ICOVE: Ontwikkeling van een beslissingsondersteuningssysteem voor huisartsenpraktijken en de 2e lijn met behulp van kwaliteitsindicatoren
Projectomschrijving
Beslissen met kwaliteitsindicatoren
Coördinatie en management van zorg voor kwetsbare ouderen is niet optimaal. Er ontbreekt een proactieve benadering voor het verbeteren van de ouderenzorg. Bovendien hebben ouderen geen handvatten waarmee ze de ontvangen zorg kunnen beoordelen.
Doel
Het project zet computerprogramma’s in voor het toepassen van indicatoren voor kwaliteit van zorg. Doel hiervan is het gedrag van zorgprofessionals op tijd te verbeteren door feedback te geven, bijvoorbeeld herinneringen of alerts. Ook ouderen en hun familie krijgen inzicht in de indicatoren.
Werkwijze
De onderzoekers vertalen internationaal erkende kwaliteitsindicatoren voor zorg naar de Nederlandse situatie. En als dat nodig is zoeken ze naar nieuwe kennis. Hiermee ontwikkelen ze systemen die professionals helpen bij beslissingen in de zorg. De werking van de systemen wordt geëvalueerd. Bij positieve evaluatie maken de onderzoekers het systeem toegankelijk voor andere netwerken.
Doelgroep
Kwetsbare ouderen met complexe problemen en hun zorgverleners.
Producten
Auteur: Askari M, Wierenga PC, Eslami S, Medlock S, de Rooij SE, Abu-Hanna A.
Magazine: PLoS ONE
Auteur: Medlock S, Eslami S, Askari M, Taherzadeh Z, Opondo D, de Rooij SE, Abu-Hanna A.
Magazine: Clinical Gastroenterology and Hepatology
Auteur: van de Glind EM, van Enst WA, van Munster BC, Olde Rikkert MG, Scheltens P, Scholten RJ, Hooft L
Magazine: Trials
Auteur: Askari M, van der Velde N, Scheffer AC, Medlock S, Eslami S, de Rooij SE, Abu-Hanna A.
Magazine: Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde
Auteur: van de Glind EM, van Enst WA, van Munster BC, Olde Rikkert MG, Scheltens P, Scholten RJ, Hooft L.
Magazine: Dementia and Geriatric Cognitive Disorders
Auteur: van de Glind EM, Rhodius-Meester HF, Reitsma JB, Hooft L, van Munster BC.
Magazine: Journal of the American Geriatrics Society
Link: http://www.nationaalprogrammaouderenzorg.nl/projecten/resultaten-uitgelicht/icove/
Auteur: Opondo D, Eslami S, Visscher S, de Rooij SE, Verheij R, Korevaar JC, Abu-Hanna A.
Magazine: PLoS ONE
Auteur: van de Glind EM, van Munster BC, van de Wetering FT, van Delden JJ, Scholten RJ, Hooft L.
Magazine: BMC Geriatrics
Auteur: Eslami S, Askari M, Medlock S, Arts DL, Wyatt JC, van Weert HC, de Rooij SE, Abu-Hanna A.
Magazine: Trials
Auteur: Medlock S, Opondo D, Eslami S, Askari M, Wierenga P, de Rooij SE, Abu-Hanna A
Magazine: International Journal of Medical Informatics
Auteur: Medlock S, Eslami S, Askari M, van Lieshout EJ, Dongelmans DA, Abu-Hanna A.
Magazine: BMJ Qual Saf
Auteur: Marjan Askari, Peter C. Wierenga, Saied Eslami, Stephanie Medlock, Sophia E. de Rooij, Ameen Abu-Hanna
Auteur: van Munster BC, van de Glind EM, Hooft L.
Magazine: European Geriatric Medicine
Auteur: Eslami S, Askari M, Medlock S, Arts DL, Wyatt JC, van Weert HCPM, de Rooij SE and Abu-Hanna A
Auteur: van de Glind EM, van Munster BC, Spijker R, Scholten RJ, Hooft L.
Magazine: Journal of the American Medical Informatics Association
Auteur: Askari M, Westerhof R, Eslami S, Medlock S, de Rooij SE, Abu-Hanna A
Magazine: International Journal of Medical Informatics
Auteur: Minne L, Ludikhuize J, de Rooij S, Abu-Hanna, A.
Magazine: Journal of the American Geriatrics Society
Auteur: van de Glind EM, Hooft L, van Munster BC.
Magazine: Journal of the American Geriatrics Society
Auteur: Medlock S, Eslami S, Askari M, Arts DL, Sent D, de Rooij SE, Abu-Hanna A
Magazine: Journal of Medical Internet Research
Auteur: de Jonghe A, van de Glind EM, van Munster BC, de Rooij SE
Magazine: Journal of Psychosomatic Research
Auteur: Askari M, Wierenga PC, Eslami S, Medlock S, De Rooij SE, Abu-Hanna A.
Magazine: International Journal for Quality in Health Care
Auteur: Askari M, Eslami S, Scheffer AC, Medlock S, de Rooij SE, van der Velde N, Abu-Hanna A.
Magazine: Drugs and Aging
Auteur: van de Glind EM, Vural EM, Scholten E, Hooft L, Portegijs E, van Munster BC, de Rooij SE.
