Naar een rationele opioïd-keuze bij continu subcutane infusie ter pijnbestrijding in de stervensfase: een RCT naar neurotoxische bijwerkingen van morfine en oxycodon bij een verminderde nierfunctie.
Projectomschrijving
De ‘morfine-pomp’ is de laatste jaren een belangrijk middel geworden in de pijnbestrijding op het sterfbed. Recente farmacologische inzichten laten echter de vraag rijzen of morfine wel het meest geschikte opioïde in deze situatie is. Achteruitgang van de nierfunctie leidt namelijk tot stapeling van morfinemetabolieten, welke verantwoordelijk worden geacht voor bijwerkingen, zoals delier of zelfs toegenomen pijnbeleving. Op theoretische gronden zou het opioïde oxycodon minder van deze ongewenste bijwerkingen geven. Kwalitatief goede klinische studies ontbreken echter.
Doel
Het doel is om eenduidige aanbevelingen ten aanzien van een rationele opioïde-keuze ter pijnbestrijding in de terminale fase op te stellen.
Aanpak/werkwijze
Met een multicenter randomised controlled trial in verpleeghuizen en hospices wilden we opheldering verschaffen rond het verschil in optreden van bijwerkingen, zoals delier of toegenomen pijnbeleving, tussen morfine en oxycodon. De studie is voortijdig gestaakt in verband met te trage inclusie van patiënten.
Samenwerkingspartners
We werkten samen met Envida.
Resultaten
Het is helaas niet mogelijk om eenduidige aanbevelingen voor een rationele opioïde-keuze ter pijnbestrijding in de terminale fase op te stellen. Met het onderzoeken van het huidige voorschrijfgedrag onder specialisten ouderengeneeskunde, de overwegingen die tot voorschrijfgedrag leiden en de factoren die wel/geen invloed hebben op de overwegingen, konden we wel kennishiaten en ineffectieve kanalen voor toekomstige kennisverspreiding of implementatie identificeren.
ZonMw en symptoombehandeling
Dit onderzoek financieren we vanuit ons programma Palliantie. Met het programma zetten we ons in voor een goede kwaliteit van leven voor mensen die ongeneeslijk ziek zijn en hun naasten. Goed onderbouwde interventies om symptoomlast te verminderen tot een voor de patiënt acceptabel niveau dragen aan die kwaliteit bij. Lees meer op ons thema symptoombehandeling in de palliatieve fase.
Producten
Auteur: Mark J.M. Martens MD, Daisy J.A. Janssen MD, PhD, Jos M.G.A. Schols MD, PhD, Marieke H.J. van den Beuken-van Everdingen MD, PhD
Magazine: Journal of the American Medical Directors Association
Link: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30170936
Verslagen
Eindverslag
Samenvatting van de aanvraag
De ‘morfine-pomp’ is de laatste jaren een belangrijk middel geworden in de pijnbestrijding op het sterfbed. Recente farmacologische inzichten laten echter de vraag rijzen of morfine wel het meest geschikte opioïdin deze situatie is. Achteruitgang van de nierfunctie leidt namelijk tot stapeling van morfinemetabolieten, welke verantwoordelijk worden geacht voor bijwerkingen, zoals delier of zelfs toegenomen pijnbeleving. Op theoretische gronden zou het opioid oxycodon minder van deze ongewenste bijwerkingen geven. Kwalitatief goede klinische studies ontbreken echter.
Dit project beoogt middels een multicenter randomised controlled trial in verpleeghuizen en hospices opheldering te verschaffen omtrent het verschil in optreden van deze bijwerkingen tussen morfine en oxycodon. De resultaten van deze studie zullen gebruikt worden voor het opstellen van eenduidige aanbevelingen ten aanzien van een rationele opioïd-keuze bij continu subcutane infusie ter pijnbestrijding in de terminale fase.