welke verbeterpunten zij, individueel of als team, gingen werken. Zo werden professionals uitgedaagd om continu te reflecteren, leren en verbeteren. Zoveel als mogelijk is aangesloten bij bestaande gegevensbronnen en gebruik gemaakt van kwalitatieve methoden. Zo vonden regelmatig observaties in de Jeugd- (en Gezins)teams plaats en werd informatie verzameld door middel van interviews met professionals, ouders en jongeren, management en beleid.

Het project bestond uit 3 fasen:
1. Verkenningsfase
2. Uitvoeringsfase
3. Generalisatiefase

De eerste twee jaar, tijdens de verkenningsfase, is aandacht besteed aan het leren kennen van de Jeugd- (en Gezins)teams en het in kaart brengen van werkzame en belemmerende factoren van het werken in de teams. Tijdens de uitvoeringsfase zijn de teams actief aan de slag gegaan met de evaluatiecyclus en het toepassen van de eerste resultaten in het verbeteren van hun werk. Het doel van deze evaluatiecyclus was een continu leerproces in gang te zetten bij professionals door op vaste momenten te reflecteren, leren en verbeteren. De professionals stelden actiepunten op om hulpverlening te verbeteren en de transformatiedoelen te realiseren. Hierbij werden de teams binnen dit project ondersteund.

De onderzoekers van Gezin aan Zet hebben in de generalisatiefase samen met professionals uit jeugdteams de handleiding ‘Bouwstenen van Evalueren voor Jeugdhulpprofessionals’ ontwikkeld.
Aan de hand van een advies op maat en praktische tips kunnen evaluatieprocessen op een laagdrempelige manier verbeterd worden.

Begin 2017 heeft de nadruk vooral gelegen op het verzamelen van feedback van ouders en jongeren. Hoe kijken zij aan tegen de hulpverlening en het werken van de Jeugd- (en Gezins)teams? Om te leren van de ervaringen van ouders en jongeren, en ouders en jongeren de mogelijkheid te geven hun verhalen en ervaringen met het Jeugd- (en Gezins)team te delen, zijn er in mei 2017 in twee gemeenten in Holland Rijnland Verteltafels georganiseerd. Daarnaast zijn er een groot aantal ouders en jongeren geïnterviewd over hun ervaringen met de Jeugd- en Gezinsteams. Deze informatie is teruggekoppeld aan de professionals.

Samenvattend is het afgelopen jaar een leerproces bij de professionals gestimuleerd en worden de professionals ondersteund bij het evalueren en reflecteren. Er is een basis gelegd voor een continu leerproces. Verder is er veel informatie verzameld vanuit ouders, jongeren, professionals, managers, coaches en beleidsmedewerkers. Via onder andere gesprekken en factsheets is informatie en kennis gedeeld. Er zijn nog factsheets in ontwikkeling waarin verzamelde informatie wordt samengevat.

De teams worden in 2018 intensief ondersteund bij het evalueren en reflecteren, gericht op het meer bewust worden van het werken met de transformatiedoelen. Tijdens deze evaluatiemomenten wordt onder andere aandacht besteed aan de krachten, verkregen feedback en aandachtspunten. Uiteindelijk zal er een handleiding of procesbeschrijving worden vormgegeven, op grond van de geleerde lessen en de informatie die wordt verkregen uit de evaluatiemomenten, de interviews en observaties.

