Gender en Gezondheid

Goede kwaliteit van zorg zou voor iedereen moeten gelden. Rekening houden met verschillen tussen mensen, onder andere tussen mannen en vrouwen, is daarvoor belangrijk. Het Kennisprogramma Gender en Gezondheid zet in op het verkleinen van de kennisachterstand over man-vrouwverschillen in gezondheid en zorg.

Aanleiding

Er is nog veel onbekend over de verschillen tussen mannen en vrouwen in gezondheid en gezondheidszorg. Bestaande kennis vindt bovendien nog onvoldoende zijn weg naar de praktijk. Kennis over met name vrouwspecifieke aspecten van gezondheid en gezondheidszorg is nog hard nodig.

In 2015 is de Kennisagenda Gender en Gezondheid uitgebracht. In deze kennisagenda wordt themagewijs een overzicht gegeven van de gebieden waar sekse- en genderspecifiek onderzoek en implementatie nodig is voor het verkleinen van de kennisachterstand over man-vrouwverschillen en het verbeteren van de kwaliteit van zorg voor vrouwen en mannen. Dit is geprioriteerd naar 12 inhoudelijke thema’s waar volgens experts de kennislacunes het grootst zijn. Denk bijvoorbeeld aan hart- en vaatziekten, psychische en psychiatrische aandoeningen, participatie en veroudering. Het kennisprogramma is opgebouwd rondom deze 12 thema’s om de bestaande kennislacunes in te vullen.

Doel

Het Kennisprogramma Gender en Gezondheid streeft naar het verkleinen van de kennisachterstand over man-vrouwverschillen in de gezondheidszorg. Het doel is om daarmee passende kwalitatieve zorg voor iedereen te kunnen realiseren en de gezondheidsverschillen tussen mannen en vrouwen te verminderen. In het programma staan 3 pijlers centraal:

  • Kennisverzameling en -verspreiding: het bundelen en effectief verspreiden van reeds bestaande kennis op het gebied van sekse, gender en gezondheid.
  • Kennisontwikkeling: het ontwikkelen van nieuwe kennis over vrouwspecifieke gezondheidsaspecten en onderliggende oorzaken van sekse- en genderverschillen in preventie, zorg en gezondheid.
  • Kennistoepassing: het toepassen van bestaande en nieuwe kennis in zorgpraktijken, het onderwijs en richtlijnen.

In samenwerking met andere programma’s binnen en buiten ZonMw zet het programma zich daarnaast in voor betere integratie van sekse en gender in ál het gezondheidsonderzoek.

Voor meer achtergrondinformatie over het kennisprogramma Gender en Gezondheid kunt u de podcast over de noodzaak van onderzoek naar man-vrouwverschillen beluisteren.

Samenwerkingen

Samen met de onderstaande samenwerkingspartners, zet ZonMw zich in om aandacht voor man-vrouwverschillen in gezondheid en de gezondheidszorg beter in te bedden.

WOMEN Inc.

WOMEN Inc. voert publiekscampagnes uit voor bewustwording en kennisverspreiding rondom gender en gezondheid. Zij gaan het gesprek aan met relevante stakeholders zoals het bedrijfsleven, de overheid en vrouwen om écht iets te kunnen veranderen. WOMEN Inc. Is een belangrijke gesprekspartner voor ZonMw. Zij hebben een informerende en adviserende rol over ontwikkelingen en activiteiten rond het thema gender en gezondheid. Indien mogelijk en relevant zal gezamenlijk worden opgetrokken bij agendering en uitvoering van activiteiten.

Alliantie Gender en Gezondheid

De Alliantie Gender en Gezondheid is een interdisciplinair samenwerkingsverband van hoogleraren, medisch specialisten, beleidsmakers en andere zorgprofessionals, die in 2012 op initiatief van WOMEN Inc. is gestart. Het doel van de alliantie is om de kwaliteit van zorg te verbeteren en gezondheidswinst te behalen door het verschil tussen mannen en vrouwen in gezondheidszorg te maken. ZonMw is lid van de alliantie en gebruikt indien passend de uitkomsten van de werkgroepen uit de alliantie binnen het programma.

Hartstichting

De Hartstichting heeft onderzoek naar hart- en vaatziekten bij vrouwen als 1 van de 5 prioriteiten in hun onderzoeksagenda opgenomen. Aandacht voor vrouwspecifieke aspecten van hart- en vaatziekten is een topprioriteit. Samenwerking met de Hartstichting vindt plaats binnen de subsidierondes, waarbij indien mogelijk ook sprake is van cofinanciering.

Programmaspecifieke informatie

Evaluatie Kennisprogramma Gender en Gezondheid

Het Kennisprogramma Gender en Gezondheid is in de zomer van 2020 afgerond en positief geëvalueerd. De bijna 70 onderzoeks- en implementatieprojecten gefinancierd binnen het programma hebben waardevolle nieuwe kennis opgeleverd op alle 12 centrale thema’s. Ook zijn onderzoekers en professionals zich meer bewust geworden van het belang van man-vrouwverschillen in gezondheid en zorg. En de methodologische kennis is gegroeid, mede dankzij de summer school van ZonMw en het ErasmusMC.

Taakopdracht Gender en Gezondheid

Het Kennisprogramma Gender en Gezondheid heeft een boost gegeven aan kennisontwikkeling, kennisontsluiting richting praktijk en bewustwording onder onderzoekers en professionals. In 2021 is hieraan vervolg gegeven in de vorm van de Taakopdracht Gender en Gezondheid. Deze taakopdracht stimuleert duurzame aandacht voor de integratie van sekse en gender in onderzoek en onderzoeksprogrammering in gezondheid en zorg.

Jaarlijks zomerprogramma sekse en gender in gezondheid en onderzoek

Jaarlijks organiseren ZonMw en het Erasmus MC gezamenlijk een zomerprogramma rondom de invloed van sekse en gender op de gezondheid en de integratie ervan in gezondheidsonderzoek. Dit zomerprogramma is onderdeel van het Erasmus Summer Programme. Tijdens het zomerprogramma komen (inter)nationale experts en gastsprekers vanuit diverse disciplines samen om hun kennis en onderzoeksexpertise te delen met de volgende generatie onderzoekers van over de hele wereld.

Het programma Gender en Gezondheid stelt 20 Gender in Research Fellowships beschikbaar voor PhD-studenten en post-docs om deel te kunnen nemen aan het programma. Dit initiatief wordt voortgezet onder de taakopdracht.

Commissie

De programmacommissie voor Gender en Gezondheid bestaat uit de volgende personen:

Voorzitter

Drs. M. (Maria) Henneman

Vice-voorzitter

Prof. dr. S.J.W. (Steven) Lamberts

Leden

Drs. J.J.W.H. (Jeroen) Crasborn
Prof. dr. I. (Ineke) Klinge
Drs. D.A. (Dianda) Veldman
Prof. dr. M.J.M.H. (Kiki) Lombarts
Prof. dr. J. (Janneke) van Mens-Verhulst (in memoriam)

Waarnemer ministerie van VWS

Dr. R.W. (Robert) Segaar