Preventieve anti-stigma trainingen
Projectomschrijving
Mensen met een psychische kwetsbaarheid zien het onderhouden van goed contact met buren en naasten als een belangrijk onderdeel van hun herstel. Toch lukt het niet altijd om tot een goed contact met buren te komen, en te onderhouden. Eén van de belangrijkste oorzaken hiervan is de aanwezigheid van stigma(‘s).
Doel
Het doorbreken van stigma door het opzetten van 3 verschillende trainingen:
- een training voor buren
- een training voor hulpverleners
- een training voor medewerkers van woningcorporaties
Werkwijze
In de trainingen krijgen deelnemers handvatten om (zelf) stigma te herkennen en daar in te begeleiden. Nadat de trainingen hebben plaatsgevonden, wordt de opgedane kennis teruggekoppeld aan de deelnemende organisaties en worden er afspraken gemaakt over de borging van deze kennis.
Resultaten
In 2019 hebben er 7 anti-stigmatrainingen plaatsgevonden: 3 voor hulpverleners, 3 voor woningcorporaties en buurtbemiddeling en 1 voor buurtbewoners.
In totaal hebben er 150 mensen deelgenomen aan de trainingen. Uit de trainingen is gebleken dat er nog steeds veel sprake is van (zelf)stigma in de wijk. De belangrijkste knelpunten die naar voren kwamen tijdens de trainingen zijn:
- Het komt de onderlinge verstandhouding tussen inwoners ten goede als er niet meteen wordt opgeschaald, maar men eerst het gesprek met elkaar aan gaat.
- Er is weinig aandacht voor stigma in organisaties. Hulpverleners geven aan dat er weinig tot niet wordt gesproken over de begeleiding van een cliënt in de relatie met buurtgenoten, waardoor begeleiding pas komt bij escalatie tussen buren, terwijl een goede start juist essentieel is.
- Er is weinig besef voor de consequenties die angst en schaamte met zich meebrengen. Door (zelf)stigma van cliënten komt een gesprek vaak lastig op gang en ontstaat onzekerheid. Het herstel van de inwoner wordt hierdoor bemoeilijkt.
- Veel hulpverleners gaan mee in de terughoudendheid in contact met buurtgenoten van hun cliënten, terwijl het onderliggende probleem juist zelfstigma is. De hulpverlener is bij uitstek degene die hier bij kan helpen.
- Medewerkers van woningcorporaties begrijpen het gedrag van inwoners met een psychische kwetsbaarheid vaak niet. Ongewenst gedrag moet volgens medewerkers van de corporaties snel opgelost worden, zonder dat er wordt gekeken naar de oorzaak van dit gedrag. Het bieden van een luisterend oor of het tonen van begrip is een goede suggestie voor buurtgenoten om hun onenigheid op te lossen.
Bovenstaande knelpunten zijn uitgebreid met de deelnemers behandeld. Hierbij hebben zij concrete handvatten aangereikt gekregen. De opgedane kennis mag echter niet verloren gaan en moet geborgd worden. Bovendien geven professionals aan meer ondersteuning te willen op het gebied van een ‘Welkome Woonomgeving’.
Om die reden is Samen Sterk Zonder Stigma in gesprek gegaan met KORAK Herstelplein. KORAK is een organisatie in Apeldoorn die volledig wordt gerund door ervaringsdeskundigen en vrijwilligers met ervaring. Het resultaat is dat er 7 vrijwilligers een team hebben gevormd om hulpverleners en medewerkers van woningcorporaties te ondersteunen.
Subsidiemogelijkheden en projecten
Dit project heeft subsidie gekregen voor het opzetten en/of de organisatie van integrale zorg en ondersteuning voor mensen met verward gedrag (jongeren of volwassenen). Wilt u hier ook mee aan de slag? Bekijk dan ter inspiratie de lopende projecten en de subsidiemogelijkheden.
Verslagen
Eindverslag
In mei t/m juli 2019 hebben er 7 anti-stigmatrainingen plaatsgevonden; 3 voor hulpverleners, 3 voor woningcorporaties & buurtbemiddeling en 1 voor buurtbewoners.