Samenvatting van de aanvraag

* Inleiding De transitie in de zorg voor Jeugd naar gemeenten is inmiddels gerealiseerd en zonder grote incidenten verlopen (VWS 2015). De transformatie, waarbij de zorg voor jeugd en gezinnen daadwerkelijk verandert, moet echter nog volop aandacht krijgen (Kinderombudsman, 2015). Hierin verdienen in het bijzonder de wijkteams (in dit voorstel jeugdteams genoemd) aandacht. De transformatie beoogt immers dat gemeenten middels laagdrempelige hulp een inhoudelijke omslag waarmaken (VWS, geen kind buitenspel, 2011). Jeugdteams moeten tijdige en passende integrale hulp bieden, gericht op herstel van het functioneren van het kind en gezin. * Doelstelling en doelgroep Regie is hét kernthema van de AW ‘Gezin aan Zet’, zowel regie door het gezin (jongere of ouder) dat met vragen of zorgen bij een jeugdteam aanklopt, alsook regie door de professional. Hiermee willen we de transformatie-doelen zoals het versterken van eigen mogelijkheden en het betrekken van de sociale omgeving ondersteunen. Door het implementeren van een zelfevaluatie-cyclus met gebruik van kwantitatieve-kwalitatieve methoden, actieonderzoek en de Plan-Do-Check-Act (PDCA) kwaliteitscirkel in de jeugdteams beogen we het zelfsturend vermogen van de jeugdteams en professionals te versterken. De primaire doelgroep binnen de AW is dan ook de professional binnen het jeugdteam. De verwachting is dat een ‘getransformeerde’ professional beter de eigen regie van het gezin kan stimuleren. De doelstelling van de academische werkplaats (AW) ‘Gezin aan Zet’ (onderdeel van de AW Samen voor de Jeugd) is ontstaan uit behoeften van zowel de gemeenten, praktijkorganisaties, ouders als jongeren in de regio Holland Rijnland en de stad Den Haag. * Beoogde resultaten/producten De AW ‘Gezin aan Zet’ zal de volgende resultaten opleveren: - Een handleiding (methodiek en implementatieplan) zelfevaluatie-cyclus voor jeugdteams; - Inzicht in de mate van realisatie van de transformatie-doelen; - Inzicht in de werkzame en belemmerende factoren voor jeugdteams wat betreft de inzet van eigen regie bij gezin en de professional (1G1P); - Het effect van de zelfevaluatie op het handelen van de professional en het team; - Scholingsmodules en aanvullende modules voor methodisch handelen voor (toekomstige) jeugdteam professionals, zoals op het gebied van versterken van eigen regie en 1G1P. * Plan van aanpak De academische werkplaats richt zich op de jeugdteams (en professional) in de regio’s Holland Rijnland (Leiden en omgeving) en Den Haag. T.b.v. de CHECK in PDCA cyclus en met behulp van actieonderzoek wordt het functioneren van de teams/professionals geanalyseerd op vijf niveaus: 1) Ouder en kind: regie, tevredenheid en doelrealisatie 2) Jeugdteamprofessional: regie, proces, uitvoeren van methodieken, competenties 3) Jeugdteam (en de keten): regie, proces, samenwerking binnen en buiten het team 4) Management: proces, aansturing, methodieken 5) Het beleid: transformatiedoelrealisatie Gegevens t.b.v. de CHECK binnen de (zelf)evaluatiecyclus worden op kwalitatieve en kwantitatieve wijze verzameld. Omdat de jeugdteams nog in opbouw zijn, is voor onderzoeksmethoden gekozen die zo min mogelijk interfereren met de werkzaamheden. Zoveel als mogelijk wordt aangesloten bij de bestaande gegevensbronnen en gebruik gemaakt van kwalitatieve methoden: 1. Spiegelbijeenkomsten met ouders, jongeren en jeugdteamprofessionals; 2. Interviews en focusgroepen met ouders, jongeren, jeugdteamprofessionals, managers en gemeentelijke beleidsmedewerkers; 3. De monitor en verantwoordingsinformatie (kritische prestatie-indicatoren) die al in de regio’s door de professionals/teams worden geregistreerd; 4. Extra vragenlijsten en/of indicatoren waar mogelijk. Naar aanleiding van de resultaten worden de jeugdteams en professionals door de AW ondersteund in het formuleren van verbeterpunten (ACT), het maken van een plan van aanpak (PLAN) en het uitvoeren van de veranderingen (DO). Dit wordt gedaan door middel van actieonderzoek waarvoor de regie bij de teams zelf ligt. De werkwijze zal uiteindelijk resulteren in een methodiek voor intercollegiale toetsing/intervisie. Tijdens de uitvoering van de verbeterplannen worden door de AW naar behoefte scholingsmodules, aanvullende modules voor methodieken en andere producten, zoals factsheets, artikelen, en meetinstrumenten ontwikkeld/ aangeboden. Het onderzoek beslaat 3 fasen; verkenningsfase, uitvoeringsfase en generalisatiefase. Tijdens de 6 maanden durende verkenningsfase zal in nauw overleg met ouders/jongeren, professionals en managers de inhoud en vorm van de zelfevaluatie definitief gemaakt worden. Vervolgens start een 2,5 jaar durende uitvoeringsfase bestaande uit drie zelfevaluatie-cycli van elk 6-10 maanden. Tijdens de looptijd van het traject worden de kennis en inzichten verspreid en geïmplementeerd in andere teams.

Kenmerken

Projectnummer:
737200005
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2015
2020
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
P. de Jong
Verantwoordelijke organisatie:
Leiden University Medical Center