CASyM: Voorbereiden van de systems medicine aanpak
Van 2012 tot 2017 bouwde het multidisciplinaire Europese consortium CASyM (Coordination Action on Systems Medicine), bestaande uit vertegenwoordigers van universiteiten, ziekenhuizen, onderzoeksfinanciers en industrie (grote industrie en MKB), aan een visie en een praktisch plan voor de implementatie van Systems Medicine in Europa. Het uiteindelijke doel is om Systems Medicine in het dagelijks klinisch onderzoek te brengen en daarmee de volksgezondheid te verbeteren. CASyM werd gefinancierd door de Europese Commissie binnen KP7, het 7e kaderprogramma van de Europese Commissie.
Clinici baseren hun aanpak om patiënten te diagnosticeren en behandelen op basis van klinische observatie en medische tests. Dit is een bewezen en succesvol concept. Echter, door de omvang van grote datasets en de complexiteit van de integratie en analyse van die datasets die we tegenwoordig kunnen produceren, worden clinici fors uitgedaagd om deze data in de dagelijkse praktijk ten behoeve van de patiënt te gebruiken. Een wiskundige aanpak door het modelleren van biologische systemen vormt een belangrijk onderdeel van de Systems Medicine aanpak. Het biedt een systematische en flexibele aanpak, waarmee het toenemende aantal complexe patiëntgegevens toegankelijk en begrijpelijk zal worden. Hiermee geeft Systems Medicine clinici een nieuw hulpmiddel in handen om patiënten sneller, beter en effectiever te diagnosticeren en behandelen.
De CASyM roadmap, oorspronkelijk gepubliceerd in 2014 en gepubliceerd als herziene versie in 2017, identificeerde 4 kernprioriteiten en acties. Daarnaast beschrijft het 10 sleutelgebieden en specifieke aanbevelingen voor een komende periode van 2, 5 en 10 jaar. Op basis van deze aanbevelingen, lanceerde de Europese Commissie (EC) het eerste ERA-NET (European Research Area Network) voor Systems Medicine. Het ERA-NET ERACoSysMed begon in januari 2015 met als doel Systems Medicine ‘demonstrator’ projecten te financieren. Deze demonstrators tonen ziektegebieden waar via een systeembenadering een klinische vraagstuk opgelost kan worden. Daarnaast startte CASyM de Systems Medicine Web Hub (www.systemsmedicine.net) om vorming van een Systems Medicine gemeenschap te stimuleren. De Web Hub is het enige centrale webbased platform over Systems Medicine dat tevens een reeks aan sociale media kanalen integreert.
Het CASyM initiatief eindigde April 2017. Om de door CASyM gestarte activiteiten duurzame op te volgen is in 2016 de European Association of Systems Medicine (EASyM) opgericht. Dit netwerk zet de strategie en visie voor Systems Medicine in Europa voort.
Binnen het consortium was ZonMw verantwoordelijk voor het inventariseren hoe Systems Medicine wordt toegepast in de industrie. Hierbij werden de knelpunten en uitdagingen in kaart gebracht. De bevindingen zijn opgenomen in het rapport ‘Europe-wide inventory of industry involved in Systems Medicine’.
Tijdens het project heeft ZonMw 31 interviews gehouden met vertegenwoordigers van grote farmaceutische bedrijven, MKB gespecialiseerd in bioinformatica en andere typen bedrijven. Om ontwikkelingen in de tijd te kunnen duiden zijn enkele industriële CASyM partners tegen het einde van CASyM opnieuw geïnterviewd. De industriële partners binnen CASyM concluderen dat de aanpak van de Systems Medicine ruimer wordt toegepast in vergelijking met de start van CASyM in 2014. Er is meer samenwerking tussen kennisinstellingen en bedrijven. De Systems Medicine aanpak wordt in meerdere typen bedrijven al standaard uitgevoerd. Er is een paradigma-shift opgetreden: modellering wordt een standaard instrument in de preklinische fase, databases zijn meer patiëntgericht, clinici worden al in de preklinische fase betrokken bij de Systems Medicine projecten binnen bedrijven. De toegang tot patiëntendata lijkt iets makkelijker te worden, maar het bedrijfsmatig gebruik ervan blijft een knelpunt. Resultaten uit klinische trials waarbij van in silico (computer) methoden een belangrijke rol spelen zullen de regelgeving rondom het gebruik vanmodellering en patientgegevens actualiseren en de effectiviteit van de Systems Medicine aanpak vergroten.
ZonMw heeft ook bijgedragen aan het opstellen van een rapport vanuit een strategisch en financieringsperspectief. In het rapport wordt ingegaan op korte termijn acties van ERACoSysMed en haar doelstellingen. Daarnaast wordt ingegaan op middellange en lange termijn strategieën, waaronder het belang van het gebruik van Systems Medicine als onderzoeksmethodiek binnen Personalised Medicine initiatieven.