Het geheim van de Positieve Uitzondering (VIMP)

Het Centrum Media & Gezondheid heeft in samenwerking met de GGD Rotterdam-Rijnmond, het Trimbos-instituut en de University of Texas in El Paso (USA) voor het eerst in Nederland de innovatieve “Positive Deviance” (PD) methode toegepast in een onderzoek naar de mentale weerbaarheid van jongeren op Rotterdamse VMBO-scholen. Het uitgangspunt van de Positive Deviance (PD) strategie is dat er in alle gemeenschappen bijzondere individuen of organisaties zijn, die op een positieve manier afwijken van het gemiddelde. Hun gedrag is ‘positive’ omdat ze handelingen verrichten die positief uitpakken. Zij zijn ‘deviant’ omdat ze gedragingen vertonen die afwijken van de norm en die anderen niet vertonen. De centrale vraag in het onderhavige onderzoek luidde: hoe komt het dat sommige VMBO-scholen in Rotterdam, in dezelfde kwetsbare wijken, met dezelfde jongeren en dezelfde middelen het tegen iedere verwachting in beter doen dan andere scholen? Op basis van data uit het Rotterdamse Jeugdmonitor Onderzoek zijn destijds drie PD scholen geïdentificeerd die een positieve uitzondering vormen (Lucia Petrus Mavo, Mavo Delfshaven en Libanon Lyceum). Vervolgens is op deze drie PD scholen samen met docenten, ondersteunend personeel, leerlingen, schoolmaatschappelijk werkers, zorgcoördinatoren, leerlingbegeleiders en ouders onderzocht welke microgedragingen een groot verschil maken met betrekking tot mentale gezondheid van leerlingen. Het onderzoek heeft veel verrassende microgedragingen en kansrijke strategieën opgeleverd (zie eindrapportage aan ZonMW project nr. 200210012). Het gaat om nieuwe inzichten en andere werkwijzen die de VMBO scholen in Rotterdam kunnen inspireren in hun dagelijkse schoolpraktijk. Het hoofddoel van deze VIMP-aanvraag is (1) het verspreiden en implementeren van de resultaten (microgedragingen) van het Positive Deviance onderzoek onder alle VMBO scholen in Rotterdam, met name onder de VMBO scholen in Rotterdam die destijds slecht of heel slecht op de Strengths and Difficulties Questionnaire (SDQ) scoorden. Tevens willen we (2) de resultaten en de specifieke PD onderzoeksmethodologie breder verspreiden onder gezondheids(communicatie) onderzoekers en geïnteresseerden uit de praktijk en beleidsmakers (nationaal en internationaal). De toekomstige gebruikers van de projectresultaten zijn de VMBO-scholen in Rotterdam. Omdat de gevonden PD successtrategieën en microgedragingen uit de VMBO scholen gemeenschap in Rotterdam zelf zijn voortgekomen (Lucia Petrus Mavo, Mavo Delfshaven en Libanon Lyceum), verwachten we dat ook alle andere VMBO scholen in Rotterdam door deze strategieën geïnspireerd kunnen worden, onder het motto: “Als zij het kunnen, dan kunnen wij het ook”. Andere gebruikers zijn collega- onderzoekers en praktijkwerkers. Bij presentaties die we tijdens de uitvoering van het onderzoek hebben gegeven, bleek grote belangstelling en enthousiasme voor het gedachten goed van de Positive Deviance strategie. Binnen dit VIMP project willen zorgen voor kennisoverdracht naar deze (sub)doelgroep. Om de doelgroepen van het VIMP traject te bereiken worden de volgend activiteiten ontwikkeld en uitgevoerd: • Er worden op maat gemaakte PD-bijeenkomsten gehouden voor VMBO scholen waarin dieper wordt ingegaan op de verschillende PD-microgedragingen rondom mentale gezondheid. • Er worden beeldmateriaal gemaakt (foto’s en/of filmopnamen) van de gevonden microgedragingen, die als inspiratie dienen voor VMBO scholen. • Samen met de gemeente Rotterdam worden de mogelijkheden verkend om de resultaten van het PD project structureel en duurzaam in te bedden in bestaande (beleids)activiteiten. • Voor het verspreiden van de onderzoeksresultaten onder gezondheids(communicatie)onderzoekers en geïnteresseerden uit de praktijk en beleidsmakers worden op maat gemaakte workshops en seminars gegeven. • Via wetenschappelijke artikelen en publicaties worden de Positive Deviance strategie en de PD projectresultaten nationaal en internationaal verspreid.