Mobiele menu

Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland (AWTJF): in dialoog naar een sterker opvoedklimaat, effectieve preventie en doelmatige zorg voor jeugd

Projectomschrijving

In de Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland stond het versterken van leer-en verbetercycli in de jeugdzorg centraal. Het project heeft zich gericht op de ontwikkeling van een systematische leer- en reflectie aanpak - de dialoogtafelmethodiek. Tijdens de dialoogtafels reflecteert een gezin samen met partijen betrokken bij hun zorg op de ontvangen hulp. Hierbij gaat de aandacht naar factoren die de hulpverlening bevorderen dan wel belemmeren, bijv. in termen van gezamenlijke besluitvorming, samenwerking met en tussen hulpverleners/instanties, interventies, beleidsmatige en organisatorische keuzes. De onafhankelijke voorzitter creëert veilige ruimte voor een open gesprek. Dialoogtafels hebben inzicht opgeleverd in hoe de dagelijkse jeugdhulppraktijk functioneert, structurele knelpunten en concrete aanknopingspunten voor verbetering. Het project heeft daarnaast overdraagbare kennisproducten opgeleverd: o.a. handleiding dialoogtafelmethodiek, trainingsmodule voorzitters, factsheets, infographics, publicaties, casus profielen.


Website: www.awtjf.nl
Regio: Friesland

Producten

Titel: Identifying factors to improve quality of child and youthcare services: perspectives of clients and professionals
Auteur: Holwerda, A., Heyse, L., Labun, A., Serra, M., Boomstra, N.
Titel: Factsheet Overstijgende Dialoogtafel “Samenwerking, overdracht en afstemming binnen de jeugdhulp: Tussen diverse typen hulpverlening, met name bij overgangsmomenten tussen hulpverleningstypen en/of instellingen” (versie november 2017)
Auteur: AWTJF
Link: https://awtjf.nl/academische-werkplaats-projecten/dialoogtafels/factsheets/
Titel: Factsheet Overstijgende Dialoogtafel “Gezamenlijke besluitvorming binnen de jeugdhulp: Beslissen in dialoog met ouders en jeugdigen, zowel over te stellen doelen als over mogelijke ondersteuning” (versie 30 november 2017)
Auteur: AWTJF
Link: https://awtjf.nl/academische-werkplaats-projecten/dialoogtafels/factsheets/
Titel: Cartoon rapportage 'AWTJF 2015 - 2020: alles draait om samenwerking'
Auteur: AWTJF in samenwerking met cartoonistlive.nl
Titel: Infographic 'Aan de slag met de dialoogtafel' (versie juni 2019)
Auteur: AWTJF
Titel: Infographic 'Visualisatie maatwerkaanpak experiment Doorbraak!'
Auteur: AWTJF in nauwe samenwerking met gemeente Heerenveen
Titel: Factsheet ‘Kenmerken van casuïstiek besproken tijdens de dialoogtafels’ (versie april 2018)
Auteur: AWTJF
Link: https://awtjf.nl/academische-werkplaats-projecten/dialoogtafels/factsheets/
Titel: Factsheet Overstijgende Dialoogtafel “Gezamenlijke besluitvorming binnen de jeugdhulp: Beslissen in dialoog met ouders en jeugdigen” (congres Jeugd in Onderzoek d.d. 24 mei 2018)
Auteur: AWTJF
Link: https://awtjf.nl/academische-werkplaats-projecten/dialoogtafels/factsheets/
Titel: Krachten bundelen voor betere jeugdzorg (publicatie in Binnenlands Bestuur)
Auteur: Binnenlands Bestuur (artikel gebaseerd o.a. op de bijdrage van Han Tuller over de dialoogtafels en Peer School Support Project van de AWTJF)
Titel: Pathways to client satisfaction with child and youthcare services: client and professional perceptions of facilitators and barriers at macro, meso and micro levels of service provision
Auteur: Holwerda, A., Heyse, L., Labun, A., Serra, M., Boomstra, N.
Titel: Factsheet 'Dialoogtafel in het kort' (versie april 2020)
Auteur: AWTJF
Titel: Digitale flyer ‘Eerste uitkomsten, leerpunten, uitdagingen vanuit dialoogtafels’ (versie april 2017)
Auteur: AWTJF
Link: https://awtjf.nl/academische-werkplaats-projecten/dialoogtafels/factsheets/
Titel: Factsheet 'Wat vinden jongeren belangrijk in de jeugdhulp?'
