Tijdens de COVID-pandemie ondervonden kinderen en jongeren nadelige effecten van de coronamaatregelen zoals quarantaines en lockdowns. Maar wat is precies het effect van deze maatregelen op hun sociale relaties en mentale gezondheid in deze belangrijke en vormende levensfase?
ZonMw financiert onderzoek naar deze vraagstukken. Hieronder lees je meer over deze onderzoeken.
Tijdens de harde lockdown, waarbij scholen en sportverenigingen verplicht gesloten waren, zagen veel kinderen hun vrienden nauwelijks. Welke invloed hebben deze maatregelen op het leven van kinderen, jongeren en hun omgeving? Hebben kinderen achterstanden opgelopen op school? Heeft deze groep sociaal-emotionele uitdagingen die ze anders mogelijk niet gehad hadden? En wat betekent dit voor hun start met studie en loopbaan op de langere termijn? Door inzicht te krijgen in effecten van lockdown, quarantaine en andere vrijheidsbeperkende interventies, kan deze groep zo goed mogelijk begeleid worden naar hun volwassen leven. Ook kan voor een mogelijk volgende pandemie beter worden afgewogen welke maatregelen ingezet kunnen worden.
Dit project van de Universiteit Maastricht brengt de gevolgen van de COVID19-crisis op basisschoolleerlingen in kaart. De resultaten van dit project laten zien dat basisschoolleerlingen leervertraging hebben opgelopen in de COVID-19 crisis, waarbij de achterstanden het grootst zijn bij kwetsbare leerlingen. Hierdoor is de kansenongelijkheid in het onderwijs opgelopen. Tussen scholen bestaan grote verschillen in leervertraging, met de grootste vertragingen in achterstandsscholen. Gedurende de pandemie blijken scholen wel beter in staat vertragingen te voorkomen. In dit project is onderzoek gedaan naar welke vorm van afstandsonderwijs het meest effectief is gebleken tijdens de COVID-19 crisis op basisscholen.
Het project heeft verschillende kennisproducten opgeleverd om scholen te ondersteunen bij het zo effectief mogelijk aanbieden van afstandsonderwijs. Zo zijn er in cocreatie toolkits opgeleverd met kansrijke interventies, voor afstandsonderwijs, extra lessen en het betrekken van ouders. De praktijkkaarten richten zich vooral op het verbeteren van taalonderwijs.
Lees hier meer over dit project.
De resultaten van dit project laten zien dat het erop lijkt dat voornamelijk de kinderen met autisme weinig specifieke of unieke impact hebben ervaren van de pandemie en daaraan gerelateerde maatregelen. Ouders daarentegen lijken wel andere stresspatronen te vertonen gedurende de lockdown in vergelijking met geen pandemie; wat er mogelijk op duidt dat ouders stress anders ervaren. Verder komt uit het onderzoek naar voren dat zorg meer is dan de formele zorg (bijvoorbeeld GGZ of ziekenhuis) voor veel ouders. Ook de informelere zorg (bijvoorbeekd PGB, zorgboerderij en sociaal netwerk) bleken belangrijke vormen van zorg voor gezinnen met kinderen met autisme die naast zorg voor het kind ook een vorm van ontlasting van de ouders en/of het gezin betekenen. Dit is mogelijk een belangrijk aanknopingspunt voor zorg voor kwetsbare gezinnen. Er zijn 2 webinars verzorgd (10 dec 2021 en 28 aug 2022). Beide webinars zijn ondertiteld, zowel in het Nederlands als het Engels. Dit project is inmiddels afgesloten.
Dit onderzoek gaat over de invloed van ouders op stress bij de baby in relatie tot de kinderopvang in de corona-periode. De resultaten van dit onderzoek laten zien dat zowel de start in de kinderopvang als de terugkeer naar het kinderdagverblijf na de eerste lockdown voor kinderen en hun ouders enigszins stressvol waren. Uit een meta-analyse (een studie waarin de resultaten van eerdere studies gezamenlijk worden bestudeerd) bleek daarnaast dat kinderen in de middag hogere niveaus van cortisol (stresshormoon) laten zien op de dagen dat zij naar de kinderopvang gaan dan op de dagen dat zij thuis zijn. De inhoud, praktische aspecten en impact van de videotraining die is ontwikkeld, werden positief geëvalueerd door zowel de pedagogisch medewerkers als de moeders. Gezien de kleine groep is meer onderzoek echter noodzakelijk om sterkere conclusies over de haalbaarheid en met name de effectiviteit te kunnen trekken.
Lees hier een artikel over het project
Lees hier meer over het project
Kinderen met een chronische ziekte lopen tijdens de COVID-19-pandemie tegen extra uitdagingen aan. De onderzoekers willen graag weten hoe het met die kinderen gaat, en niet alleen met hun ziekte. Het doel van dit onderzoek is om op basis van deze ingevulde vragenlijsten nog meer inzicht te krijgen in:
- met welke kinderen het goed gaat
- welke kinderen het moeilijk hebben of niet lekker in hun vel zitten
- hoe dit samenhangt met de coronapandemie
Tot slot willen de onderzoekers aandacht hebben voor wat kinderen zelf met hun zorgverlener willen bespreken. Wat vindt het kind zelf belangrijk? Dit project is nog niet afgerond en heeft nog geen resultaten opgeleverd.
