Mobiele menu

Digitaal op bezoek bij mensen met beperkingen: Een multidisciplinair onderbouwde handreiking voor woonlocaties waar naasten fysiek niet mogen komen

Projectomschrijving

Tijdens de coronapandemie hebben veel mensen ervaringen opgedaan met sociaal contact via digitale middelen, zoals beeldbellen. Dit project richtte zich op digitaal contact van mensen met een beperking die in woonvoorzieningen wonen en hun sociale netwerk buiten de woonlocatie.

Onderzoekers van vier academische werkplaatsen gingen hierover in gesprek met bewoners, hun naasten, bezoekvrijwilligers, begeleiders en managers.

Het onderzoek laat zien dat digitaal contact geen vervanger is van fysiek bezoek. Maar het kan wel het contact van mensen met een beperking en hun sociale netwerk versterken. Ook als er geen Corona is. Hiervoor zijn wel basisvoorwaarden nodig, zoals goed werkend internet. Daarnaast ook goede begeleiding en maatwerk. Digitaal contact is niet voor iedereen haalbaar en aantrekkelijk. Maar in dit project zijn veel creatieve ideeën en inspiratie opgehaald voor hoe mensen met beperkingen mee kunnen doen in de digitale samenleving.

Ook aan de slag met digitaal contact? Bekijk de website www.digitaalopbezoek.nl

Het project heeft de factsheet 'Digitaal op bezoek' gemaakt over het gebruik van ICT-middelen voor mensen met een beperking in woonvoorzieningen.