Alle trainingen, behalve die voor buurtbewoners, zijn druk bezocht. In totaal hebben er 81 mensen deelgenomen aan de trainingen.
Uit de trainingen is gebleken dat er nog steeds veel sprake is van (zelf)stigma in de wijk. De belangrijkste knelpunten die naar voren kwamen tijdens de trainingen zijn:
1. Inwoners spreken elkaar niet aan op gedrag maar schalen meteen op richting instanties en organisaties. Het komt de onderlinge verstandhouding tussen inwoners ten goede als er niet meteen wordt opgeschaald, maar men eerst het gesprek met elkaar aan gaat.
2. Er is weinig aandacht voor stigma in organisaties. Er wordt bijvoorbeeld door hulpverleners aangegeven dat er weinig tot niet wordt gesproken over hoe een cliënt begeleid moet worden in de relatie met buurtgenoten. Een gevolg hiervan is dat hulpverleners pas begeleiding geeft op het moment dat het misgaat tussen buren, terwijl een goede start juist van essentieel belang is.
3. Er is weinig besef voor de consequenties die angst en schaamte met zich meebrengen. Voor inwoners die last hebben van (zelf)stigma, is het zoeken van contact met buurtgenoten vaak lastig. Zij plaatsen zich hiërarchisch gezien lager dan diegenen die in hun buurt wonen. Dit maakt dat een gesprek vaak lastig op gang komt en veroorzaakt onzekerheid. Het herstel van de inwoner wordt hierdoor bemoeilijkt.
4. Veel hulpverleners gaan mee in de terughoudendheid van hun cliënten. Als cliënten aangeven dat zij liever geen contact hebben met buurtgenoten, vinden hulpverleners dit vaak prima. Het onderliggende probleem is juist dat mensen zelfstigma ervaren. De hulpverlener is bij uitstek degene die hier bij kan helpen.
5. Medewerkers van woningcorporaties begrijpen het gedrag van inwoners met een psychische kwetsbaarheid vaak niet. Ongewenst gedrag moet volgens medewerkers van de corproaties snel opgelost worden, zonder dat er wordt gekeken naar de oorzaak van dit gedrag. Een voorbeeld daarvan is ‘hoarding’ of het hebben van (veel) huisdieren. Dit gedrag komt meestal voort uit onderliggende trauma’s. Het simpelweg verwijderen van huisdieren of spullen lost het probleem niet op. Het bieden van een luisterend oor of het tonen van begrip is een goede suggestie voor buurtgenoten om hun onenigheid op te lossen.
Bovenstaande knelpunten zijn uitgebreid met de deelnemers behandeld. Hierbij hebben zij concrete handvatten aangereikt gekregen. Uit de evaluatie die alle deelnemers hebben ingevuld bleek dat zij de trainingen als zeer waardevol hebben ervaren. Ook gaf vrijwel iedereen aan in de toekomst situaties anders te benaderen, omdat zij nu beter kunnen duiden waarom het contact met buurtgenoten niet altijd een succes is.
Toch is de constatering dat we er met deze trainingen niet zijn: de opgedane kennis mag niet verloren gaan en moet geborgd worden. Bovendien geven professionals aan meer ondersteuning te willen op het gebied van een ‘Welkome Woonomgeving’.
Om die reden is de trainster van Samen Sterk Zonder Stigma in gesprek gegaan met KORAK Herstelplein. Korak is een organisatie in Apeldoorn die volledig wordt gerund door ervaringsdeskundigen en vrijwilligers met ervaring. In gezamenlijk overleg is ervoor gekozen om op 21 januari 2020 een bijeenkomst te houden met professionals die betrokken zijn bij het zelfstandig wonen van inwoners met een psychische kwetsbaarheid. Het doel van de bijeenkomst is de komen tot een werkstructuur waarin professionals tijdens het uitvoeren van hun werkzaamheden worden ondersteund door mensen met ervaring. Korak heeft hiervoor inmiddels 7 mensen met ervaring getraind.