Understanding socioeconomic inequalities in health behaviors
Projectomschrijving
mate bij aan sociaaleconomische gezondheidsverschillen. Verschillen in gezond en ongezond
gedrag zijn echter niet het gevolg van vrije individuele keuzes, maar worden voor een groot deel
gevormd en beïnvloed door allerlei omgevingsfactoren. Ongezond gedrag wordt bijvoorbeeld sterk
beïnvloed door financiële stress, onafhankelijk van het inkomensniveau. Omgaan met financiële
stress vergt veel aandacht en energie, wat ten koste gaat van de inspanning die nodig is om
constant gezonde keuzes te maken. Daarnaast blijkt dat de sociaal-culturele omgeving sterk
bijdraagt aan sociaaleconomische verschillen in gezond gedrag. In de huidige maatschappij wordt
een gezonde leefstijl vaak door hogere sociaaleconomische groepen gebruikt als middel om
zichzelf te onderscheiden van anderen. Deze culturele betekenis van gezond en ongezond gedrag
draagt in sterke mate bij aan sociaaleconomische verschillen in voeding en beweging.
Producten
Auteur: Carlijn B. M. Kamphuis, Joost Oude Groeniger and Frank J. van Lenthe
Magazine: International Journal of Equity Health
Link: https://equityhealthj.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12939-018-0884-z
Auteur: Joost Oude Groeniger
Link: https://repub.eur.nl/pub/112826
Verslagen
Eindverslag
Sociaaleconomische verschillen in roken, voeding en lichaamsbeweging dragen in belangrijke mate bij aan sociaaleconomische gezondheidsverschillen. Verschillen in gezond en ongezond gedrag zijn echter niet het gevolg van vrije individuele keuzes, maar worden voor een groot deel gevormd en beïnvloed door allerlei omgevingsfactoren. Ongezond gedrag wordt bijvoorbeeld sterk beïnvloed door financiële stress, onafhankelijk van het inkomensniveau. Omgaan met financiële stress vergt veel aandacht en energie, wat ten koste gaat van de inspanning die nodig is om constant gezonde keuzes te maken. Daarnaast blijkt dat de sociaal-culturele omgeving sterk bijdraagt aan sociaaleconomische verschillen in gezond gedrag. In de huidige maatschappij wordt een gezonde leefstijl vaak door hogere sociaaleconomische groepen gebruikt als middel ter onderscheiding van anderen. Deze culturele betekenis van gezond en ongezond gedrag draagt in sterke mate bij aan sociaaleconomische verschillen in voeding en beweging.
Door de toenemende vergrijzing, en omdat veel chronische aandoeningen op latere leeftijd optreden, kunnen effectieve preventiemaatregelen die die aandoeningen voorkómen, leiden tot belangrijke volksgezondheidswinst. Ongezond gedrag is een belangrijke risicofactor voor veel chronische aandoeningen en komt meer voor onder mensen uit lagere sociaaleconomische groepen. Om effectieve preventiemaatregelen te kunnen ontwikkelen juist voor die groepen, moeten de oorzaken duidelijk zijn waarom deze verschillen in ongezond gedrag bestaan. In dit onderzoek wordt bestudeerd of de leefomgeving een rol speelt bij sociaaleconomische verschillen in lichamelijke activiteit, voeding, roken en alcoholgebruik. Vooral wordt de rol van de sociale omgeving bestudeerd, zoals de grootte en samenstelling van sociale netwerken. Daarnaast worden individuele preferenties voor gezondheidsgedrag bestudeerd en hoe deze verschillen voor hogere en lagere sociaaleconomische groepen.
Om antwoord te geven op de onderzoeksvragen zijn in 2014 vragenlijsten afgenomen binnen de longitudinale GLOBE-studie, de enige grootschalige Nederlandse studie specifiek gericht op het verklaren van gezondheidsongelijkheden. Deze studie is in 1991 gestart met een dataverzameling onder de bevolking van Eindhoven en omstreken, met volgende dataverzamelingen in 1997, 2004, 2011 en nu ook 2014. Hierop volgend zullen ook interviews en discrete keuze experimenten worden afgenomen bij een deel van de onderzoeksgroep.
In de vragenlijsten is nadruk gelegd op het in kaart brengen van de sociale en culturele omgeving van de deelnemers. Er is data verzameld over belangrijke sociale netwerk kenmerken, sociale steun en sociale invloeden, sociaal en cultureel kapitaal en gezondheidsgedrag.