Mobiele menu

TOD project: 'Inzet van Technologie ter bevordering van de eigen regie van Ouderen en mensen met dementie'

Projectomschrijving

Aanleiding

Ouderen en mensen met dementie blijven steeds langer thuis wonen. Technologie kan een grote rol spelen bij de ondersteuning van de zelfstandigheid van deze doelgroep, maar ook om de zorg voor de formele en informele zorgverleners te verlichten. Het is echter nog niet voor alle spelers in het veld duidelijk hoe en waar zij de geschikte technologie kunnen vinden, hoe zij de technologie moeten toepassen en wat iedereen zijn rol in het proces kan zijn. Technologie en ouderen thuis zijn een combinatie met veel potentie. Toch zien we de potentie vaak niet tot zijn recht komen, bijvoorbeeld door onbekendheid met de mogelijkheden van technologie; door geschaad vertrouwen; of door een onduidelijke rolverdeling tussen formele en informele zorgverleners. Om die reden is de cursus ‘Ouderen houden regie met technologie’ ontwikkeld, waarin formele en informele zorgverleners met en van elkaar leren wat er allemaal mogelijk is met technologie en hoe die technologie goed ingezet kan worden.

Werkwijze

De cursus bestaat uit zes bijeenkomsten van drie uur en een praktijkbezoek waarin mantelzorgers, vrijwilligers, verpleegkundigen en wijkcoaches in kleine gemengde groepen werken aan de inzet van technologie bij een zelf ingebrachte situatie. Zo brengen de cursisten de theorie over technologie elke bijeenkomst direct in de praktijk. Onderwerpen die hierbij aan de orde komen zijn onder andere: zoeken naar passende technologie, het afstemmen van technologie op de doelgroep, acceptatie van technologie, implementatie, wet- en regelgeving en ethiek.

Wat levert het op

De cursus heeft twee keer in pilotvorm gedraaid. De 37 deelnemers van 22-85 jaar oud die de cursus hebben afgerond, waren vrijwel allemaal erg positief over de samenwerking in kleine gemengde groepen en ze vonden het werken aan de doorlopende opdracht nuttig. Vooraf gaven zij aan deel te nemen omdat ze op zoek waren naar handvatten om wegwijs te worden binnen de vele mogelijkheden van technologie. Vrijwel iedereen gaf aan elementen uit de cursus in hun dagelijkse praktijk te gaan gebruiken. Hierbij gaven zij ook aan nog meer behoefte te hebben aan praktijkvoorbeelden van technologie.

Voor wie

De resultaten van de pilotcursussen en het aanbieden van de cursus is interessant voor: zorg- en welzijnsorganisaties, verzekeraars, gemeentes en belangenbehartigers van informele zorg. Zij kunnen het volledige cursusmateriaal ontvangen na het volgen van een train-de-trainerscursus (in ontwikkeling). Iedere oudere kan de cursus volgen, als hij wordt aangeboden door één van bovenstaande organisaties, maar de cursus is met name interessant voor ouderen in de rol van mantelzorger van een kwetsbare oudere of iemand met dementie en vitale ouderen die zich willen voorbereiden op de toekomst. Voor de persoon met dementie zelf is het volgen van de cursus minder geschikt aangezien deze deels theoretisch van aard is.
Deelnemer: “Ik weet nu beter wat er allemaal is aan technologie in de zorg en hoe er vanuit verschillende kanten naar gekeken wordt.”

