Mobiele menu

Samenwerken voor betere zorg, een serious game

Projectomschrijving

Samenwerken tussen verschillende sectoren in de eerste lijn is complex. Opleiding en training voor multidisciplinair samenwerken heeft meer aandacht nodig.

Serious game

Simulatie van die samenwerking in de vorm van een serious game is hiervoor een geschikte manier; het kost weinig tijd en levert een oefensituatie voor het uitproberen van het meest effectieve gedrag. Focus op individuele competenties is belangrijker dan de teamfocus, omdat professionals in de wijk in een zeer dynamische omgeving werken met verschillende teamsamenstellingen. Daarom is in dit project een serious game ontwikkeld in de vorm van een bordspel dat aansluit bij de leerbehoeften en praktische randvoorwaarden uit de praktijk. 

Opbrengsten

  • Bordspel ‘Tokkie tokkie’ – Samenspelmethode voor Wijkteams.
  • Inzicht in factoren die de samenwerking beïnvloeden. Hiervoor is een literatuuronderzoek uitgevoerd en zijn experts en ervaringsdeskundigen geïnterviewd. De resultaten zijn beschreven in een wetenschappelijk artikel.

Producten

Titel: Ontwikkeling van een serious game voor samenwerking in de zorg
Auteur: Hollander I, Van der Klauw D, De Koning L, Van Rijk R, Bakhuys Roozeboom M, Schoone M, Vrijhoef HJM, Van der Kleij R, Schraagen JM.
Magazine: TSG Tijdschrift voor Gezondheidswetenschappen
Titel: TOKKIE TOKKIE

Verslagen


Eindverslag

Samen met samenwerkingsverbanden die werken aan innovatie in de eerstelijnszorg en ROS adviseurs is gewerkt aan de ontwikkeling van een serious game.
De game is gericht op multidisciplinaire teams in de eerste lijn. Via de game komen “zachte” factoren, die een samenwerking kunnen belemmeren, spelenderwijs aan de orde . Het betreft bijvoorbeeld: competenties, opvattingen, drijfveren en belangen.
Uit literatuur en de ervaringen van bestaande samenwerkingen in de eerste lijn zijn de belangrijkste teamfactoren geïnventariseerd. Het raamwerk van bepalende factoren voor goede samenwerking was de basis voor een prototype van de game. Tijdens de ontwikkeling is steeds feedback van het veld gevraagd.
Een voorlopige versie van een game gericht op samenwerken, specifiek voor samenwerking in de eerste lijn is getest met veldpartijen en adviseurs uit de eerste lijn. Het op die manier geoptimaliseerde spel is nu beschikbaar als een mooi uitgevoerd bordspel.
Voor Samenwerkingsverbanden die het spel zouden willen spelen zijn via TNO spellen beschikbaar.

