Validerings- en kosten-effectiviteitsstudie van een twee-traps screening naar ouderen met complexe problemen: Korte titel: Twee-traps ouderen-screenings studie; Afkorting:TOS-studie.
Projectomschrijving
Screenen van ouderen
Voor de professionals uit de eerste lijn bestaat geen goede methode om kwetsbare ouderen op te sporen. Daarnaast blijkt de invoering van een dergelijk instrument moeilijk vanwege de tijdsdruk. Daarom is behoefte aan een screening die rekening houdt met informatie die professionals al hebben over hun patiënten.
Doel
Het project test een simpele, doelmatige en gevalideerde screeningsmethode: de Easycare-Tweetraps Ouderen Screening (Easycare-TOS). Deze helpt de eerstelijns professional bij de identificatie van kwetsbare ouderen en brengt de zorg- en welzijnsbehoeften van de ouderen in kaart. Scholing, coaching en een eenvoudig informatiesysteem ondersteunen optimaal gebruik van Easycare-TOS.
Werkwijze
Het project onderzoekt of het een goede methode is, wat de voorspellende waarde is voor achteruitgang en hoeveel het gebruik van Easycare-TOS kost. Daarvoor worden 560 ouderen (70-plus) gescreend met Easycare-TOS en krijgen zij een geriatrisch onderzoek. De uitkomsten worden vergeleken.
Doelgroep
Ouderen (> 70 jaar), geselecteerd via huisartsenpraktijken.
Verslagen
Eindverslag
Verbetering van de ouderenzorg vereist allereerst identificatie van kwetsbaarheid onder ouderen, omdat met name de zorg voor kwetsbare ouderen om een andere, meer integrale aanpak vraagt. Instrumenten of methoden die kwetsbare ouderen identificeren als doelgroep voor integrale ouderenzorg bestaan eigenlijk niet. Daarom ontwikkelden wij samen met eerstelijns professionals een pragmatische identificatiemethode, de Easycare Twee-traps Ouderen Screening (Easycare-TOS). Deze studie onderzoekt de haalbaarheid en de klinimetrische eigenschappen van de Easycare-TOS.
Easycare-TOS bestaat uit twee identificatietrappen. In de eerste trap beoordeelt de huisarts de oudere op een aantal gebieden van kwetsbaarheid. Hiervoor maakt hij gebruik van informatie uit het HuisartsenInformatieSysteem (duur: 5 minuten per patiënt). Bij die oudere waarvan onvoldoende informatie beschikbaar is om tot een oordeel te komen, of waarbij het onduidelijk is op welke gebieden er gezondheidsproblemen zijn, volgt de tweede trap. Hierin legt de praktijkondersteuner (POH) of wijkverpleegkundige een huisbezoek af waarin het Easycare-TOS instrument afgenomen wordt (duur: 45 minuten per patiënt). De bevindingen worden vervolgens aan de huisarts teruggekoppeld, waarna de huisarts samen met de POH of wijkverpleegkundige beoordeelt of de oudere al dan niet kwetsbaar is en in welke gebieden er gezondheid- of welzijnsproblemen zijn.
EASYCARE-TOS KENMERKT ZICH DOOR:
- De huisarts maakt beoordeling zo veel mogelijk op basis van beschikbare informatie, aanvullende informatie wordt alleen verzameld als daar reden voor is.
- Beoordeling is geen afkappunt op een numerieke score, maar een klinische afweging door een deskundige (huisarts samen met wijkverpleegkundige of POH) van zowel objectieve als subjectieve informatie zoals tacit knowledge, intuïtie of een “niet pluis gevoel”.
- Multidimensioneel: alle relevante domeinen worden beoordeeld, compenserende factoren worden nadrukkelijk meegewogen.
- Naast aandacht voor kwetsbaarheidskenmerken van de oudere is er ook aandacht voor zorgkenmerken die zorg complex maken zoals het aantal betrokken hulpverleners en mate van overeenstemming.
De eerste stap in het verbeteren van de zorg voor kwetsbare ouderen is de identificatie van deze ouderen. Daarnaast vereist het bieden van passende zorg aan kwetsbare ouderen een goed beeld van hun gezondheids- en welzijnssituatie.
Er is echter in Nederland nog geen methode waarmee huisartsen en/of verpleegkundigen kwetsbaarheid onder ouderen simpel, goed (valide en betrouwbaar) en doelmatig kunnen herkennen. Bovendien blijken veel praktische problemen bij het uniform en op grote schaal routinematig invoeren van dergelijke screeningsinstrumenten in huisartspraktijken.
In de TOS-studie wordt een pragmatische ouderen screening ontwikkeld en gevalideerd. De essentie is dat niet alle ouderen bezocht hoeven worden om een instrument af te nemen, maar dat gebruik gemaakt wordt van bestaande kennis van de huisarts. Alleen een valide en doelmatige identificatiemethode die welzijns- en gezondheidsinformatie integreert kan de start vormen van zorg op maat voor kwetsbare ouderen.
Twee-traps Ouderen Screening (TOS)
In de eerste trap worden alle ouderen uit de praktijk door de huisarts ingedeeld op basis van de reeds bestaande kennis. Zo ontstaan drie groepen ouderen, namelijk zij die:
1. niet
2. mogelijk
3. zeker
kwetsbaar zijn.
Van deze laatste twee groepen worden in een tweede trap extra gegevens verzameld. Dit gebeurt via een vragenlijst die wordt afgenomen door een praktijkondersteuner, wijkverpleegkundige of welzijnsmedewerker. Deze vragenlijst is gebaseerd op het Easycare assessment en bevat vragen over gezondheid, functioneren en welzijn van de oudere. Na afname van deze vragenlijst worden de ouderen opnieuw verdeeld, ditmaal in twee groepen, kwetsbare en niet kwetsbare ouderen.
De TOS-studie
560 ouderen worden gescreend met de Twee-traps screening en krijgen daarnaast een volledig geriatrisch onderzoek (de referentie standaard) waarmee nauwkeurig kan worden vastgesteld of iemand wel of niet kwetsbaar is. De validiteit van de nieuwe identificatiemethode Easycare-TOS wordt hiermee vergeleken. Daartoe worden uit 3 huisartspraktijken alle ouderen boven de 70 jaar gevraagd voor deelname.
Ook onderzoeken we nog of Easycare-TOS juist voorspelt welke ouderen tijdens het jaar na de afname wel en welke ouderen niet achteruit zijn gegaan in hun functioneren, zelfredzaamheid en kwaliteit van leven.