Meer informatie

Contact

Mevrouw M. (PhD) Michelle Heijblom, Saxion Hogeschool
m.heijblom@saxion.nl

Ook interessant voor u

Producten

Titel: Stappenplan technologie Zoeken (concept)
Auteur: M.Heijblom
Link: https://leren.saxion.nl/bbcswebdav/xid-14483446_4
Titel: Presentatie/demonstratie van de cursus ouderen houden regie met technologie op de themaochtend Samen Technologie van Dementiezorg voor Elkaar
Auteur: M.Heijblom
Titel: Workshop ouderen houden regie met Zora, Tijdens de themamiddag robots en zorg van de Twentse Zorgacademie, Enschede
Auteur: M. Heijblom, A. Vrieler-Verwey, R. Winters
Titel: workshop 'ouderen houden regie met techhnologie' tijdens het symposium 'dementie en palliatieve zorg', Hengelo
Auteur: M.Heijblom
Titel: Ouderen houden regie met technologie: leren met en van elkaar. Tijdens het 14e nationale gerontologiecongres, Ede
Auteur: M. Heijblom, M. Uitdehaag, K. van Heerde, J.S. Jukema
Titel: Cursus 'ouderen houden regie met technologie'
Auteur: Heijblom, M., Jaschinski, C., Beijer, J.
Titel: Informatievideo Ouderen Houden Regie met Technologie
Auteur: Saxion Parttime School
Titel: Teaser Ouderen houden regie met technologie
Auteur: Saxion Parttime School
Titel: Zoektocht naar passende technologie
Auteur: M. Heijblom
Magazine: Nurse Academy Ouderen & Thuiszorg

Verslagen


Eindverslag

In dit project is een cursus ontwikkeld voor het gehele netwerk van ouderen en mensen met dementie die technologie in willen zetten om langer zelfstandig thuis te blijven wonen. De cursus heeft twee keer in pilotvorm plaatsgevonden. In totaal hebben 37 deelnemers de cursus afgerond. Deelnemers waren o.a. mantelzorgers, vrijwilligers, verpleegkundigen en wijkcoaches. Op basis van de bevindingen tijdens deze cursus is de cursus aangepast naar zijn huidige vorm.
In zes (pilot 2) tot acht (pilot 1) bijeenkomsten van drie uur leerden de cursisten met en van elkaar over het vinden van technologie, het afstemmen van technologie op de gebruiker en de omgeving, de implementatie van technologie en over wet- en regelgeving en ethiek.

Vanaf de eerste bijeenkomst werkten de deelnemers in kleine gemengde groepen aan een gezamenlijke casus, die was ingebracht door de mantelzorger. Deze casus gebruikten zij om de geleerde theorie op toe te passen, zodat zij aan het einde van de cursus allemaal een poster konden pitchen waarop zij de meest passende (al dan niet bestaande) technologie bij een situatie en zorgvrager hadden uitgewerkt.

De deelnemers gaven aan dat zij vooral behoefte hadden aan handvatten om wegwijs te worden in de vele mogelijkheden die technologie biedt en dat de cursus hierin voorzag. Wel gaven zij aan dat de duur van de cursus te lang was en dat er nog meer voorbeelden gegeven konden worden. De uiteindelijke cursus bestaat daarom uit zes bijeenkomsten en een praktijkbezoek.

De belangrijkste bevinding was dat vrijwel alle cursisten de samenwerking met de verschillende groepen en het werken in kleine gemengde groepen als zeer prettig en leerzaam hebben ervaren. Aanbevolen wordt daarom om de cursus in de huidige fysieke vorm aan te blijven bieden aan deze gemengde groep en om al vanaf het onderwijs het netwerk rondom de thuiswonende ouderen vaker bij elkaar te brengen.

Samenvatting van de aanvraag

De ouderenzorg en de zorg voor mensen met dementie staan voor grote uitdagingen. Een steeds groter wordende groep (kwetsbare) ouderen wil zo lang mogelijk zelfstandig thuis blijven of wordt door de afbouw van de verzorgingsstaat hiertoe ‘gedwongen‘. Om de zorg betaalbaar te houden wordt naast de zorg van de huisarts en wijkverpleegkundigen, een toenemend beroep gedaan op ondersteuning door welzijnswerkers in de wijk en op de informele zorg (vrijwilligers en mantelzorgers). Parallel aan deze ontwikkeling loopt de ontwikkeling van persoonsgerichte zorg waarbij zelfredzaamheid en eigen regie centraal staan. Een goede transmurale samenwerking en afstemming tussen alle formele en informele zorgverleners is een voorwaarde voor het realiseren van persoonsgerichte zorg en het voorkomen van overbelasting bij informele zorgverleners. De zorg moet meer een samenspel worden van zorgverleners en het netwerk rondom te zorgvrager. Zorg- en sociale technologie in de ouderenzorg en de zorg voor mensen met dementie hebben een groot potentieel op alle drie bovengenoemde gebieden. Toch wordt de veelheid aan reeds ontwikkelde technologische hulpmiddelen (nog) niet optimaal ingezet in de thuissituatie bij zorgvragers en mantelzorgers. Mogelijke oorzaken zijn het gebrek aan (praktijk)kennis van technologie en de implementatie hiervan bij de zorgvragers, formele en informele zorgverleners. Om het potentieel van de reeds aanwezige technologische toepassingen optimaal te benutten zijn zorgvragers, formele en informele zorgverleners nodig die goed op de hoogte zijn van wat er mogelijk is, die kunnen besluiten welke toepassingen zinvol zijn in welke zorgsituatie en die de toepassingen kunnen vinden, aanvragen en implementeren. Een creatieve en open houding ten aanzien van de inzet van technologie is hierbij een voorwaarde. Daarnaast is het van belang dat partijen enerzijds weten hoe de technologische toepassingen verantwoord, optimaal en veilig gebruikt kunnen worden, en anderzijds van elkaar weten wat ieders (mogelijke) rol is bij de implementatie van een technologische innovatie. Om deze ‘innovatieve competentie’ eigen te maken wordt in het TOD project een innovatieve, blended onderwijsmodule ontwikkeld binnen Saxion en aangeboden aan zorgvragers, mantelzorgers en medewerkers/leden van de zes deelnemende regionale organisaties; Carintreggeland, Stichting Informele zorg Twente, Gemeente Enschede, Dementieketen Twente, Stichting maatschappelijke dienstverlening, en Trimenzo. In de onderwijsmodule is een sterke en up-to-date kennisopbouw opgenomen, omtrent actuele technologische toepassingen in de ouderenzorg en de zorg voor mensen met dementie. De onderwijsmodule is gericht op zorgvragers, mantelzorgers, vrijwilligers, wijkcoaches (welzijnswerkers), gemeentelijke adviseurs wonen, en zorgprofessionals. Zij leren in interactie met elkaar de juiste kennis, vaardigheden en houding aan om technologische innovaties in hun eigen (beroeps)praktijk optimaal te benutten. Naar verwachting bevordert dit de transmurale samenwerking en leert men effectiever samenwerken over de grenzen van de eigen professie heen. Pas dan zal de technologische toepassing(en) optimaal toegepast worden. Het project loopt 12 maanden, van 1 september 2016 tot 31 augustus 2017. In de eerste vijf maanden wordt de blended onderwijsmodule ontwikkeld door de projectgroepleden. Een klankbordgroep bestaande uit ouderen, mantelzorgers en afgevaardigden van alle deelnemende organisaties zal de projectgroep hierbij ondersteunen. De module bevat naast leerstof over technologische innovaties ook lessen met betrekking tot houdingsaspecten die het behouden van de zelfregie van de zorgvrager ondersteunen en de innovatiekracht van de deelnemer versterken. Daarnaast wordt aandacht besteed aan samenwerking binnen de wijk: wat is ieders rol bij implementatie van een zorg- of sociale technologische innovatie. De module wordt van februari 2017 tot mei 2017 in een pilot aangeboden aan veertig deelnemers afkomstig van de zes participerende instellingen en gedraaid in twee gemengde groepen van elk 20 deelnemers. Na de evaluatie en bijstelling (plan-do-check-act-cyclus) wordt de module vanaf september 2017 opgenomen in het initiële deeltijdonderwijs van de opleidingen HboV, Social work en Toegepaste psychologie die op dat moment ook starten met een geheel vernieuwd curriculum volgens het onderwijsmodel, gericht op een leven lang leren. Dit onderwijsmodel wordt vormgegeven door de Saxion Parttime School. De module is daarnaast dan ook als ‘aanschuif onderwijs’ toegankelijk voor iedereen die niet de bachelor opleiding willen volgen, maar alleen in deze (bij)scholing geïnteresseerd is. Dit kunnen ook ouderen, (licht) dementerenden en/of mantelzorgers zijn die hun kennis op het gebied van zorgtechnologie en sociale technologie willen vergroten. Daarnaast zal de module in maatwerktrajecten worden aangeboden aan zorg –en welzijnsinstellingen.Het project wordt afgesloten met een werkveld conferentie.

Onderwerpen

Kenmerken

Projectnummer:
633300015
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2016
2018
Onderdeel van programma:
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
Drs. M.J. Uitdehaag
Verantwoordelijke organisatie:
Saxion