Samenvatting van de aanvraag

Probleem- en doelstelling De toenemende complexiteit en specialisatie in het zorgstelsel hebben van versterking van samenwerking een belangrijk thema gemaakt. In het kader van het programma Op één lijn heeft ZonMw een oproep voor onderzoek gedaan om inzicht te krijgen in welke kenmerken van teams of sociale netwerken voorspellend zijn voor de uitkomsten van zorg en hoe deze kenmerken betrouwbaar gemeten kunnen worden. Hoewel er al veel bekend is over welke teamfactoren tot een betere samenwerking leiden, zoals leiderschap, vertrouwen, tijdsdruk en grenzen die het professionele domein afbakenen (ook wel ’zachte’ factoren genoemd), kent het huidige onderzoek beperkingen. Ten eerste blijkt dat de relatie tussen teamfactoren, samenwerking en uitkomsten van zorg maar zelden wordt gelegd. Meestal gaat het om de directe resultaten van de samenwerking, zoals tevredenheid van de deelnemers. Ten tweede hanteren de studies die de verbinding met zorguitkomsten wel maken, vaak een statisch perspectief op samenwerking. Samenwerking is echter nooit af en wordt door allerlei gebeurtenissen buiten en binnen het team steeds opnieuw gedefinieerd, waarbij ook samenwerkings(sub)doelen en processen veranderen. Deze statische benadering leidt er toe dat inzicht ontbreekt in hoe ‘zachte’ factoren tot betere samenwerking en betere uitkomsten leiden. Daarnaast betekent dit dat deze statische inzichten uit de theorie vaak maar beperkt aansluiten bij de complexiteit en dynamiek van multidisciplinaire teams van professionals in de dagelijkse praktijk. Wij bepleiten daarom een dynamische aanpak, die aansluit bij het concept van de ‘lerende organisatie’. Wij stellen voor een interventiemodel te ontwikkelen in de vorm van een ‘serious game’. Serious games zijn op de realiteit gebaseerd (‘simulaties’) onderhoudend, interactief, regelgestuurd, doelgericht en competitief. Games worden gebruikt voor onderzoek en concept-ontwikkeling, voor assessment en ook om attitude verandering, leren en trainen te ondersteunen. Het spelen van de game geeft inzicht bij deelnemers hoe de zachte factoren zorguitkomsten kunnen beïnvloeden. In dit voorstel beschrijven wij de ontwikkeling van een papieren versie van een game gericht op de invloed van teamfactoren, zoals competenties, opvattingen, drijfveren en belangen, op samenwerking en uitkomsten van zorg in de eerste lijn op operationeel niveau. De game is gebaseerd op de state of the art team-, alliantie- en organisatieliteratuur en op eerder ontwikkelde TNO-expertise en instrumentarium voor samenwerking in het veiligheidsdomein (militaire en crisisteams) en op het gebied serious gaming. Wij formuleren de doelstelling van ons onderzoek tweeledig: 1. Het ontwikkelen, valideren en toepassen van een game die bijdraagt aan het verbeteren van samenwerking en uitkomsten van zorg door multidisciplinaire samenwerkingsverbanden. 2. Het krijgen van inzicht in hoe ‘zachte’ factoren de samenwerking en uitkomsten van zorg beïnvloeden, vanuit het perspectief van het samenwerkingsverband als lerend systeem. Voorgestelde aanpak Onze aanpak met een totale doorlooptijd van 8 maanden, bestaat uit vijf werkpakketten. 1. Ontwikkelen theoretisch raamwerk op basis van literatuur en eigen expertise. Dit beschrijft kenmerken van samenwerking, professionele competenties en belangen en randvoorwaarden voor succesvolle doelgerichte samenwerking, alsmede bruikbare aspecten van zorguitkomsten. 2. Ontwikkelen van een prototype van een game samen met veldpartijen, gebaseerd op een programma van eisen, met voorbeeldcases specifiek voor samenwerking in de eerste lijn. 3. Valideren en testen en evalueren van het prototype samen met veldpartijen. 4. Optimalisatie van de game, ontwikkelen en verspreiden van de game met handleiding via websites en artikelen en implementatie via een workshop voor gebruikers. 5. Projectmanagement en (eind)rapportage ZonMw. Drie integrale samenwerkingsverbanden die hebben aangegeven graag te willen meewerken zijn: Beter Samen In Amsterdam Noord, Populatiegerichte zorg in regio Rijnland en de Hofcirkel in Den Haag. Relevantie Praktische en maatschappelijke relevantie De game helpt samenwerkingsverbanden in de praktijk om de samenwerking en de beoogde zorguitkomsten te verbeteren en biedt professionals handvatten om hieraan te blijven werken ook voor hun eigen werkplezier. Dit leidt tot meer doelmatige (zinnige en zuinige) zorg. Wetenschappelijke relevantie Het onderzoek focust op hoe factoren samenwerking en uitkomsten van zorg beïnvloeden en ziet een multidisciplinair samenwerkingsverband als een lerend systeem. Het voordeel van een game is dat deze, anders dan bestaande meetinstrumenten, beter aansluit bij de complexiteit en dynamiek van de praktijk, waarin de samenstelling en de belangen van verschillende factoren continu veranderen en elkaar beïnvloeden. Deze kennis groeit naarmate de game vaker wordt toegepast.

Onderwerpen

Kenmerken

Projectnummer:
154031003
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2014
2014
Onderdeel van programma:
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
Ir. M. Schoone-Harmsen
Verantwoordelijke organisatie:
TNO