Auteur: AWTJF
Link: https://awtjf.nl/wat-vinden-jongeren-belangrijk-in-de-jeugdhulp/
Titel: Factsheet casus-overstijgende dialoogtafel 'Eigen regie en eigen kracht'
Auteur: AWTJF
Link: https://awtjf.nl/casus-overstijgende-dialoogtafel-eigen-regie-en-eigen-kracht/
Titel: Factsheet ‘De Friese jeugdhulp in context: een schets van vier gemeenten’ (versie 25 april 2018)
Auteur: AWTJF
Link: https://awtjf.nl/academische-werkplaats-projecten/dialoogtafels/factsheets/
Titel: Visuele casus-profielen dialoogtafels: de kritische succes- en belemmerende factoren in de hulpverleningstrajecten
Auteur: AWTJF
Link: https://awtjf.nl/academische-werkplaats-projecten/dialoogtafels/factsheets/
Titel: Factsheet 'Op weg naar een Fries Platform Ervaringsdeskundigheid'
Auteur: Tsvetina Ivanova, Ronja Reijngoud en Fini Gellersen (onder de begeleiding van Liesbet Heyse en Alona Labun)
Link: https://awtjf.nl/onderzoek-platform-ervaringsdeskundigheid-afgerond/
Titel: Digitale flyer ‘Eerste ervaringen deelnemers dialoogtafels’ (versie april 2017)
Auteur: AWTJF
Link: https://awtjf.nl/academische-werkplaats-projecten/dialoogtafels/factsheets/
Titel: Infographic ‘Aan de slag met de dialoogtafel’ (versie augustus 2018)
Auteur: AWTJF
Link: https://infogram.com/1p7v9gj1d5xq65cz2jge7nnlpnhnvxv0drv?live
Titel: Factsheet 'Waar lopen jongeren tegenaan in de jeugdhulp?'
Auteur: AWTJF
Link: https://awtjf.nl/pizza-meet-up-met-jongeren-bij-jimmys/
Titel: Praktijkverhaal ‘Aan de dialoogtafel: deelnemers aan het woord’ (versie juli 2018)
Auteur: AWTJF
Link: https://awtjf.nl/academische-werkplaats-projecten/dialoogtafels/publicaties/
Titel: Friese dialoogtafels bieden ruimte voor reflectie op het zorgtraject
Auteur: AWTJF in samenwerking met ZonMw
Link: https://awtjf.nl/dialoogtafels-in-de-spotlights/
Titel: Presentatie AWTJF tijdens het overleg portefeuillehouders Onderwijs, Jeugd & Sport van de Vereniging Friese Gemeenten (Beetsterzwaag)
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland
Titel: Workshop 'Dialoogtafels als leer- en reflectie instrument'
Auteur: Anja Holwerda & Alona Labun
Titel: Presentatie over de dialoogtafels tijdens de ZonMw site-visit aan de AWTJF d.d. 9 april 2018
Auteur: AWTJF
Titel: Presentatie en interactieve sessie tijdens de AWTJF-Netwerkbijeenkomst voor partner organisaties
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland
Titel: Presentatie AWTJF t.b.v. sociaal werkers tijdens het teamoverleg van wijkteam Noord (Leeuwarden)
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland
Titel: Workshop over de dialoogtafelmethodiek tijdens themamiddag Gedragswetenschappers Jeugdhulp Friesland d.d. 12 april 2018
Auteur: AWTJF
Titel: Presentatie en interactieve sessie AWTJF tijdens de regionale feestelijke startbijeenkomst van de Friese werkplaats (Leeuwarden)
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland
Titel: Presentatie en interactieve workshop AWTJF tijdens het Symposium Zorg voor Jeugd van Noordelijke Hoogeschool Leeuwarden (NHL)
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland
Titel: Presentatie AWTJF tijdens de ZonMw coördinatorenbijeenkomst (Utrecht)
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland
Titel: Presentatie tijdens Regionale Netwerkbijeenkomst 'Samen werken aan de transformatie jeugd in Friesland'
Auteur: AWTJF
Titel: Bijdrage aan Symposium 'Professionalisering door verbinding van werkveld aan opleiding en onderzoek’(Nederlands Congres Volksgezondheid d.d. 12 april 2017)
Auteur: AWTJF
Titel: Presentatie over de dialoogtafels tijdens overleg communicatiemedewerkers van de AWTJF partner organisaties d.d. 16 februari 2017
Auteur: AWTJF
Titel: Duurzame samenwerking in tijden van transitie en transformatie
Auteur: Alona Labun
