Mobiele menu

Samen werken aan veilig medicijngebruik onder laaggeletterde patiënten in de eerstelijn

Projectomschrijving

Laaggeletterde patiënten hebben moeite met correct gebruik van geneesmiddelen. Een goede samenwerking tussen zorgverleners en communicatie op maat draagt bij aan goed medicatiegebruik.

Resultaten

In dit project is een werkwijze ontwikkeld voor registratie van laaggeletterde patiënten en uitwisseling tussen huisartsen, apothekers en wijkverpleegkundigen daarover. Daarnaast zijn zorgverleners getraind in het herkennen, begrijpelijk uitleg geven en in terugvragen. Patiënten krijgen bij iedere zorgverlener dezelfde uitleg en dat draagt bij aan meer begrip en naar verwachting meer therapietrouw.

Het project is uitgevoerd op vier locaties in samenwerking met huisartsenpraktijken,
apotheekteams en wijkverpleegkundigen.
Eindproducten zijn een praktisch draaiboek voor zorgverleners en een digitaal stappenplan
(www.pharos.nl). Onderdelen van het draaiboek zijn een FTO-module,
teamtraining, een werkwijze voor registratie en samenwerking en een toolkit met praktische
hulpmiddelen.

Samenvatting bij start

Laaggeletterde patiënten hebben meer moeite met correct gebruik van geneesmiddelen. Een goede samenwerking tussen zorgverleners draagt bij aan het tijdig herkennen van laaggeletterden en onveilig medicatiegebruik.

In dit project wordt een werkwijze ontwikkeld voor registratie en uitwisseling tussen zorgverleners over hun laaggeletterde patiënten. Zorgverleners rond de patiënt worden getraind in gebruik van dezelfde eenvoudige taal en begrijpelijke hulpmiddelen. Meer continuïteit van zorg zal bijdragen aan veiliger medicijngebruik en betere therapietrouw.
De pilot wordt in Utrecht en Amsterdam uitgevoerd in samenwerking met lokale partners. Het project levert een draaiboek op met praktische uitwerking voor landelijke uitrol. Onderdeel van de aanpak zijn: een multidisciplinair trainingsaanbod in herkennen van laaggeletterden en communicatie op maat, een werkwijze voor registratie en gegevensuitwisseling en een toolkit met praktische hulpmiddelen.
 

In de media

Niet elke patiënt snapt de bijsluiter: Arts en apotheker alerter op laaggeletterdheid (Mediator, nov 2017)
‘Wat moet er op het etiket?’ Onderzoek leidt tot begrijpelijke instructies voor medicijngebruik (Mediator, okt 2018)

