Mobiele menu

Eigen plan trekken door zelfhulp

Projectomschrijving

In Amsterdam Nieuw-West wordt door senior-ervaringswerkers een burgerinitiatief opgestart voor het herstel van mensen met verward gedrag. Het initiatief bestaat uit 2 aanpakken:

  • Zelfhulpgroepen
  • Eigen Kracht-conferenties

Werkwijze

In de zelfhulpgroepen werken deelnemers vanuit het principe ‘herstellen doe je zelf, maar niet alleen’ aan hun persoonlijk, sociaal en maatschappelijk herstel. In de Eigen Kracht-conferenties pakken deelnemers een specifieke vraag aan (zoals: ‘hoe kom ik aan een geschikte woning’ of ‘hoe herstel ik het contact met mijn familie’) vanuit het principe ‘samen kom je verder’. Een aantal deelnemers van de zelfhulpgroepen kan zich vervolgens ontwikkelen tot kartrekker van een zelfhulpgroep of tot begeleider van een Eigen Kracht-conferentie.

Doel

Het uiteindelijke doel is dat de zelfhulpgroepen en Eigen Kracht-conferenties structureel beschikbaar blijven in de wijk, uitgevoerd door ervaringsdeskundige bewoners. Door middel van het levensverhaal van de deelnemers (zelf narratief) wordt onderzocht hoe het project bijdraagt aan het herstel van de deelnemers. Dit zelf narratief wordt op meerdere momenten opgetekend en geanalyseerd.

Resultaten

Dit project was gericht op het bevorderen van herstel, zelf- en samenredzaamheid en de (re)integratie van mensen met psychische problematiek. Zelfhulpgroepen werden gecombineerd met de inzet van Eigen Kracht-conferenties. In het project is duidelijk geworden dat mensen met psychische problematiek en weinig sociale inbedding baat hebben bij Eigen Kracht-conferenties en zelfhulpgroepen.

De combinatie werkt voor een deel van de doelgroep erg goed: vanuit deelname aan de zelfhulpgroep komen vragen naar Eigen Kracht-conferenties en vanuit Eigen Kracht-conferenties volgt de keuze om deel te nemen aan een zelfhulpgroep.

Zelfhulpgroepen vragen daarentegen wel tijd. Zowel het opzetten, het ontwikkelen van vertrouwen in de groep als het bijdragen aan herstel is een weg van lange adem. De meerwaarde voor een dergelijke aanpak wordt wel onderkend. Echter, er zijn geen logische financieringsbronnen beschikbaar voor de doorontwikkeling van het project. Hierdoor is het niet haalbaar de zelfhulpgroepen en de Eigen Kracht-aanpak langer dan de projectperiode voort te zetten.

Boek Binnen de buitenkant

Het boek Binnen de buitenkant gunt de lezer een kijkje in het hoofd en hart van mensen die vastliepen in zichzelf. Hun verhalen worden gelardeerd met persoonlijke tips, ervaringen van professionals en recente inzichten uit enkele, door ZonMw gefinancierde, projecten. Daarnaast is een apart hoofdstuk te lezen over het ontstaan en de visie van de herstelbenadering.

Afbeelding

Verslagen


Eindverslag

Dit project richtte zich op het bevorderen van herstel, zelf- en samenredzaamheid en de (re)integratie van mensen met psychische problematiek. Zelfhulpgroepen zijn gecombineerd met de inzet van Eigen Kracht-conferenties. In het project is duidelijk geworden dat mensen met psychische problematiek en weinig sociale inbedding baat hebben bij Eigen Kracht-conferenties en zelfhulpgroepen. De combinatie werkt voor een aantal mensen goed: vanuit deelname aan de zelfhulpgroep komen vragen naar Eigen Kracht-conferenties en vanuit Eigen Kracht-conferenties volgt de keuze om deel te nemen aan een zelfhulpgroep.
Zelfhulpgroepen vragen tijd. Zowel het opzetten, het ontwikkelen van vertrouwen in de groep als het bijdragen aan herstel is een weg van lange adem.
De meerwaarde voor een dergelijke aanpak wordt wel onderkend. Toch zijn er geen logische financieringsbronnen. Hierdoor is het niet mogelijk de zelfhulpgroepen en het inzetten van de eigen-kracht-aanpak langer dan de projectperiode voort te zetten, terwijl de behoefte er duidelijk wel was.

Het project is begonnen met kwartiermaken: de ervaringswerkers hebben in eerste instantie met veel maatschappelijke organisaties bekendheid gegeven aan het project, voor wie het bedoeld is en hoe het aanvullend is ten opzichte van wat er is. Er is vervolgens een aftrap georganiseerd voor het starten van de groepen. In eerste instantie was de opkomst beperkt. Wel is een eerste groep gestart. Via een samenwerking met Team ED is het vervolgens mogelijk gebleken meer deelnemers te bereiken. In september 2018 draaien daardoor 3 groepen waarvan 1 jongerengroep. Een vierde groep start binnenkort op. Parallel zijn ook de eerste vragen naar een Eigen Kracht-conferentie opgepakt. Dat heeft tot nu toe geleid tot 1 conferentie.

Voor de komende periode is de inzet dat de groepen voldoende stevigheid ontwikkelen en bekender raken met de eigen-kracht aanpak. Ook zullen de eerste interviews worden afgenomen door de onderzoekers van de Verhalenbank Psychiatrie. Voor de langere termijn is de inzet dat een aantal deelnemers zich doorontwikkelen tot een trekker van een zelfhulpgroep of een rol pakken in het begeleiden van de eigen-kracht aanpak.

