Variants in coding and non-coding regions of the human genome; determinants of disease variability in hereditary cardiac arrhythmias?
Projectomschrijving
Bij erfelijke hartritmestoornissen hebben niet alle patiënten met dezelfde mutatie (verandering in erfelijk materiaal) even ernstige stoornissen. Deze patiënten hebben van 1 van hun ouders de mutatie gekregen en men zou verwachten dat de 2 kopieën van beide ouders even veel aanwezig zijn. Ik denk dat het verschil in ernst van de stoornis komt door een onbalans tussen beide kopieën, waarbij mensen met relatief veel ziek eiwit ook veel zieker zijn. In mijn project ben ik enerzijds gaan kijken of ik specifiek de aanwezigheid van het zieke eiwit kan remmen (als mogelijke nieuwe therapie) en hiermee ook de ziekteverschijnselen kan verminderen. Hierin ben ik nu in staat het zieke eiwit te remmen en ben ik aan het onderzoeken of hartspiercellen met de stoornissen minder ziek zijn als we dit zieke eiwit remmen. Aan de andere kant ben ik gaan kijken of een specifiek gebied binnen het zieke gen invloed heeft op de balans tussen beide kopieën. We hebben dit gebied verwijderd in onze cellen en dat zorgde ervoor dat we veel meer van het zieke eiwit in onze cellen hadden. Op dit moment zijn we verder uit aan het zoeken hoe dit gebied de balans tussen beide kopieën beïnvloed.
Zieke kopie remmen
Om artificieel het zieke eiwit te remmen maken wij gebruik van zogenaamde siRNAs die we op zo'n manier creëren dat ze specifiek de zieke kopie remmen en niet de gezonde kopie. Wij hebben in hartspiercellen die we zelf uit stamcellen maken 10 siRNAs getest en het lukt ons nu om in cellen van 2 verschillende patiënten met Long QT syndroom type 1 ongeveer 40% van het zieke eiwit te remmen. Op dit moment zijn we aan het meten of en in hoeverre dit inderdaad zorgt dat de ziekte minder ernstig is in deze cellen.
Nieuwe techniek
Ook hebben we met een nieuwe techniek die CRISPR/Cas heet een groot stuk (intron 1) van het KCNQ1 gen verwijderd om te zien of dit invloed heeft op de balans tussen beide kopieën. Het is ons gelukt om 4 nieuwe cellijnen te krijgen waarbij we dit stuk op de gezonde kopie verwijderd hebben. Dit zorgt ervoor dat 80% van de totale expressie afkomstig is van het zieke eiwit. Ook zorgt het ervoor dat een 2e eiwit wat uit hetzelfde gen gevormd wordt ineens ook veel hoger tot expressie komt. Beide processen zouden ervoor moeten zorgen dat de cellen ernstiger ziek worden. Op dit moment zien we nog niet dat de cellen ernstiger ziek zijn op de karakteristieke kernmerken van de ziekte, maar zien we wel andere afwijkingen in de stroompjes die door de cellen lopen en zijn we aan het kijken of dat kan verklaren waarom de karakteristieke kenmerken anders reageren.
Producten
Auteur: Tijsen AJ, Pinto YM, Creemers EE
Auteur: Anke J. Tijsen, Rami Shinnawi, Gil Arbel, Amira Gepstein, Sara Selig, Irit Huber, Lior Gepstein.
Auteur: Lucia Cocera Ortega, Guillermo R. Griffith, Yolan J. Reckman, Anouk van den Bout, Mischa Klerk, Ingeborg van der Made, Yigal M. Pinto, Anke J. Tijsen
Auteur: A. Tijsen
Auteur: Lucia Cocera Ortega, Yolan Reckman, Simona Aufiero, Ingeborg van der Made, Selina Kamps, Simona Aufiero, Anouk van den Bout, Guillermo Griffith, Esther Creemers, Yigal Pinto, Anke Tijsen
Auteur: L. Cocera Ortega , A. van den Bout, I. van der Made, M. van den Boogaard, S. Scholtes, A.O. Verkerk, L. Gepstein, Y.M. Pinto, A.J.M. Tijsen
Auteur: Anke J. Tijsen, Rami Shinnawi, Gil Arbel, Amira Gepstein, Sara Selig, Irit Huber, Lior Gepstein.