Producten

Titel: Oog voor gezondheidsvaardigheden in de apotheek
Auteur: Gudule Boland
Titel: Workshop herkennen van en communiceren met laaggeletterde patiënten
Auteur: Gudule Boland
Titel: Amersfoort - Nascholing laaggeletterdheid en medicatie voor huisartsen en apothekers - Achterstandsfonds (UFA)
Auteur: Gudule Boland
Titel: Health Literacy in the Pharmacy
Auteur: Gudule Boland Phd en Nicolette van Horssen MSc
Titel: Heeft u laaggeletterden in beeld?
Auteur: Gudule Boland
Link: http://publicaties.zonmw.nl/index.php?id=6479
Titel: Stap in de wereld van de laaggeletterde patiënt en zijn moeilijkheden met medicijngebruik
Auteur: Gudule Boland
Titel: Heeft u laaggeletterde patiënten in beeld?
Auteur: Gudule Boland
Titel: Heeft u laaggeletterden in beeld? Samenwerken aan veilig medicijngebruik bij laaggeletterde patienten in de eerstelijn
Auteur: Gudule Boland, Karen Hosper, Janneke van der Velden
Titel: Herkennen van en effectief communiceren met laaggeletterde cliënten.
Auteur: CME-online i.s.m. Gudule Boland
Link: https://www.cme-online.nl/apothekersassistent/uitgelicht_2
Titel: Lesmateriaal voor (para-)medisch onderwijs
Auteur: drs. J. van der Velden, dr. G. Boland, drs. L. Pars
Link: http://www.pharos.nl/onderwijs
Titel: Herkennen van en effectief communiceren met laaggeletterde cliënten -thema-uitzending
Auteur: CME-online
Link: https://www.cme-online.nl/apothekersassistent/uitgelicht_2
Titel: ‘Waar de pillen voor zijn? Dat weet ik eigenlijk niet’
Auteur: Marianne Dees, Gudule Boland, Matthijs Engering
Magazine: Pharmaceutisch Weekblad
Link: https://tinyurl.com/7atxt3wx
Titel: "Use it or lose it geldt óók voor lezen en schrijven"
Auteur: Marjam Overmars
Magazine: UA
Titel: Apotheek Kanaleneiland: "Het is goed dat laaggeletterdheid nu hoger op de agenda staat"
Auteur: Marjam Overmars
Magazine: UA
Link: http://www.ua.nl/media/magazines/2016-NR06/
Titel: 'Sorry, ik ben mijn bril vergeten'.
Auteur: Els Wiegant
Magazine: De Dokter
Titel: Naar beter gebruik geneesmiddelen door laaggeletterde patiënten
Auteur: Gudule Boland; Marieke van Gene
Magazine: Huisarts & Wetenschap
Link: https://tinyurl.com/fhxw7rmw
Titel: Niets is vanzelfsprekend voor de laaggeletterde
Auteur: Dennis Mulkens
Magazine: Pharmaceutisch Weekblad
Titel: Teamtraining laaggeletterdheid: Wat moeten ze ons nou nog leren?
Auteur: Frans van den Houdt
Link: http://apotheekteammagazine.knmp.nl/het-apotheekteam-magazine-zomer-2016
Titel: Laaggeletterdheid
Auteur: drs. J. van der Velden, huisarts, adviseur Pharos en dr. G. Boland, senior projectleider en adviseur, werkzaam bij Pharos
Link: https://www.fto.nl/summary/152
Titel: Farmacotherapeutische informatievoorziening voor patiënten
Auteur: mw. drs. E.I. Schippers
Titel: Tentoonstelling 'Kunt u dat even uitleggen?' nu in bibliotheek Overvecht, Utrecht
Auteur: Eelco Gorter
Link: http://tinyurl.com/hunz2xh