Producten

Titel: Factsheet: Digitaal op Bezoek
Auteur: (alfabetische volgorde) Esmee Adam (TiU), Lianne Bakkum (VU), Annet ten Brug (RuG), Linda Douma (VU), Petri Embregts (TiU), Noud Frielink (TiU), Lisette van Gemert-Pijnen (UT), Lotte Piekema (RuG), Clasien de Schipper (VU), Carlo Schuengel (VU), Pouwel van de Siepkamp (KansPlus), Paula Sterkenburg (VU) & Anne Tharner (VU)
Titel: Handreiking Digitaal op Bezoek
Auteur: Auteur Linda Douma (VU) Co-auteurs/projectteam Esmee Adam (TiU) Lianne Bakkum (VU) Annet ten Brug (RuG) Linda Douma (VU) Petri Embregts (TiU) Noud Frielink (TiU) Lotte Piekema (RuG) Clasien de Schipper (VU) Carlo Schuengel (VU) Pouwel van de Siepkamp (KansPlus) Paula Sterkenburg (VU) Anne Tharner (VU)
Titel: Digitaal op bezoek bij mensen met beperkingen
Auteur: Anne Tharner, Linda Douma, Carlo Schuengel
Titel: Iedere avond een liedje voor het slapengaan
Auteur: Interview met Linda Douma Kennisplein gehandicaptensector
Titel: Publiekssamenvatting Contact in Coronatijd
Auteur: Lianne Bakkum (VU), Anne Tharner (VU), Lotte Piekema (RuG), Annet ten Brug (RuG), Linda Douma (VU), Esmee Adam (TU), Petri Embregts (TU), Noud Frielink (TU), Clasien de Schipper (VU), Pouwel van de Siepkamp (KansPlus), Paula Sterkenburg (VU), Carlo Schuengel (VU)
Titel: Een sterke driehoek tussen kind, naasten en zorgmedewerkers is onmisbaar.
Auteur: Interview met Carlo Schuengel
Magazine: Tijdschrift voor Orthopedagogiek
Titel: People with intellectual disabilities living in care facilities using information and communication technology for social contact: A systematic review of the feasibility and effects on well-being and quality of life”
Auteur: Lianne Bakkum, Carlo Schuengel, Paula S. Sterkenburg, Noud Frielink, Petri J. C. M. Embregts, J. Clasien de Schipper, Annet ten Brug, Anne Tharner
Link: https://psyarxiv.com/v2ucp
Titel: Online bijeenkomst ‘Digitaal op bezoek: een kwestie van doen!’
Auteur: Linda Douma, Anne Tharner, Lianne Bakkum, Carlo Schuengel, Paula Sterkenburg, Annet ten Brug, Lotte Piekema, Noud Frielink, Petri Embregts, Esmee Adam, Clasien de Schipper, Pouwel van de Siepkamp
Link: https://www.youtube.com/watch?v=xvq-SIN7I2k
Titel: Online bijeenkomst ‘Digitaal op bezoek: een kwestie van doen!’
Auteur: Linda Douma, Anne Tharner, Carlo Schuengel, Paula Sterkenburg, Annet ten Brug, Lotte Piekema, Noud Frielink, Petri Embregts, Esmee Adam, Clasien de Schipper, Pouwel van de Siepkamp
Link: https://www.youtube.com/watch?v=xvq-SIN7I2k
Titel: Digitaal op Bezoek bij mensen met een beperking.
Auteur: Linda Douma, Anne Tharner, Carlo Schuengel, Paula Sterkenburg, Annet ten brug, Lotte Piekema, Noud Frielink, Petri Embregts, Esmee Adam, Clasien de Schipper, Pouwel van de Siepkamp
Link: https://www.youtube.com/playlist?list=PLHN7nrDWN-GCp4qDXynOgPhKX0tBfR_n7
Titel: Digitaal op Bezoek bij mensen met een beperking.
Auteur: Linda Douma, Anne Tharner, Lianne Bakkum, Carlo Schuengel, Paula Sterkenburg, Annet ten Brug, Lotte Piekema, Noud Frielink, Petri Embregts, Esmee Adam, Clasien de Schipper, Pouwel van de Siepkamp
Titel: Contact in times of Corona
Auteur: Linda Douma
Titel: People with intellectual disabilities living in care facilities engaging in virtual social contact: A systematic review of the feasibility and effects on well-being.
Auteur: Bakkum, L., Schuengel, C., Sterkenburg, P. S., Frielink, N., Embregts, P. J. C. M., de Schipper, J. C., ten Brug, A. & Tharner, A.
Magazine: Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities
Titel: Virtueel sociaal contact voor mensen met verstandelijke beperkingen in woonvoorzieningen - Literatuuronderzoek naar gebruikte ICT-middelen, effecten op welzijn en uitdagingen bij het gebruik.
Auteur: Tharner, A., Bakkum, L., Schuengel, C., Frielink, N., Embregts, P., de Schipper, C., ten Brug, A., & Sterkenburg, P.
Magazine: Tijdschrift voor Artsen voor Verstandelijk Gehandicapten
Link: http://www.nvavg.nl
Titel: Digitaal op bezoek
Auteur: (alfabetische volgorde) Esmee Adam, Lianne Bakkum, Annet ten Brug, Linda Douma, Petri Embregts, Noud Frielink, Lotte Piekema, Clasien de Schipper, Carlo Schuengel, Pouwel van de Siepkamp, Paula Sterkenburg, Anne Tharner
Link: http://www.digitaalopbezoek.nl