Titel: Netwerktafel (overstijgende dialoogtafel) rondom thema gezamenlijke besluitvorming (Congres Jeugd in Onderzoek d.d. 24 mei 2018)
Auteur: AWTJF
Titel: Presentatie AWTJF t.b.v. de beleidsadviseurs jeugd van de vier deelnemende gemeenten in het dialoogtafel project (Leeuwarden)
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland
Titel: Workshop "Dialoogtafels: jeugdige, ouders en professionals in gesprek over ontvangen zorg” (Congres Jeugd in Onderzoek, d.d. 13 maart 2017)
Auteur: AWTJF
Titel: Presentatie / workshop over de dialoogtafelmethodiek tijdens overleg sociaal werkers / contactpersonen wijk- en gebiedsteams deelnemende aan het dialoogtafel project gemeenten
Auteur: AWTJF
Titel: Workshop 'Toepassingsmogelijkheden en inzichten uit dialoogtafels'
Auteur: Anja Holwerda en Alona Labun
Titel: Workshop “Dialoogtafels: jeugdige, ouders en professionals in gesprek over ontvangen zorg” (NJi Congres Leren in de wijk, d.d. 30 januari 2017)
Auteur: AWTJF
Titel: Presentatie over de dialoogtafels tijdens overleg Denktank Zorgbelang
Auteur: AWTJF
Titel: Presentatie AWTJF tijdens de gezamenlijke verkennende bijeenkomst met C4Youth (Groningen)
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland
Titel: Presentatie over de dialoogtafels tijdens bijeenkomst cliëntenraad van Jeugdhulp Friesland d.d. 22 januari 2018
Auteur: AWTJF
Titel: Presentatie / Pitch AWTJF tijdens de Voor de Jeugd dag (Amsterdam)
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland
Titel: Presentatie "Collaborative governance in Frisian youth care: identifying success & risk factors through dialogue"
Auteur: AWTJF
Titel: Presentatie AWTJF t.b.v. sociaal werkers tijdens het teamoverleg van gebiedsteam Weststellingwerf (Noordwolde)
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland
Titel: Presentatie over de dialoogtafels tijdens Ambtelijk overleg Zorg voor Jeugd d.d. 6 april 2017
Auteur: AWTJF
Titel: Presentatie over de dialoogtafels tijdens Netwerkbijeenkomst AWTJF partner organisaties d.d. 30 november 2017
Auteur: AWTJF
Titel: Presentatie AWTJF tijdens het ZonMw-overleg over het professionaliseren van jeugdteams Academische Werkplaatsen Transformatie Jeugd (Utrecht)
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland
Titel: Presentatie en interactieve werksessie AWTJF met jongeren bij JIMMY’s (Leeuwarden)
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland in samenwerking met WELLZO Jongerenwerk
Titel: Presentatie en interactieve workshop AWTJF tijdens de Zorgmarkt ‘Het kind verbindt’ (Leeuwarden)
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland
Titel: Presentatie AWTJF voor de ZonMw commissie i.h.k.v. het beoordelingstraject van de AWTJF-subsidieaanvraag (Utrecht)
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland
Titel: Presentatie en interactieve werksessie AWTJF met jongeren bij de Jeugdsoos in Camminghaburen (Leeuwarden)
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland in samenwerking met regionale Werkplaats Sociaal Domein Friesland en WELLZO Jongerenwerk
Titel: Dialoogtafels als leer- en reflectie instrument: inzichten en praktijk ervaringen
Auteur: Anja Holwerda en Alona Labun
Titel: Presentatie 'Samen werken aan de transformatie jeugd'
Auteur: Alona Labun en Liesbet Heyse
Titel: Workshop over de dialoogtafelmethodiek tijdens refereerbijeenkomst “Reflectie, zo doe je dat?! Stilstaan is vooruitgaan: methoden voor reflectie in de dagelijkse praktijk” t.b.v. professionals in de zorg voor jeugd d.d. 25 januari 2018 (SKJ-accreditat
Auteur: AWTJF
Titel: Presentatie AWTJF tijdens de ZonMw Kick-off bijeenkomst voor de AWTJ’s (Utrecht)
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland
Titel: Duurzame samenwerking in tijden van decentralisatie
Auteur: Rafael Wittek, Liesbet Heyse en Alona Labun
Titel: Presentatie en interactieve workshop AWTJF tijdens het Congres Zorgbelang Fryslan (Heerenveen)
