Ethiek van de zorg rond het levenseinde

In de komende decennia zal het aantal kwetsbare ouderen toenemen tot ruim 1 miljoen personen (SCP). De kwetsbaarheid uit zich zowel op somatisch gebied (meerdere chronische ziekten) als op sociaal gebied (verlies netwerken) en spiritueel (zingeving). Een recent onderzoek door Medisch Contact suggereert dat artsen kwetsbare ouderene te lang doorbehandelen. Dit onderzoek richt zich op de vraag naar de ethiek van de zorg in de laatste levensfase? In de traditionele visie op ziekte en gezondheid wordt geprobeerd met alle ter beschikking staande medische middelen de ziekte te behandelen. Behandeling van kwetsbare ouderen leidt vaak tot overlijden in het ziekenhuis. Een alternatieve visie is: het geven van zorg die bij een kwetsbare levensfase past. Kwetsbaarheid wordt in deze visie gezien als een 'fact of life' dat bij ouderdom hoort. In deze benadering wordt de nadruk gelegd op de kwaliteit van het kwetsbare leven. Dit kan betekenen dat bewust een curatieve ingreep niet gedaan wordt. De oudere zal in deze benadering vaker thuis of in het verpleeghuis sterven. Aan de vraag naar de ethiek van de zorg rond het levenseinde zitten zorginhoudelijke, ethische en economische aspecten. In deze studie willen we ons richten op de zorginhoudelijk en ethische vragen. In deze studie willen we een tiental casussen van de zorg rond het levenseinde opstellen en bespreken. Deze casussen zullen samen met het veld gekozen en opgesteld worden. Deze caussen worden allereerst vanuit zorginhoudelijk perspectief besproken. Met name gaat het om de vraag welke dilemma's een rol spelen, hoe er met deze dilemma's om wordt gegaan en of er sprake is van 'evident goede' of 'evident slechte' keuzen. Ook willen we analyseren welke waarden de doorslag hebben gegeven om tot een bepaalde keuze te komen. Daarnaast willen we casussen bespreken vanuit twee ethische perspectieven: namelijk de deontologische en de utilistische visie. Beide zijn typisch westerse modellen die teruggaan op antieke, joods-christelijke en humanistische denkmodellen. Deontologische visies benadrukken sterk de waarde van het menselijk leven en de menselijke plicht om deze in al zijn fasen te beschermen. Het utilisme maakt de bescherming ondergeschikt van factoren als autonomie en geluk. Beide benaderingen leiden in het algemeen tot sterk uiteenlopende conclusies. Het doel van dit onderzoek is: (a) de ethiek van de zorg in de laatste levensfase bespreekbaar te maken (b) vanuit casussen de zorginhoudelijk en de ethische vragen te expliciteren (c) een zorginhoudelijk en ethische analyse van de casussen te geven (d) een eerste aanzet tot een positiekeuze te formuleren