Verslagen


Eindverslag

Tijdens de coronapandemie hebben veel mensen ervaringen opgedaan met sociaal contact via digitale middelen, zoals beeldbellen. Dit project richtte zich op digitaal contact van mensen met een beperking die in woonvoorzieningen wonen en hun sociale netwerk buiten de woonlocatie. Onderzoekers van vier academische werkplaatsen gingen hierover in gesprek met bewoners, hun naasten, bezoekvrijwilligers, begeleiders en managers. Het onderzoek laat zien dat digitaal contact geen vervanger is van fysiek bezoek. Maar het kan wel het contact van mensen met een beperking en hun sociale netwerk versterken. Ook als er geen Corona is. Hiervoor zijn wel basisvoorwaarden nodig, zoals goed werkend internet. Daarnaast ook goede begeleiding en maatwerk. Digitaal contact is niet voor iedereen haalbaar en aantrekkelijk. Maar in dit project zijn veel creatieve ideeën en inspiratie opgehaald voor hoe mensen met beperkingen mee kunnen doen in de digitale samenleving. Ook aan de slag met digitaal contact? Bekijk de website www.digitaalopbezoek.nl
Het coronavirus heeft het dagelijks leven van mensen met beperkingen veranderd. Veel van de meer dan 70.000 mensen met beperkingen die langdurige zorg krijgen en op een woonlocatie wonen, hebben in het afgelopen jaar te maken gekregen met beperkte mogelijkheden om bezoek te ontvangen en op bezoek te gaan bij hun naasten en vrienden. Dit had voor veel mensen een grote impact op hun welbevinden. Om toch contact op afstand mogelijk te maken, zijn verschillende alternatieve pogingen gedaan om contact te onderhouden, onder andere door gebruik te maken van ICT-middelen. De afgelopen maanden is er dus veel ervaring opgedaan met verschillende vormen van virtueel/digitaal sociaal contact, en randvoorwaarden om dit goed te laten verlopen. In dit project brengen wij de ervaringen van mensen met beperkingen die op een woonlocatie wonen, hun naasten, vrijwilligers, begeleiders en locatiemanagers in kaart. Wij onderzoeken voor wie virtueel sociaal contact haalbaar en aantrekkelijk is. Ook onderzoeken wij op welke manier woonlocaties dit ‘digitale bezoek’ kunnen ondersteunen. Wij brengen de ervaringen samen met wetenschappelijke kennis in een schriftelijke handreiking voor maatwerk rondom de inzet van ICT-middelen voor sociaal contact als dat fysiek niet kan of mag.

Samenvatting van de aanvraag

Vanwege SARS-CoV-2 zijn vergaande ingrepen gedaan in het dagelijks leven van de meer dan 70.000 mensen met beperkingen in woonlocaties (hierna aangeduid als ‘bewoners’) en hun naasten. Het inperken van bezoek behoort tot de meest schrijnende. RIVM en Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN) raden ICT-middelen zoals beeldbellen aan als alternatief. Toch is op het moment nog onduidelijk 1) welke middelen beschikbaar zijn, 2) of deze haalbaar zijn voor mensen met verschillende types en ernst van beperkingen, en 3) of randvoorwaarden voor maatwerk beschikbaar zijn. VGN heeft deze vraag bij ons neergelegd. Dit multidisciplinaire consortium, bestaande uit vier verschillende Academische Werkplaatsen (intensieve, structurele samenwerking tussen praktijkinstellingen, ervaringsdeskundigen en wetenschappers), Universiteit Twente en belangenvereniging KansPlus brengt in samenwerking met brancheorganisatie VGN en kenniscentrum Vilans wetenschappelijke en ervaringskennis samen over mogelijkheden, haalbaarheid en aansluiting van het gebruik van ICT-middelen voor sociaal contact als dat fysiek niet kan. Deze inzichten zetten we om in een werkbare handreiking met stappenplan voor maatwerk rondom al dan niet digitaal bezoek als dat fysiek niet kan of mag. Hiervoor werkt het consortium samen met verschillende stakeholders, waaronder belangenbehartigers van cliënten en hun naasten en bestuurders van de instellingen (VGN). Om te komen tot de handreiking voor de praktijk zet het consortium vier stappen: 1) ordening van wetenschappelijke evidentie, 2) bevragen van bewoners, naasten, vrijwilligers, professionals, locatiemanagers, 3) vaststellen van consensus tussen ervaringsdeskundigen, experts en bestuurders over stappenplan en 4) synthese en implementatieplan. De unieke infrastructuur van de Academische Werkplaatsen biedt een kennisketen-brede voorkeurspositie om deze urgente vraag, die ook internationaal van belang is, van praktisch antwoord te voorzien.

Kenmerken

Projectnummer:
10430022010013
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2020
2022
Onderdeel van programma:
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
Prof. dr. C. Schuengel
Verantwoordelijke organisatie:
Vrije Universiteit Amsterdam