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland
Titel: Presentatie AWTJF tijdens de ZonMw coördinatorenbijeenkomst (Utrecht)
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland
Titel: Presentatie AWTJF tijdens het Koperen Beraad - een gremium waarin ketenpartners rondom de jeugdzorg in Friesland elkaar drie keer per jaar ontmoeten (Leeuwarden)
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland
Titel: Presentatie AWTJF tijdens het overleg van Fries Sociaal Planbureau (FSP) m.b.t. het ontwikkelen van de Monitor Friese Gebiedsteams (Leeuwarden)
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland
Titel: Animatiefilmpje over dialoogtafels t.b.v. het informeren van jeugdigen en ouders over de methodiek (versie oktober 2017)
Auteur: AWTJF
Link: https://www.youtube.com/watch?v=HoDpeGXt9gY&feature=youtu.be
Titel: Filmpje over de ervaringen van verschillende deelnemers aan een dialoogtafel (versie april 2018)
Auteur: AWTJF
Link: https://www.youtube.com/watch?v=18RVE6rLsZM&feature=youtu.be
Titel: Animatiefilmpje voor jeugdigen en ouders over het 'hoe en wat' van de dialoogtafels
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland in nauwe samenwerking met jeugdigen en ouders
Titel: Vlog site visit ZonMw aan de AWTJF (9 april 2018)
Auteur: AWTJF
Link: https://www.youtube.com/watch?v=J6Z9Xe0kntI&feature=youtu.be
Titel: AWTJF: een sterker opvoedklimaat, effectieve preventie en doelmatige zorg voor jeugd (AWTJF stelt zich voor)
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland in samenwerking met ZonMw en Meinoud Sportel
Link: https://www.youtube.com/watch?v=Ky9bE2p9BDI
Titel: Online tool voor het maken van probleem- en krachtenanalyse
Auteur: AWTJF in samenwerking met Studio van der Velde
Titel: Voorlichtingsmateriaal over de dialoogtafel methodiek voor professionals en andere geïnteresseerden
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland
Titel: Online tool voor het maken van tijdlijn (levensloop en hulpgeschiedenis jongere en gezin)
Auteur: AWTJF in samenwerking met Studio van der Velde
Titel: Handleiding dialoogtafelmethodiek 'light' versie
Auteur: AWTJF
Titel: Uitgebreide handleiding dialoogtafelmethodiek voor toekomstige gebruikers (versie november 2017)
Auteur: AWTJF
Titel: Uitgebreide handleiding dialoogtafel methodiek voor toekomstige gebruikers
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland in nauwe samenwerking met jeugdigen, ouders, professionals en docenten
Titel: Voorlichting dialoogtafelmethodiek t.b.v. toekomstige gebruikers (versie november 2017)
Auteur: AWTJF
Link: https://awtjf.nl/academische-werkplaats-projecten/dialoogtafels/publicaties/
Titel: AWTJF Flyer met daarop informatie over de achtergrond, doelstelling, verwachte opbrengsten en samenwerkingspartners van de werkplaats
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland in samenwerking met ZonMw
Titel: De Friese Dialoogtafel in de Transformatie Jeugd
Auteur: Dr. Anja Holwerda, Dr. Alona Labun, Dr. Liesbet Heyse, Dr. Marike Serra
Magazine: Kind en Adolescent Praktijk
Titel: Zorgtrajecten evalueren aan de 'dialoogtafel: hulpverleners en cliënten delen hun ervaringen
Auteur: Holwerda, A., Labun, A., Heyse, L., Serra, M.
Magazine: Kind en Adolescent Praktijk
Titel: Met z'n allen aan de dialoogtafel
Auteur: Holwerda, A., Labun, A., Heyse, L., Serra, M.
Magazine: Kind en Adolescent Praktijk
Link: https://link.springer.com/article/10.1007/s12454-017-0010-1
Titel: Website Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland
Auteur: Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland in samenwerking met Tjeerd van der Velde Vormgeving
Link: http://www.awtjf.nl
Titel: Trainingsmodule voorzitters dialoogtafels
Auteur: AWTJF (in nauwe samenwerking met NHL Stenden Hogeschool)