Welke impact hebben de coronamaatregelen op de sociale relaties van jongeren? Hoe beïnvloedt dit hun mentaal welbevinden? En welke rol speelt leefstijl hierbij? Dit zijn de belangrijkste vragen die in dit project worden beantwoord. Hierdoor wordt inzicht verkregen in de impact van de coronacrisis op het mentaal welbevinden bij (kwetsbare) jongeren en hun veerkracht.
Uit meting 4 bleek bij jongeren dat zowel de relatietevredenheid met ouders als met beste vriend(in) lager was tijdens de eerste lockdown (voorjaar 2020) vergeleken met het najaar van 2020. Jongeren gaven hun leven gemiddeld een lager cijfer tijdens de eerste lockdown dan in het najaar van 2020. Jongens gaven hun leven in beide periodes een hoger cijfer dan meisjes. Jongeren voelden zich tijdens de eerste lockdown wat eenzamer (zowel in relatie tot ouders als tot vrienden) vergeleken met het najaar van 2020. Meisjes scoorden over het algemeen hoger op eenzaamheid dan jongens.
ZonMw maakt verschillende onderzoeken mogelijk naar de diagnostiek, behandeling en organisatie van zorg van long COVID. In het COVID-19 programma van ZonMw zijn verschillende projecten opgezet die hier onderzoek naar doen. Momenteel zijn er vanuit verschillende deelprogramma’s 10 studies naar COVID-19 en kinderen, waaronder de bovenstaande studies naar het sociaal effect.
Het immuunsysteem bij volwassenen en kinderen met het Downsyndroom functioneert minder goed. Hierdoor lopen ze een hoger risico op complicaties bij een COVID-19-infectie. Voor hen is het dus belangrijk dat ze optimaal beschermd worden door vaccinatie. Er is nog niet onderzocht of het minder goed werken van het immuunsysteem ook invloed heeft op de werking van de vaccinaties tegen COVID-19. Dit onderzoek richt zich op het beoordelen van de immuunrespons en bijwerkingen bij mensen met het syndroom van Down na toediening van vaccinatie tegen COVID-19.
Lees hier meer over in een blog over de studie. Meer informatie staat op de projectpagina.
Niet alleen volwassen maar ook veel kinderen houden langdurige klachten na het doormaken van COVID-19 infectie, zoals vermoeidheid en benauwdheid. Als deze klachten weken tot maanden bestaan spreken we van long COVID . Eerste berichten van volwassen patiënten met long COVID laten zien dat een vaccinatie tegen het coronavirus kan zorgen voor een verbetering van de klachten. Het doel van dit onderzoek is evalueren of dit effect ook bij kinderen bestaat.
Lees hier meer in een blog over de studie. Meer informatie staat op de projectpagina.
In zeldzame gevallen kunnen kinderen na een corona-infectie een levensbedreigende ontstekingsziekte krijgen. Dit heet MIS-C (multi-system inflammatory syndrome in children). Ook zijn er kinderen die na een corona-infectie langdurig gezondheidsklachten houden. Dit wordt ‘post-COVID klachten’ of ‘long COVID’ genoemd. Het is op dit moment niet helemaal duidelijk waarom sommige kinderen ernstige of langdurige klachten krijgen na een corona-infectie, terwijl de meeste kinderen weinig tot geen klachten krijgen.
Lees hier meer over de studie.
Infectie met SARS-CoV-2 kan bij kinderen in zeldzame gevallen tot ernstige ziekte leiden. Vooral kinderen met onderliggende aandoeningen kunnen soms ernstig ziek worden met COVID-19. Daarnaast kunnen (veelal voorheen gezonde) kinderen drie tot zes weken na het doormaken van een corona-infectie MIS-C krijgen. MIS-C, of ‘multi-system inflammatory disease in children’, is een heftige ontstekingsreactie van het hele lichaam. Dit gebeurt bij ongeveer 1 op de 5000 kinderen die een corona-infectie krijgen. Het is een ernstige ziekte, waarvoor ongeveer de helft van de kinderen op de intensive care terecht komt.
Lees hier meer over de studie.
Binnen de CoKids studie hebben we het voorkomen van SARS-CoV-2 en andere luchtweginfecties onderzocht bij 307 gezinnen met kinderen in verschillende leeftijdsgroepen. De gezinsleden zijn regelmatig getest op het coronavirus ongeacht klachten. Wanneer een gezinslid positief was getest, of wanneer hij/zij luchtwegklachten ontwikkelde, volgde een periode van intensieve monitoring van het hele gezin gedurende 3-6 weken. De verspreiding van het coronavirus is in kaart gebracht door bemonstering van gezinsleden, bloedonderzoek en het dagelijks registreren van gezondheidsklachten.
Lees hier meer over de studie.