Magazine: Journal of the American Geriatrics Society
Auteur: Esther MM van de Glind1, Barbara C van Munster, Fleur T van de Wetering, Johannes JM van Delden, Rob JPM Scholten and Lotty Hooft
Auteur: Esther van de Glind
Auteur: Medlock S, Eslami S, Opondo D, Askari M, De Rooij S, Abu-Hanna A.
Verslagen
Eindverslag
Probleem: In Nederland zijn er miljoenen contacten tussen dokters en patiënten per jaar. Dat betekent dat er een enorm aantal beslissingen worden genomen, soms ook de verkeerde. De kans op verkeerde of suboptimale beslissingen is vooral groot bij ouderen omdat hun zorg complex is.
De kwaliteit van de ouderenzorg kan gemeten worden aan de hand van kwaliteitsindicatoren. In de VS zijn in 2000 de ACOVE kwaliteitsindicatoren ontwikkeld. Een ACOVE indicator wordt uitgedrukt als een ALS-DAN regel waarbij een voorwaarde (ALS gedeelte) wordt gekoppeld aan een actie (DAN gedeelte). Momenteel wordt de kwaliteit van zorg volgens deze regels slechts incidenteel gemeten en alleen nadat de zorg was al lang verleend. Er ontbreekt een proactieve benadering voor het verbeteren van de kwaliteit van de ouderenzorg.
Oplossing: In het ICOVE project ontwikkelden we een systeem dat huisartsen tijdens een consult alerts stuurt met tips en adviezen die gebaseerd zijn op een geselecteerde verzameling van de ACOVE kwaliteitsindicatoren. Het idee is dat dit systeem het gedrag van zorgprofessionals tijdig kan verbeteren. Informatie over deze indicatoren wordt ook toegankelijk gemaakt voor de oudere cliënten en hun families. Gelijksoortige systemen hebben we ook ontwikkeld in twee ziekenhuizen.
Aanpak: Middels enquêtes en focusgroepen werden de toekomstige gebruikers van het systeem (de artsen) gevraagd naar de kwaliteitsindicatoren waarvoor ze behoefte hebben aan ondersteuning. De indicatoren werden via een stapsgewijze methode vertaald in een formaat die geschikt is voor computer-gebaseerde beslissingsondersteuning. We hebben drie beslissingsondersteunende systemen ontwikkeld, geïmplementeerd, en geëvalueerd in drie verschillende settings: bij ongeveer 40 huisartsen in Amsterdam Zuid Oost met een populatie van ruim 46000 patiënten inclusief 5500 ouderen; bij poliklinieken van de Interne Geneeskunde van het AMC, en bij de afdeling Interne Geneeskunde van het Spaarne ziekenhuis in Hoofddorp. Naast deze systemen die de zorgprofessional ondersteunen is er ook een website ontwikkeld om de kwaliteitsindicatoren inzichtelijk te maken voor ouderen, cliënten en hun mantelzorgers en advies geeft omtrent medicatiegebruik. Een andere tak van het ICOVE project had ten doen het genereren van nieuwe relevante kennis middels het schrijven van (Cochrane) reviews van de literatuur.
De belangrijkste conclusie van dit project is dat computer-gebaseerde beslissingsondersteuning het gedrag van artsen in de ouderenzorg positief kunnen beïnvloeden. We hebben state-of-the-art technieken en methoden geïmplementeerd in dit project om de slagingskansen van de beslissingsondersteunende systemen te vergroten maar acceptatie van deze systemen is niet vanzelfsprekend en de implementatie van beslissingsondersteunende systemen blijft complex.
Probleem: In de huidige organisatie van de gezondheidszorg hebben kwetsbare, oudere patiënten met complexe problematiek vaak te maken met suboptimale coördinatie en management van zorg. Hierbij wordt de kwaliteit van zorg slechts incidenteel en alleen evaluatief gemeten. Er ontbreekt een proactieve benadering voor het verbeteren van de kwaliteit van de ouderenzorg en ouderen hebben geen handvatten waarop ze de aan hen verleende zorg kunnen beoordelen.
Oplossing: Het gebruik van indicatoren voor kwaliteit van zorg door computerprogramma’s om het gedrag van zorgprofessionals tijdig te verbeteren door proactieve feedback aan hen te geven (zoals alerts en herinneringen). Een indicator wordt uitgedrukt als een ALS-DAN-WANT relatie waarbij een voorwaarde (ALS gedeelte) wordt gekoppeld aan een actie (DAN gedeelte) met een motivatie of bewijsvoering voor de indicator (WANT gedeelte). Informatie over deze indicatoren wordt ook toegankelijk gemaakt voor de oudere cliënten en hun families.
Doelgroep: (Kwetsbare) ouderen met complexe problematiek en hun zorgverleners in de 1e en 2de lijn in de regio Amsterdam Zuid Oost.
Aanpak:
− Vertaling van internationaal erkende kwaliteitsindicatoren voor zorg voor kwetsbare ouderen naar de Nederlandse situatie.
− Genereren van nieuwe kennis waar nodig middels (Cochrane) reviews van literatuur.
− Ontwikkelen van op kwaliteitsindicatoren gebaseerde beslissingsondersteunende systemen die professionals ondersteunen bij beslissingen in de zorg voor (kwetsbare) ouderen.
− Evalueren in hoeverre het werken met beslissingsondersteuning het gedrag van artsen verbetert.
− Inzichtelijk maken van kwaliteitssysteem voor ouderen, cliënten en hun mantelzorgers.