Verslagen


Eindverslag

De Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland (AWTJF) heeft de dialoogtafelmethodiek ontwikkeld - een systematische reflectiemethodiek met als doel verbetering van de kwaliteit en het proces van zorgverlening. Door het ontwikkelen van een aanpak voor leer-en verbetercycli in de jeugdzorg heeft AWTJF een bijdrage geleverd aan het in kaart brengen van dilemma’s die zich voordoen in de dagelijkse jeugdzorg praktijk tijdens de turbulente transformatie periode, aan de professionalisering in de zorg voor jeugd en aan het op gang brengen van een leer-en verbeterbeweging in de regio.

Tijdens de dialoogtafelbijeenkomsten evalueren jeugd en opvoeders samen met diverse bij hun zorg betrokken partijen de verschillende aspecten van de ontvangen hulp. Deelnemers zitten vanuit hun eigen ervaringen met het hulpverleningstraject aan tafel. De onafhankelijke voorzitter creëert ruimte voor een open en veilige dialoog: wat zijn de uitkomsten, welke factoren hebben de hulpverlening verder geholpen, welke zorgden juist voor belemmering en waarom, welke (verbeter)afspraken kunnen worden gemaakt?

In de looptijd van het project zijn er 28 casus-specifieke dialoogtafels en 10 casus-overstijgende dialoogtafels gehouden in meerdere Friese gemeenten. De opbrengsten van de dialoogtafels zijn verwerkt in zgn. visuele casusprofielen. Hierin zijn op vier verschillende niveaus succes- en belemmerende factoren in de zorg voor jeugd in kaart gebracht: (1) het gezin, (2) de professional, (3) de organisatie / context waar de professional werkt of (4) de ingezette interventies.

De TOP 3 succesfactoren tijdens een hulpverleningstraject is: (1) motivatie en eigen kracht gezin; (2) alliantie gezin en hulpverlener; (3) (ruimte voor) zorg op maat. De kritische belemmerende factoren die het meest aan de orde zijn gekomen tijdens de dialoogtafels zijn: (1) jongeren en gezinnen worden onvoldoende betrokken bij besluitvorming in/rondom het hulpverleningsproces; (2) systematische probleem- en krachtenanalyse ontbreekt vaak bij besluiten over in te zetten hulp; (3) jongeren en gezinnen krijgen vaak niet op tijd de zorg die past bij hun problemen en behoeften; (4) samenwerking / onderlinge afstemming tussen professionals en organisaties, met name met wijkteam / gebiedsteam en onderwijs zijn grote knelpunten; (5) werkdruk hulpverleners i.c.m. capaciteit; (6) bestaande (actuele) kennis wordt onvoldoende benut in de dagelijkse praktijk.

De ervaringen met het toepassen van de dialoogtafelmethodiek in de praktijk laten zien dat deze bijeenkomsten voor cliënten een aanzienlijk positief en versterkend effect hebben: zij voelen zich gehoord en beter begrepen. Kenmerkend voor een dialoogtafel is een bijzondere dynamiek en ruimte om stil te staan bij zowel dingen die goed zijn gegaan als dingen die niet goed zijn gegaan en bij de onderliggende oorzaken van de geconstateerde knelpunten. Deze open gesprekken, waarin alle deelnemers zich kwetsbaar durven opstellen, leiden tot meer begrip bij hulpverleners voor gedrag van jeugdigen en ouders, collega hulpverleners of van andere betrokken partijen, zoals school. Op het niveau van de casuïstiek zijn n.a.v. de dialoogtafels concrete acties voorgesteld en uitgevoerd om de kwaliteit van de hulpverlening aan gezinnen te verbeteren. Zo zijn er bijvoorbeeld nieuwe samenwerkingsafspraken tussen professionals en instanties ontstaan. Bepaalde werkwijzen binnen gebiedsteams / instanties zijn aangepast om beter aan te sluiten bij de praktijk. Ook werd n.a.v. de dialoogtafels duidelijk op welke terreinen specifieke (na en bij)scholing van hulpverleners nodig is. Echter op casus-overstijgend niveau blijkt het in de praktijk moeilijk om voldoende aandacht en ruimte vrij te maken binnen de organisaties voor het daadwerkelijk toepassen van de geleerde lessen. Wat daarvoor nodig is, is een klimaat waarin professionals, organisaties, gemeenten of regio’s een praktische manier vinden om op basis van de uitkomsten van casus analyses, zoals de dialoogtafel, gezamenlijk te leren en te verbeteren.

