Gewoon Bijzonder

Het programma Gewoon Bijzonder beoogt dat mensen met een (verstandelijke) beperking met grotere zelfstandigheid en meer zeggenschap kunnen functioneren in de samenleving. De projecten ontwikkelen, verspreiden en passen kennis toe op de thema’s: Gezondheid, Gedrag en Participatie.

Aanleiding

Mensen met meervoudige beperkingen en mensen met niet-aangeboren hersenletsel.
Kennisontwikkeling, kennisbundeling, kennisverspreiding en toepassing ervan moeten eraan bijdragen dat deze mensen zoveel mogelijk zelfredzaam zijn en goede kansen hebben op deelname aan de samenleving. Het programma Gewoon Bijzonder ontwikkelt, verspreidt en past kennis toe om zorg en ondersteuning voor mensen met een verstandelijke beperking, meervoudige beperking of niet-aangeboren hersenletsel te verbeteren. Zodat mensen met een (verstandelijke) beperking met grotere zelfstandigheid en meer zeggenschap kunnen functioneren in de samenleving.

Netwerken Gewoon Bijzonder

Binnen een aantal netwerken gaan wetenschappers, professionals in zorg, welzijn en onderwijs, (vertegenwoordigers van) mensen met een (verstandelijke) beperking, mantelzorgers en andere betrokkenen aan de slag op een van de thema’s Gezondheid, Gedrag en Participatie. Elk netwerk selecteert relevante kennisvragen samen met de doelgroep en ontwikkelt activiteiten om deze vragen te beantwoorden. Op deze manier hopen we een duurzame kennisinfrastructuur op te bouwen, waarin mensen met een (verstandelijke) beperking samen met mensen uit praktijk, beleid, onderwijs en wetenschap werken aan kennisontwikkeling, verspreiding en toepassing.

Bekijk de netwerken van Gewoon Bijzonder

Doel

Het ZonMw programma Gewoon Bijzonder heeft de volgende doelen:

  • Via onderzoek kennis (door)ontwikkelen op thema’s die verband houden met kwaliteit van bestaan van mensen met een beperking.
  • Beschikbare kennis bundelen en toepassen om de praktijk van zorg en ondersteuning te verbeteren.
  • Een duurzame kennisinfrastructuur bevorderen waarmee op het raakvlak van onderzoek, zorg- en ondersteuningspraktijk en opleidingen, kennis beschikbaar is en verder kan worden ontwikkeld.

Samenwerking

Kennisplein Gehandicaptensector

De netwerken hebben ook een rol in het landelijk verspreiden en toepassen van de uitkomsten van de activiteiten. Daarbij maken zij gebruik van landelijke vindplaatsen van kennis, zoals het Kennisplein Gehandicaptensector

Op 7 februari 2024 tekenden ZonMw, Vilans en Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland de nieuwe samenwerkingsovereenkomst voor het Kennisplein. Lees hier meer.

Gewoon Bijzonder heeft ook opdracht gegeven aan het Kennisplein Gehandicaptensector om 4 ‘in het vizier-trajecten’ uit te voeren. Elk traject bestaat uit 2 deelprojecten, met een ander doel.

  • Doel van deelproject 1: Kennis(producten) op halen en bundelen.
    Vervolgens vindt prioritering plaats van deze kennis op basis van behoeften van professionals en ervaringsdeskundigen zelf, en ook op basis van evidentie (gaat het om evidence based of practice based kennis). 
  • Doel van deelproject 2: Een leidraad ontwikkelen, welke bestaat uit praktische tools.
    Deze helpt begeleiders en organisaties bij het maken, onderbouwen en toetsen van hun ondersteuning van mensen met een beperking. Dit gebeurt via leernetwerken. Meer over de ‘in het vizier-trajecten’ is te lezen op het Kennisplein Gehandicaptensector.

In het programma, maar ook in de (netwerk)projecten, staat het meedoen van mensen met een beperking centraal. Het project ‘Samen werken, samen leren’  evalueerde hoe dit er in de netwerken aan toe is gegaan en ontwikkelde een training om projectleiders, onderzoekers en ervaringsdeskundigen te ondersteunen in het gezamenlijk uitvoeren van onderzoek.

Programma specifieke informatie

Gemeenten

Voor gemeenten zijn in 2017 middelen beschikbaar gesteld om 11 kortdurende praktijkgerichte projecten over jongeren met een licht verstandelijke beperking uit te voeren. Daarnaast zijn in 2017 binnen Gewoon Bijzonder én het ZonMw Actieprogramma verward gedrag 12 kortdurende praktijkgerichte projecten gehonoreerd. Deze zijn gericht op het ontwikkelen van integrale aanpakken, die de verbinding tussen het veiligheids-, zorg- en sociaal domein bevorderen. 

Data

In het programma Gewoon Bijzonder is eerder een minimale dataset (MDS) ontwikkeld. De minimale dataset bestaat uit een aantal vragenlijsten die (in elk geval bij het uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek bij mensen met een verstandelijke of meervoudige beperking, maar bij voorkeur ook door zorgprofessionals in zorginstellingen) minimaal zouden moeten worden afgenomen. Zo worden uniforme gegevens vastgelegd over mensen met een verstandelijke of meervoudige beperking, waarmee later (wetenschappelijk) onderzoek kan worden uitgevoerd. Om het gebruik van bestaande data verder te stimuleren en het belang van dataverzameling aan te tonen, zijn er 8 projecten gehonoreerd die gebruik maken van bestaande, reeds beschikbare, data. Bekijk hier de projecten die gebruik maken van bestaande data.

Programmacommissie

Per subsidieronde wordt een afweging gemaakt wie onderdeel is van de programmacommissie.

In een serie filmpjes stellen commissieleden van Gewoon Bijzonder zich voor, vertellen zij waarom ze betrokken zijn bij ‘Gewoon Bijzonder’ en op welke resultaten ze hopen.

Voorzitter

  • J. (Johanna) Haanstra

Vicevoorzitter

  • Dr. A.L. (AnneLoes) van Staa 

Leden

  • Prof.dr. M.G. (Martin) Boekholdt
  • Dr. J. (Jolanda) Dwarswaard
  • Dr. G.H.M.M. (Sineke) ten Horn
  • H. (Hattum) Palma
  • A. (Astrid) Schat MEd.
  • J.W. (Jan Willem) Schuurman
  • S. (Sietske) Tanis
  • J. (Hanneke) Veeren

Waarnemers

  • I.D. (Ingrid) Blok, Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport