Interdisciplinair opleidingsmodel Ouderenzorg Samen ontwikkelen, samen opleiden en samenwerken

Dit onderzoeksproject is onderdeel van het Netwerk Ouderenzorg regio Noord (NPO-Noord) en maakt deel uit van het door het CBOG (College Beroepen en Opleidingen in de Gezondheidszorg) aangestuurd en gecoördineerd kaderprogramma op het gebied van interdisciplinair opleiden in de ouderenzorg. Het CBOG kaderprogramma beoogt een verandering te bewerkstelligen in de opleidingen voor professionals in de ouderenzorg en sluit daarmee aan op de focus en visie van het NPO. Dat heeft ertoe geleid dat zij (CBOG en NPO) gezamenlijk willen werken aan: 1) Het maken van een breed toepasbaar interdisciplinair opleidingsmodel. 2) Het vaststellen van aantal teams van professionals, die met het interdisciplinair opleidingsmodel gaan experimenteren in pilots. Om de doelstellingen van het CBOG kaderprogramma te bereiken wordt onder coördinatie en sturing van het CBOG varianten van andere teams van professionals landelijk uitgewerkt. Hierbij worden de andere NPO netwerken uitgenodigd om invulling te geven aan de deelstudie zodat het breed gedragen wordt. Hierbij is het door het UMCG ontwikkelde model het uitgangspunt. Ouderen leven langer en wonen langer thuis en daardoor groeit de vraag naar complexere zorg in de thuissituatie. De verwachtingspatronen met betrekking tot deze zorg verschuiven van de traditionele ziekte georiënteerde behandeling richting kwaliteit van leven en welbevinden. Bestaande opleidingen die professionals opleiden voor de zorg zijn in hoge mate ziekte georiënteerd en bovendien disciplinegebonden. Nieuwe verwachtingspatronen vereisen in de eerste plaats een betere samenwerking en integratie zowel bij de zorgverlening als bij aspecten van wonen en welzijn. Deze andere verwachtingen vereisen nieuwe en aangepaste competenties van de zorgverleners. Bijvoorbeeld voor het adequaat kunnen hanteren en toepassen van begrippen als autonomie, persoonlijk welbevinden en kwetsbaarheid. Dat zijn generieke begrippen, niet afhankelijk van ziekte of discipline. Het ontwikkelen van een gezamenlijk referentiekader voor professionals die samen verantwoordelijk zijn voor de zorg van de ouderen moet de basis vormen voor een meer doelmatige samenwerking en een betere kwaliteit die tegemoet komt aan de hedendaagse vraag van de ouderen zelf. Om aan die andere en complexere zorg tegemoet te komen is een ambitieus plan door het UMCG ontwikkeld, waarbij opleidingsinnovatie en zorgvernieuwing hand in hand gaan. De bouwstenen van iedere onderwijsvernieuwing zijn leerdoelen, leermiddelen en toetsen. Deze aanvraag richt zich specifiek op het ontwikkelen van generieke competenties die toegepast worden in een interdisciplinaire context. Welke zijn relevante leerdoelen die specifiek voor de ouderenzorg en generiek van aard zijn? Hoe zijn die leerdoelen te bereiken door het uitvoeren van leeropdrachten? Welke leermiddelen lenen zich voor interdisciplinair competentiegericht opleiden? Welke toetsen t.a.v. het leerproces en ten aanzien van zorguitkomsten zijn hierbij toepasbaar? Dit onderzoek combineert de theoretische kennis uit diverse opleidingsmodellen met kennis uit expert panels (zoals een door Menzis, Evean, UMCG voorgefinancierd project over dit onderwerp). Voor de pilot is gekozen voor de setting van huisarts met praktijkondersteuner. Deze setting past goed in de visie van het NPO-Noord ook omdat dit samenvalt met de wens van de District Huisartsen Vereniging (DHV) Groningen en Menzis. Bovendien past het ook in de systematiek van de werkplaatsen die zijn ingericht voor een lopend transitieproject in NPO-Noord. De wijze waarop in dit project de vraag van de ouderen zelf centraal wordt gesteld is dezelfde als in dit onderzoeksproject. De huisartsen en praktijkondersteuners volgen deels samen modules, reflecteren hierop en passen deze toe op hun eigen werkplek. Zo worden de ontwikkelde competenties, leerdoelen en leermiddelen ook direct gekoppeld aan de vragen en verwachtingspatronen van de ouderen zelf in de concrete setting van de eerste lijn. Het project gaat van theorie naar praktijk en terug en eindigt met een document dat dient als basisdocument. In dat basisdocument staan de uitgangspunten van en ervaringen met interdisciplinair opleiden gericht op de huisarts met praktijkondersteuner in de ouderenzorg omschreven en dit vormt het basisdocument voor het CBOG en de andere NPO netwerken. Het opleidingsmodel heeft als doel duurzame en generiek toepasbare verbeteringen te initiëren met interdisciplinaire opleidingsmodules die worden aangeboden in een samenwerking met Universiteiten, Medische Vervolgopleidingen Hogescholen en Regionale Opleidingscentra. Gezien de beperkte beschikbaarheid aan ervaren docenten en middelen op dit gebied heeft dit gecoördineerd initiatief met het interdisciplinair combineren van modules en het onderling uitwisselen van modules ook in dat opzicht doelmatigheidswinst. Uiteraard is dit project slechts het begin van een veel omvangrijker traject waarbij het CBOG een trekkersrol zal vervullen.