Het dialoogtafelproject heeft geleid tot een aantal praktische kennisproducten. Dit om ervoor te zorgen dat de dialoogtafels na afronding van het AWTJF onderzoeksproject een structurele plaats kunnen krijgen binnen de dagelijkse jeugdhulppraktijk. Zo is er bijvoorbeeld een uitgebreide en een 'light' versie handleiding voor toekomstige gebruikers uitgewerkt. Daarnaast is er een trainingsmodule ontwikkeld om nieuwe voorzitters van de dialoogtafels op deze taak voor te bereiden.

Om de dialoogtafel ook in de toekomst te kunnen inzetten in trajecten binnen de zorg voor jeugd, werken we samen met het regionale opleidingsplatform OP Jeugd. Het is de bedoeling om de dialoogtafel en mogelijk ook een trainingsmodule voorzitters als producten tegen kostprijs beschikbaar te stellen aan de geïnteresseerde partijen.

Voor een volledig overzicht van de opgeleverde kennisproducten verwijzen wij u naar de AWTJF website (www.awtjf.nl).

Binnen de Academische Werkplaats Transformatie Jeugd Friesland (AWTJF) en het dialoogtafelproject is in samenwerking met jongeren, ouders en de AWTJF partners de dialoogtafelmethodiek ontwikkeld. Terugkijkend naar wat dit project en het gezamenlijk werken aan de doelstellingen heeft opgeleverd, vinden we de volgende inzichten en resultaten het belangrijkst:

1. Meer regie aan jongeren en gezinnen door hen centraal te zetten en door systematische leer- en verbetercycli op gang te brengen. De door de AWTJF ontwikkelde dialoogtafelmethodiek voor jongeren en gezinnen heeft een aanzienlijk positief en versterkend effect. Een expliciete uitnodiging aan jongeren en gezinnen om hun ervaringen te delen en vervolgens hierover op een gelijkwaardige manier met betrokken hulpverleners in gesprek te gaan onder leiding van een onafhankelijke voorzitter, gaf jongeren en opvoeders het gevoel dat zij gehoord worden, dat er echt naar hen geluisterd wordt. De dialoogtafel gaf vaak de gelegenheid het zorgtraject of de moeilijke periode waarin het traject plaatsvond af te sluiten. Elke keer ontstond er een bijzondere dynamiek en ruimte om stil te staan bij zowel dingen die goed zijn gegaan tijdens een hulpverleningstraject als dingen die niet zo soepel of slecht zijn gegaan, om samen te leren van de opgedane door iedereen ervaringen. Deze open gesprekken, waarin zowel professionals als jongeren en opvoeders zich kwetsbaar durfden op te stellen, hebben geleid tot meer begrip bij hulpverleners voor gedrag en problematiek van gezinnen, als ook meer begrip voor de aanpak en bepaalde keuzes van collega hulpverleners of van andere betrokken bij het gezin partijen, zoals school. Deze opbrengsten zijn relevant voor zowel jongeren en gezinnen, als voor de professionals.

2. Inzicht in hoe de dagelijkse jeugdhulppraktijk functioneert met concrete aanknopingspunten om structureel aan verbetering van de kwaliteit van de hulpverlening te werken. In de looptijd van het project zijn er 28 casus-specifieke dialoogtafels en 10 casus-overstijgende dialoogtafels gehouden in meerdere Friese gemeenten. Deze dialoogtafels waren geslaagde bijeenkomsten die door zowel jongeren, ouders als professionals enthousiast werden ontvangen en heel positief beoordeeld. De dialoogtafels hebben waardevolle inzichten opgeleverd m.b.t. de kritische succes- en belemmerende factoren tijdens een hulpverleningstraject (zie samenvatting). Op het niveau van de casuïstiek zijn n.a.v. de dialoogtafels concrete acties voorgesteld en uitgevoerd om de kwaliteit van de hulpverlening aan gezinnen te verbeteren. Daarmee is bijgedragen aan de kennisontwikkeling en professionalisering in de zorg voor jeugd, als ook aan het creëren van een leer- en verbeterbeweging in de regio.

