Mobiele menu

In gesprek: Implementatie van Keukentafelgesprekken voor Ouderen in Sociale wijkteams

Projectomschrijving

Dit project is gericht op de implementatie van keukentafelgesprekken voor ouderen in sociale wijkteams. Het ‘keukentafelgesprek’ is een interventie waarbij men actief op zoek gaat naar kwetsbare ouderen. Aan de hand van huisbezoeken probeert het sociaal wijkteam de leefstijl bij deze ouderen te verbeteren. Het doel hiervan is om de zelfredzaamheid en onafhankelijkheid van ouderen te behouden en stimuleren.

Doel

Studenten mbo- en hbo-verpleegkunde leren om het keukentafelgesprek goed uit te voeren. Door middel van onderzoek maken we inzichtelijk hoe zelfredzaamheid, welbevinden en de gezondheid van de ouderen gemeten kan worden.

Werkwijze

In 2016 zijn de resultaten van het project ‘Keukentafelgesprek voor Ouderen – Gezond Doen deel 3’ geïmplementeerd in de gezondheidsopleidingen en gemeentes in de regio Groningen, Drenthe en Noord-Overijssel. De implementatie houdt in dat derde- en vierdejaars studenten van de opleiding mbo-verpleegkunde en hbo-verpleegkunde leren om het keukentafelgesprek in praktijk te brengen.

Verslagen


Eindverslag

Dit project had als doel de implementatie van het keukentafelgesprek in het sociale wijkteam en in het mbo en hbo onderwijs vorm te geven. Als aanpak is gekozen, studenten hbo-v onderzoek te laten doen naar hoe het keukentafelgesprek bij twee gemeentes is geïmplementeerd en in hoeverre de handleiding Gezond doen 3 daaraan een bijdrage heeft geleverd. Studenten hebben met behulp van de wederkerigheidstheorie keukentafelgesprekken geobserveerd. Duidelijk is geworden hoe beide gemeentes het keukentafelgesprek hebben geïmplementeerd en in hoeverre de handleiding Gezond doen 3 daarbij is gebruikt. Ook is duidelijk geworden dat de oudere cliënten overwegend wederkerigheid ervaren tijdens het keukentafelgesprek. De T-shaped professional (de professional bij het keukentafelgesprek) is zich wel bewust van de wederkerige sfeer tijdens het gesprek maar kan wederkerigheidsgedrag niet concreet benoemen. Deze resultaten waren aanleiding om wederkerigheid bij keukentafelgesprekken niet alleen als onderzoeksthema in het curriculum op te nemen maar ook in het onderwijs aan te bieden. Bij zowel hbo als mbo verpleegkunde van de noordelijke onderwijsinstellingen zal wederkerigheid bij keukentafelgesprekken aandacht krijgen in de stage van het derde en vierde leerjaar.

Binnen het project "In gesprek: Implementatie van Keukentafelgesprekken voor Ouderen in Sociale wijkteams" onderzoeken studenten de wijze waarop de interventie 'Keukentafelgesprekken' wordt geïmplementeerd in de gemeenten Hoogeveen en Borger-Odoorn. Tien studenten hebben onderzocht hoe de Keukentafelgesprekken worden uitgevoerd. Het uitgangspunt bij dit onderzoek is de wederkerigheidstheorie. Bij ouderen van 65+ is gemeten in hoeverre zij wederkerigheidsgedrag ervaren van de T-shaped professional tijdens het voeren van het eerste keukentafelgesprek. De verwachting is dat naarmate de burger meer wederkerigheid ervaart, de burger zelfredzamer wordt. Uit het onderzoek wordt duidelijk hoe de interventie wordt uitgevoerd, in hoeverre wederkerigheid een rol speelt bij de zelfredzaamheid van de ouderen en op welke wijze het keukentafelgesprek wordt opgenomen in het curriculum van de mbo- en hbo-opleidingen Zorg en Verpleegkunde. Keukentafelgesprek bij de beide gemeenten wordt onderzocht. Op dit moment wordt de interventie voorbehouden aan hbo+ functionarissen. Men is van mening dat de mbo-opgeleide wel op de hoogte moet zijn van het doel en de werkwijze van het Keukentafelgesprek. Wij willen nog een antwoord vinden op hoe de samenwerking mbo en hbo moet/kan plaatsvinden. Na het project zijn wij van plan de interventie te implementeren in het mbo- en hbo-onderwijs.