Samenvatting van de aanvraag

EIGEN PLAN TREKKEN DOOR ZELFHULP Een initiatief om door burgerkracht op wijkniveau het herstel, de zelf- en samenredzaamheid en de (re)integratie van mensen met verward gedrag te bevorderen. Doelstelling In een wijk in Amsterdam Nieuw-West wordt een aanpak neergezet om persoonlijk, sociaal en maatschappelijk herstel van mensen met verward gedrag te faciliteren en te verankeren. De aanpak steunt op de inzet van ervaringsdeskundigheid en burgerkracht. Na 1 jaar is bereikt: • er draaien 4 zelfhulpgroepen met 32 deelnemers • er zijn 12 deelnemers met hun (deels nieuwe) netwerk gekomen tot een plan; Na 2 jaar is bereikt: • acht deelnemers hebben een rol opgepakt in het begeleiden van een groep of de eigenkracht-aanpak; • 4 groepsinterviews en 36 interviews met deelnemers afgenomen voor onderzoek; • het onderzoek van de interviews toont aan dat er sprake is van maatschappelijk en persoonlijk herstel; • heeft de gemeente en/of het stadsdeel er voor gekozen de werkwijze te continueren. Samenwerkende partijen Het initiatief is gestart door een groep burgers. Ondertussen is er een samenwerkingsverband van: burgerexperts, ervaringswerkers, Stichting Kringwijs (aanvrager), LOC (cliëntenorganisatie), Eigen Kracht Centrale, Wijkpraktijkteam Amsterdam Nieuw-West (stadsdeel); Cliëntenraad en MGGZ van GGD Amsterdam; UMC Utrecht i.s.m. UvA. Visie Mensen met verward gedrag missen vaak perspectief. Hen kan onnodig lijden worden bespaard door beschikbaarheid van zelfhulp(groepen), ruimte voor eigen regie, eigenaarschap en verantwoordelijkheid en een eigen plan van aanpak. Zelfhulp werkt aantoonbaar preventief en de-escalerend, en het kunnen maken van een eigen plan van aanpak biedt een uitweg uit een crisis. Beide zijn persoonlijk en maatschappelijk herstelbevorderend (herstel van eigen regie, eigen waarde, sociale inbedding, zingeving). Door deze 2 vormen van zelfhulp uit de leefwereld te integreren en lokaal te verankeren ontstaat buiten de reguliere zorg een nieuwe vorm van ondersteuning en begeleiding, die het ontstaan van nieuwe en alternatieve steunsystemen bevordert. Beschrijving interventies 1.Zelfhulpgroepen: kwetsbare burgers nemen hun eigen herstel- en rehabilitatieproces ter hand. Dit is gebaseerd op een simpel principe: wederkerige steun tussen mensen die iets vergelijkbaars doormaken. Men is niet de enige met een bepaald probleem en heeft het gevoel er niet meer alleen voor te staan. En men is niet alleen de ontvanger van ondersteuning, maar komt zelf ook in de rol van helper. Tegelijkertijd ontstaat een kweekvijver van ervaringsdeskundigheid waarmee anderen in de wijk geholpen kunnen worden. In ons project worden de groepen opgezet door senior-ervaringswerkers met veel ervaring hebben met groepswerk. De groepen bieden een rolmodel en het delen van ervaringen als helend proces van her- en erkenning. Oplossingsrichtingen komen van de deelnemers uit de groep. Het verhaal van de deelnemer staat centraal, van daaruit blijkt wat nodig is zodat iemand kan bouwen aan een zinvol leven. Er groeien alternatieve steunsystemen die eenzaamheid en isolement helpen tegengaan. 2. Eigen-kracht-aanpak: ondersteuning krijgen om, indien nodig, te komen tot een eigen plan. Vanaf het begin worden Eigen Kracht-conferenties ingezet, een proces waarin hoofdpersoon, familie en netwerk toewerken naar een eigen plan. Het plan gaat over voor de hoofdpersoon belangrijke kwesties, bevat (leert de ervaring) gemiddeld 18 afspraken over 4 leefgebieden en is een weerslag van wat bekenden zelf aan hulpbronnen kunnen leveren en wat van professionals nodig is. De EK-c houdt regie en besluitvorming bij betrokkenen zelf. Ook deelnemers zullen begeleider worden van anderen om te komen tot een plan. Projectstructuur Stichting Kringwijs biedt organisatorisch onderdak aan het project. Er wordt gewerkt met een projectgroep en een klankbordgroep. In beide zijn burgers (de initiatiefnemers, deelnemers en anders betrokkenen), cliënt – en burgerorganisaties, wijkorganisaties, gemeente, GGD (zowel cliëntondersteuners als vanuit MGGZ) en universiteiten betrokken. Monitoring en onderzoek Voor het onderzoek wordt ook aangesloten op de leefwereld. Uit onderzoek blijkt dat aandacht voor het verhaal van de cliënt (de hoofdpersoon) een doorslaggevende rol speelt in het begrijpen van de relatie tussen psychische gesteldheid, dagelijks functioneren en zingeving. Het persoonlijke verhaal (zelfnarratief) biedt belangrijke inzichten in de belevingswereld van personen met psychische problematiek en vormt daarmee een concreet uitgangspunt voor daadwerkelijk persoonsgerichte benaderingen van herstel van autonomie, identiteit en zelfmanagement. Het onderzoeksdeel wordt ingevuld door deelnemers gedurende het project een aantal maal te interviewen en de ontwikkeling in hun eigen verhaal te analyseren. Toekomstperspectief Het project zet een benadering neer die de deelnemers en de wijk veel gaat opleveren. Een benadering die door de deelnemers en de wijk zelf kan en worden vervolgd.

Onderwerpen

Kenmerken

Projectnummer:
638030006
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2017
2020
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
H.O. Labrujere
Verantwoordelijke organisatie:
Kringwijs