3. Dialoogtafelmethodiek als een overdraagbaar leer- en reflectie instrument. In samenwerking met jongeren, ouders en partijen uit praktijk, beleid, onderwijs en onderzoek is de dialoogtafelmethodiek uitgewerkt met alle bijbehorende materialen. Dit om ervoor te zorgen dat de dialoogtafels na afronding van het onderzoeksproject een structurele plaats kunnen krijgen binnen de dagelijkse jeugdhulppraktijk (zie samenvatting).

4. In de looptijd van het project hebben we op een gelijkwaardige manier met de doelgroep samengewerkt. Door het gezamenlijk optrekken binnen de projecten hebben we met elkaar en van elkaar geleerd. Het samenwerken met jongeren en gezinnen heeft geleid tot een completer beeld van de binnen de werkplaats onderzochte thema’s, daarbij behorende vraagstukken en concrete, praktische opbrengsten die relevant zijn voor zowel de doelgroep zelf, als ook voor de professionals, beleidsmakers en bestuurders.

5. Het breed gedragen en stevig samenwerkingsverband met een grote betrokkenheid van relevante partners en aandacht voor gezamenlijk leren en verbeteren in de regio is een van de grootste opbrengsten van de afgelopen jaren.

In de looptijd van het project zijn er meerdere activiteiten uitgevoerd om goede verspreiding van de opgedane kennis te bevorderen. Zo zijn er visuele casus profielen uitgewerkt, infographics, factsheets, filmpjes en praktijkverhalen gemaakt, meerdere publicaties uitgebracht over de dialoogtafels en over de ervaringen met het toepassen van dialoogtafels in de praktijk. De opgedane inzichten zijn regelmatig gedeeld via nieuwsberichten op de AWTJF website en de gezamenlijke werkplaatsen website, de websites van de AWTJF partnerorganisaties en ZonMw / ZonMw nieuwsbrief Jeugd, als ook via de sociale media kanalen. Twee keer per jaar hebben we een AWTJF nieuwsbrief uitgezet met een uitgebreid overzicht van de actuele ontwikkelingen binnen de werkplaats en haar projecten. Tenslotte, hebben we meerdere presentaties en workshops gegeven tijdens de regionale (refereer)bijeenkomsten voor professionals en beleidsmakers, regionale en landelijke congressen en symposia.

Voor een volledig overzicht van activiteiten en producten verwijzen wij u naar de AWTJF website (www.awtjf.nl).

Samenvatting van de aanvraag

ABSTRACT (VERKORTE SAMENVATTING)

Samenwerken in de AWTJ is een kansrijke aanpak om met ouders, jeugdigen, beleidsmakers, zorg-, onderzoek- en onderwijsprofessionals te werken aan het verder versterken van de eigen kracht van cliënten, hun veilig en gezond opgroeien, en snellere, lichtere en integrale hulp. Doel is samen beperkingen in de zorg-organisatie weg te nemen, afstemming en samenwerking duurzaam te verbeteren en hierdoor een daadwerkelijke jeugdhulp transitie in Friesland te realiseren. Het bijeenbrengen en benutten van bestaande kennis is hierbij essentieel. Door ouders en jeugdigen centraal te zetten en systematische leer- en verbetercycli op casus- en collectief niveau in te voeren, krijgen cliënten meer regie en ontstaan inzichten in succesfactoren en knelpunten in de zorg. Deze worden vertaald naar concrete oplossingen en kennisproducten ter benutting in praktijk, beleid en de opleiding van professionals. Zo ontstaat een cultuur waarin ‘samen leren en verbeteren’ intrinsiek onderdeel is van het handelen.