Samenvatting van de aanvraag

Het doel van dit project is om de resultaten van het project ‘Keukentafelgesprek voor Ouderen – Gezond doen deel 3’ te implementeren in de gezondheidsopleidingen en gemeentes in de regio Groningen, Drenthe en Noord-Overijssel. Volgens Professor Joris Slaets is veroudering veel minder beïnvloedbaar door geneeskunde en zorg dan men denkt. Hij geeft aan dat het bij zorg veel belangrijker is om uit te gaan van het welbevinden van de ouderen: wat vinden ouderen belangrijk? Dit begint door te kijken naar wie er zorg vraagt en wat zij nodig hebben. Voor ouderen is het belangrijk dat zorg echt vraaggestuurd is. Het advies van Slaets is om te focussen op persoonlijke leefstijl en leefwijze. “Welbevinden is iets individueels en heeft een sociale en lichamelijke dimensie.” Welbevinden heeft daarnaast ook veel te maken met het sociale netwerk van mensen (Slaets, 2014). Het uitgangspunt van het voeren van Keukentafelgesprekken is de eigen regie van de deelnemer. Het doel is om de zelfredzaamheid en gezondheid van ouderen te behouden en bevorderen. Het welbevinden van ouderen wordt verbeterd, doordat zij samen met studenten onderzoeken op welke manier zij willen werken aan kwaliteit van leven. De eigen regie van de ouderen staat centraal en de zorg wordt vraaggestuurd. De veranderingen in de financiering, positionering en organisatie van de zorg vragen bovendien om andere competenties van de mbo- en hbo-verpleegkundige. Het voeren van ‘keukentafelgesprekken’ vanuit een buurtteam is in toenemende mate een belangrijke activiteit van de professionals in de zorg. Een verandering die steeds meer centraal staat is ‘van zorgen voor naar zorgen dat’. Het is nodig dat studenten de kennis en attitude ontwikkelen die zij hiervoor nodig hebben. Derde- en vierdejaars studenten van de opleidingen mbo-Verpleegkunde en hbo-Verpleegkunde van de ROC’s Alfa-college Hoogeveen en Drenthe College Emmen en de Hanzehogeschool Groningen gaan in samenwerking met de sociale wijkteams of teams met vergelijkbare doelstelling in de gemeentes Borger-Odoorn en Hoogeveen Keukentafelgesprekken voeren met ouderen. Doel: Voor 1 juli 2016 implementeren van het project ‘Keukentafelgesprekken voor ouderen’ in het mbo- en hbo-onderwijs in de gemeentes Borger-Odoorn en Hoogeveen en na het project voor alle derde- en vierdejaars studenten van de opleidingen mbo-Verpleegkunde en hbo-Verpleegkunde in de totale Netwerk ZON regio met als doel om de zelfredzaamheid, het welbevinden en de gezondheid van ouderen te vergroten en te zorgen dat studenten werken aan de competenties die nodig zijn om te werken met keukentafelgesprekken. Beoogd resultaat: Verbetering van de zelfredzaamheid, het welbevinden en de gezondheid van de ouderen in de gemeentes Borger-Odoorn en Hoogeveen, met als resultaat dat 50% van de deelnemende ouderen een verbetering in hun leefstijl ervaart en 75% van de ouderen de interventie als positief beoordeelt (gemiddeld een 6 of hoger), (Crajé en Cloostermans, 2013). Het project wordt onderdeel van de digitale opdrachtenbank in het e-netwerk ZON. De documenten en opdrachten worden opgenomen in de opdrachtenbank, er wordt een forum ingericht voor reflectie van het project. Van september 2015 tot februari 2016 nemen 30 tot 40 derde- en vierdejaars studenten van de opleidingen mbo- en hbo-Verpleegkunde deel aan het project in de eerste pilot. Bij positieve resultaten verdubbelen we het aantal studenten voor de tweede pilot (februari tot juli 2016). In de laatste fase implementeren we het project in ieder geval in twee van de vier grote gemeentes in Drenthe (Assen, Emmen, Hoogeveen, Meppel), 180 tot 200 studenten. Om het uiteindelijk, na het project, voor alle derde- en vierdejaars studenten van de opleidingen mbo-Verpleegkunde en hbo-Verpleegkunde in de totale Netwerk ZON regio te implementeren, 900 tot 1.000 studenten. De studenten zijn onderdeel van de sociale wijkteams of teams met vergelijkbare doelstelling van de gemeente Hoogeveen en Borger-Odoorn. Onder begeleiding van het sociale wijkteam voeren zij de keukentafelgesprekken met ouderen. Activiteiten bestaan uit: het voeren van wervingsactiviteiten om de doelgroep te bereiken, het voeren van (maximaal drie) keukentafelgesprekken met een oudere en het sociale systeem met gebruik van de handleiding ‘Keukentafelgesprekken’ en het evalueren van het project. In het project maken de deelnemers gebruik van de interactieve leeromgeving e-netwerk ZON. In deze omgeving maken zij de opdrachten en reflecteren ze op de activiteiten. In het project wordt gebruik gemaakt van de ontwikkelde producten uit het project Gezond Doen deel 3: de handleiding Keukentafelgesprekken, die is ontwikkeld in het kader van het project Gezond doen deel 3.

Onderwerpen

Kenmerken

Projectnummer:
633100001
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2014
2018
Onderdeel van programma:
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
Prof. dr. J. Zuidersma
Verantwoordelijke organisatie:
ROC Alfa-college