Verslagen


Eindverslag

'Samen werken aan veilig medicijngebruik onder laaggeletterde patiënten in de eerstelijn' Laaggeletterde patiënten hebben moeite met correct gebruik van geneesmiddelen. Een goede samenwerking tussen zorgverleners en communicatie op maat draagt bij aan goed medicatiegebruik. In dit project is een werkwijze ontwikkeld voor registratie van laaggeletterde patiënten en uitwisseling tussen huisartsen, apothekers en wijkverpleegkundigen daarover. Daarnaast zijn zorgverleners getraind in het herkennen, begrijpelijk uitleg geven en in terugvragen. Patiënten krijgen bij iedere zorgverlener dezelfde uitleg en dat draagt bij aan meer begrip en naar verwachting meer therapietrouw. Het project is uitgevoerd op vier locaties in samenwerking met huisartsenpraktijken, apotheekteams en wijkverpleegkundigen. Eindproducten zijn een praktisch draaiboek voor zorgverleners en een digitaal stappenplan (www.pharos.nl/stappenplan). Onderdelen van het draaiboek zijn een FTO-module, teamtraining, een werkwijze voor registratie en samenwerking en een toolkit met praktische hulpmiddelen. Eindproducten zijn een praktisch draaiboek voor zorgverleners en een digitaal stappenplan (www.pharos.nl/stappenplan). Onderdelen van het draaiboek zijn een teamtraining, een werkwijze voor registratie en samenwerking en een toolkit met praktische hulpmiddelen.
'Samen werken aan veilig medicijngebruik onder laaggeletterde patiënten in de eerstelijn' Laaggeletterde patiënten hebben meer moeite met correct gebruik van geneesmiddelen. Een goede samenwerking tussen zorgverleners draagt bij aan het tijdig herkennen van laaggeletterden en het voorkomen van onveilig medicatiegebruik. In dit project wordt een werkwijze ontwikkeld voor registratie en uitwisseling tussen huisartsen, apothekers en wijkverpleegkundigen over hun laaggeletterde patiënten. Zorgverleners rond de patiënt worden getraind in het gebruik van dezelfde begrijpelijke uitleg en hulpmiddelen. Patiënten krijgen steeds dezelfde uitleg over hun ziekte en hun medicijngebruik en dat zal bijdragen aan veiliger medicijngebruik en betere therapietrouw. De pilot wordt in Utrecht, Amersfoort en Amsterdam uitgevoerd in samenwerking met huisartsenpraktijken, apotheekteams en wijkverpleegkundigen. Het project levert een praktisch draaiboek op dat overal in Nederland toe te passen is. Onderdelen van het draaiboek zijn: een multidisciplinair trainingsaanbod in het herkennen van laaggeletterden en communicatie op maat, een werkwijze voor registratie en gegevensuitwisseling en een toolkit met praktische hulpmiddelen.

Samenvatting van de aanvraag

ACHTERGROND Laaggeletterde patiënten gebruiken hun medicatie vaker onjuist doordat zij de mondelinge instructies en schriftelijke informatie niet goed begrijpen. Dit heeft verstrekkende gevolgen voor patiënten met een chronische aandoening die vaak meerdere middelen tegelijk gebruiken. Apotheekteams, huisartsenteams en wijkverpleging spelen een belangrijke rol bij deze uitleg en begeleiding. Het eerder herkennen van laaggeletterden en het afstemmen van de informatie op het niveau van de patiënt draagt bij aan beter begrip en meer duidelijkheid over medicatiegebruik. Afstemming en continuïteit van zorg tussen de zorgverleners is daarbij van groot belang. DOELSTELLING Het bevorderen van correct medicijngebruik onder laaggeletterde patiënten met een chronische aandoening, door: verbetering van de samenwerking en continuïteit van zorg waarbij zorgverleners dezelfde begrijpelijke taal spreken en gebruik maken van dezelfde materialen bij medicatie-uitleg in de huisartsenpraktijk, de apotheek en in de wijkverpleging. AANPAK In twee regio’s wordt een aanpak ontwikkeld met de betrokken partners, vervolgens geïmplementeerd en op proces en toepasbaarheid geëvalueerd onder patiënten en zorgverleners. We haken aan bij reguliere overlegstructuren en (bestaande) taken van de genoemde beroepsgroepen om continuïteit te waarborgen. De aanpak bouwt voort op praktijkervaringen in Amsterdam (FBA en Service Apotheek). OPBRENGST Een draaiboek voor een multidisciplinaire aanpak waarin apotheekteams, huisartsenpraktijken en wijkverpleging samenwerken en continuïteit van zorg bewaken voor laaggeletterde patiënten met een chronische aandoening. Producten die onderdeel uitmaken van de aanpak: 1) een multidisciplinair trainingsaanbod in herkennen van laaggeletterdheid en communicatie op maat, 2) een systeem voor registreren en uitwisseling van informatie (over zorg aan) laaggeletterde patiënten, 3) een toolkit met eenvoudig voorlichtingsmateriaal en aanvullende interventies.

Kenmerken

Projectnummer:
836044010
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2015
2017
Onderdeel van programma:
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
Dr. G.M. Boland
Verantwoordelijke organisatie:
Pharos