UITGEBREIDE SAMENVATTING

De AWTJF beoogt ouders, jeugdigen, professionals, zorginstellingen en gemeenten in de provincie te ondersteunen bij de jeugdzorg tijdens en na de Transformatie Jeugd (TJ). De AWTJ wil bijdragen aan het behalen van de vijf transformatiedoelen met nadruk op TJ doel 1&2 (het vergroten van eigen kracht en participatie van ouders en jeugdigen en het versterken van het opvoedklimaat) via TJ doelen 3-5 (eerder juiste hulp op maat door integrale samenwerking aan 1 plan met ruimte voor professionals).

Hiertoe creëert de AWTJF een kennisinfrastructuur waarin bestaande kennis over de jeugdzorg tijdens en na de TJ breed gedeeld en verspreid kan raken. De focus is hierbij op factoren die de zorgverlening bevorderen dan wel belemmeren, bijv. in termen van cliënt participatie, ingezette interventies, communicatie met/tussen zorgverleners, samenwerking in multidisciplinaire teams, en effecten van beleidsmatige en organisatorische keuzes. Met bestaande kennis bedoelen we de kennis van alle betrokkenen, met name ervaringskennis van ouders en jeugdigen, en daarnaast praktijkkennis van professionals, beleidskennis bij gemeenten, en wetenschappelijke kennis van onderzoekers. Door het creëren van deze kennisinfrastructuur draagt de AWTJF bij aan het ten volle benutten van de kansen om via de TJ een structurele en inhoudelijke transformatie tot een ontschot jeugdstelsel te realiseren en tegelijkertijd mogelijke risico’s en ongewenste effecten van decentralisatie tijdig te signaleren en zo nodig bij te sturen. De centrale probleemstelling in de AWTJF is dan ook:

Wat zijn – tijdens en na de TJ – bepalende succes-en faalfactoren in specifieke zorg-voor-jeugd-cases, welke casus-overstijgende lessen kunnen daaruit getrokken en omgezet worden naar kennisproducten/‘support tools’ en welke verbeteracties zijn nodig om de TJ in Friesland tot een succes te maken?

De AWTJ kennisinfrastructuur zal opgebouwd worden rondom een zgn. dialoogtafelaanpak die bestaat uit continue leer-en verbetercycli op alle niveaus in de jeugdzorg, gebaseerd op het kennislemniscaat principe. Deze aanpak is geïnspireerd op de perinatale audit in de somatische zorg - een systematische auditaanpak van ‘root-cause analysis’ - en aangepast aan de specifieke jeugdzorg context. Ouders en jeugdigen hebben hierin een centrale rol. Door een combinatie van dialoogtafels in het primair proces – op casusniveau – én dialoogtafels op geaggregeerd niveau kunnen er in leer- en verbetercycli: (1) Lessen worden geleerd die het verloop van de betreffende zorgprocessen positief kunnen beïnvloeden; (2) Meer algemene werkzame principes geïdentificeerd worden die aanknopingspunten bieden voor de verbetering van de huidige zorg en de ontwikkeling van specifieke kennisproducten. Deze worden in nauwe samenwerking met ouders, jeugdigen, beleidsmakers, zorg-, onderzoek- en onderwijsprofessionals uitgewerkt.

Naast de dialoogtafels zal de AWTJF ook via een vraagbaakfunctie alle betrokken partijen stimuleren om over voor hun belangrijke thema’s in de TJ concrete (onderzoeks)vragen te formuleren. De resultaten van geselecteerde projecten zullen vertaald worden naar in de dagelijkse praktijk bruikbare ‘tools’ en producten.

Een belangrijk aspect van dit project is de cyclische werkwijze waarin n.a.v. enkele dialoogtafels op casusniveau een dialoogtafel op collectief niveau wordt georganiseerd waarbij samen met ouders en jeugdigen die deelnamen aan de casus-specifieke dialoogtafels wordt toegewerkt naar identificatie van breder toepasbare werkzame principes. Zo verbindt de AWTJF de werelden van praktijk (d.w.z. ouders, jeugdigen en professionals), beleid, onderzoek en onderwijs. Verwacht wordt dat dit resulteert in verminderde opvoedingsnood, meer eigen kracht van cliënten, een veilige, stimulerende en gezonder opvoedcontext, verhoogde cliënttevredenheid en een cultuur waarin ‘samen leren en verbeteren’ intrinsiek onderdeel is van het handelen.

Kenmerken

Projectnummer:
737200010
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2015
2020
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
Dr. A. Labun PhD
Verantwoordelijke organisatie:
Jeugdhulp Friesland