Link: https://ishr2018.amsterdam/program/
Auteur: Lucia Cocera Ortega, Guillermo R. Griffith, Yolan J. Reckman, Anouk van den Bout, Mischa Klerk, Ingeborg van der Made, Yigal M. Pinto, Anke J. Tijsen
Auteur: Lucia Cocera Ortega, Guillermo R. Griffith, Yolan J. Reckman, Anouk van den Bout, Mischa Klerk, Ingeborg van der Made, Yigal M. Pinto, Anke J. Tijsen
Auteur: A. Tijsen
Auteur: Anke Tijsen, Rami Shinnawi, Gil Arbel, Amira Gepstein, Sara Selig, Irit Huber, Lior Gepstein.
Link: https://ishr2018.amsterdam/program/
Auteur: L. Cocera Ortega , A. van den Bout, I. van der Made, M. van den Boogaard, S. Scholtes, A.O. Verkerk, L. Gepstein, Y.M. Pinto, A.J.M. Tijsen
Auteur: Maizels, Leonid, Huber, Irit, Arbel, Gil, Tijsen, Anke J., Gepstein, Amira, Khoury, Asaad, Gepstein, Lior
Magazine: Circulation. Arrhythmia and electrophysiology
Auteur: Shinnawi, Rami, Huber, Irit, Maizels, Leonid, Shaheen, Naim, Gepstein, Amira, Arbel, Gil, Tijsen, Anke J., Gepstein, Lior
Magazine: Stem Cell Reports
Auteur: Anna M D Végh 1 2, Arie O Verkerk 2 3, Lucía Cócera Ortega 3, Jianan Wang 2, Dirk Geerts 2, Mischa Klerk 2, Kirsten Lodder 1, Ruby Nobel 1, Anke J Tijsen 3, Harsha D Devalla 2, Vincent M Christoffels 2, Max Medina-Ramírez 2, Anke M Smits 1, Hanno L Tan 3 4, Ronald Wilders 2, Marie José T H Goumans 1, Gerard J J Boink 2 5
Magazine: Frontiers in Physiology
Auteur: Simona Aufiero 1 2, Yolan J Reckman 3, Anke J Tijsen 3, Yigal M Pinto 3, Esther E Creemers 3
Magazine: BMC Bioinformatics
Auteur: Smit NW, Cócera Ortega L, Végh AMD, Meijborg VMF, Smits AM, Klerk M, Tijsen AJM, Tan HL, Goumans MHT, Boink GJJ, Coronel R.
Magazine: Frontiers in Physiology
Link: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29075204
Auteur: Shinnawi, Rami, Shaheen, Naim, Huber, Irit, Shiti, Assad, Arbel, Gil, Gepstein, Amira, Ballan, Nimer, Setter, Noga, Tijsen, Anke J., Borggrefe, Martin, Gepstein, Lior
Magazine: Journal of the American College of Cardiology
Auteur: van den Berg, Nicoline W. E., Kawasaki, Makiri, Berger, Wouter R., Neefs, Jolien, Meulendijks, Eva, Tijsen, Anke J., de Groot, Joris R.
Magazine: Cardiovascular Drugs and Therapy
Link: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28752208
Auteur: Anke J Tijsen 1, Lucía Cócera Ortega 1, Yolan J Reckman 1, Xiaolei Zhang 2, Ingeborg van der Made 1, Simona Aufiero 1, Jiuru Li 3, Selina C Kamps 1, Anouk van den Bout 1, Harsha D Devalla 3, Karin Y van Spaendonck-Zwarts 4, Stefan Engelhardt 5 6, Lior Gepstein 7, James S Ware 2, Yigal M Pinto 1
Magazine: Circulation
Auteur: A Tijsen, R Shinnawi, L Gepstein
Auteur: innawi R, Shaheen N, Shiti A, Huber I, Arbel G, Gepstein A, Tijsen AJ, Schimpf R, Borggrefe M, Gepstein L;
Magazine: Circulation
Auteur: Vegh AM, Cocera Ortega L, Klerk M, Geerts HA, Lodder K, Tan HL, Tijsen AJ, Smits AM, Goumans MJ, Boink GJ;
Magazine: Human Gene Therapy
Auteur: Cocera Ortega L, Vegh AM, Tijsen AJ, Smits AM, Klerk M, Geerts HA, Verkerk AO, Tan HL, Goumans MJ, Boink GJ;
Magazine: Human Gene Therapy