Mobiele menu

Verkenning inzet ervaringsdeskundigen

Projectomschrijving

Dit project betrof een tweeledige verkenning met twee doelstellingen:

  1. Een verkenning naar het daadwerkelijk betrekken van ervaringsdeskundigen in de regionale praktijkprojecten van het ‘actieprogramma lokale initiatieven voor mensen met verward gedrag’.
  2. Een verkenning naar de inzet van ervaringsdeskundigen in 39 toegekende projecten van de ronde ‘Kleinschalige initiatieven door ervaringsdeskundigen’ die in de tweede helft van 2019.

Verkenning 1

Een eerste screening van de ruim 250 regionale projecten binnen het actieprogramma laat zien dat ervaringsdeskundigheid hierbij soms nadrukkelijk wordt genoemd, soms zijdelings en soms niet. Het is onduidelijk in hoeverre zij betrokken zijn en op welke wijze. Het is onbekend in hoeverre zij een rol spelen en welke afwegingen hierbij worden gemaakt. In de projecten lijkt geen onderscheid te zijn gemaakt tussen type ervaringsdeskundige (vrijwilliger, professional, naasten, ex-cliënt, cliënt, etc) en ook niet tussen type ervaringskennis.

Dit project begint de inventarisatie met een eerste operationalisering van de twee onderzoeksvragen van verkenning 1: We gaan in de onderzoeksgroep met ervaringsdeskundigen na welke ‘wijzen’ van betrokkenheid mogelijk kunnen zijn, en ook van welke bijdrages er sprake kan zijn; we operationaliseren de onderzoeksvragen. Vervolgens vindt een screening plaats van de projectverslagen. We doen dit met behulp van een door de onderzoeksgroep (met ervaringsdeskundigen) vooraf bepaalde topiclijst. Deze lijst wordt door de screening aangevuld of verfijnd. De topiclijst gebruiken we vervolgens om alle projectleiders kort telefonisch te bevragen. Ook wordt er een vragenlijst afgenomen bij alle medewerkers (ervaringsdeskundigen en niet-ervaringsdeskundigen). De vragenlijst wordt opgesteld aan de hand van de geoperationaliseerde onderzoeksvragen en wordt digitaal afgenomen bij alle nog lopende projecten (en zoveel mogelijk bij de reeds afgesloten projecten) .

Verkenning 2

In verkenning 2 worden zowel de onderzoeksvragen behorend bij verkenning 1 onderzocht, als die bij verkenning 2.

Alle 39 projectleiders worden uitvoerig geïnterviewd over de drie onderzoeksvragen van verkenning 2. Zo mogelijk vindt dit plaats in een groepsinterview met de medewerkers van het project. De interviews worden voor een deel afgenomen door ervaringsdeskundigen uit het onderzoeksteam. Ook vindt er een werkbezoek plaats aan het project waarin observaties worden gedaan. Bij de kleinschalige projecten wordt verder dezelfde vragenlijst afgenomen als die uit verkenning 1.

De verzamelde gegevens worden ingebracht in vier projectoverstijgende focusgroepen/workshops voor
ervaringsdeskundige medewerkers/projectleiders van de kleinschalige initiatieven.

De resultaten van beide verkenningen zijn op 25 september 2020 tijdens een digitaal slotsymposium gepresenteerd en terug te lezen in het boekje 'Verkenning inzet ervaringsdeskundigen'.

Meer informatie

Resultaten

De meeste projecten betrekken naar tevredenheid vanaf het begin ervaringsdeskundigen en cliënten. Naasten van cliënten participeren minder vaak. Ervaringsdeskundigen hebben meestal een leertraject ervaringsdeskundigheid gevolgd. Zij vervullen vaak rollen als trainer en adviseur en worden hier meestal voor betaald.

Ervaringsdeskundigen verbinden systeem- en leefwereld. Zij sluiten vanuit een gedeelde ervaring aan, geven hoop en behartigen belangen. Hiermee versterken ervaringsdeskundigen personen en groepen die het moeilijk hebben en leggen zij nieuwe verbindingen op het gebied van informele en formele zorg.

Ervaringskennis wordt gevoed door ervaringen van leed, uitsluiting en herstel. Het is verbindend en nabij, liefdevol, hoop- en zingevend. Het is zowel individueel als collectief. Ervaringsdeskundigen hebben vrije ruimte nodig omdat zij iets kwetsbaars van zichzelf prijs geven. Hiervoor is erkenning en facilitering nodig. De kwetsbaarheid hangt ook samen met een kwetsbare positionering in het zorgstelstel en waardering.

Beweging in kwetsbaarheid

Van januari tot en met juni 2021 besteedden we onder de noemer Beweging in kwetsbaarheid aandacht aan verschillende thema’s die bijdragen aan een meer inclusieve samenleving voor (psychisch) kwetsbare mensen. Met een maandelijkse talkshow, podcasts en publicaties.

Afbeelding

Verslagen


Samenvatting van de aanvraag

Zonmw vraagt om een tweeledige verkenning met twee doelstellingen: 1. Een verkenning naar het daadwerkelijk betrekken van ervaringsdeskundigen in de regionale praktijkprojecten van het actieprogramma. 2. Een verkenning naar de inzet van ervaringsdeskundigen in de 39 toegekende projecten Kleinschalige initiatieven door ervaringsdeskundigen die in de tweede helft van 2019 lopen. Verkenning 1 Een eerste screening van de ruim 250 regionale projecten binnen het actieprogramma (van websiteteksten en verslagen) laat zien dat ervaringsdeskundigheid hierbij soms nadrukkelijk wordt genoemd, soms zijdelings en soms niet. Het is onduidelijk in hoeverre zij betrokken zijn en op welke wijze. Het is onbekend in hoeverre zij een rol spelen en welke afwegingen hierbij worden gemaakt. In de projecten lijkt geen onderscheid te zijn gemaakt tussen type ervaringsdeskundige (vrijwilliger, professional, naasten, ex-cliënt, cliënt, etc) en ook niet tussen type ervaringskennis. We beginnen de inventarisatie met een eerste operationalisering van de twee onderzoeksvragen van verkenning 1: We gaan in de onderzoeksgroep met ervaringsdeskundigen na welke ‘wijzen’ van betrokkenheid mogelijk kunnen zijn, en ook van welke bijdrages er sprake kan zijn. We operationaliseren dus de onderzoeksvragen. Vervolgens vindt een screening plaats van de projectverslagen. We doen dat met behulp van een door de onderzoeksgroep (met ervaringsdeskundigen) vooraf bepaalde topiclijst. Deze lijst wordt door de screening aangevuld of verfijnd. De topiclijst gebruiken we vervolgens om alle projectleiders kort telefonisch (of skype) te bevragen (ongeveer 10 minuten). Ook wordt aangekondigd dat er een vragenlijst afgenomen zal worden, die alle medewerkers (ervaringsdeskundigen en niet-ervaringsdeskundigen) zal worden voorgelegd. De projectleiders hebben hierin een sleutelfunctie. De topiclijst wordt in Aanpak de telefoongesprekken aangevuld, gecorrigeerd en verfijnd. Op grond hiervan wordt een vragenlijst opgesteld waarin de onderzoeksvragen van de eerste verkenning zijn geoperationaliseerd. Er is ook een vraag naar de rol (ervaringsdeskundige, naast, cliënt, professional etc) van degene die de vragenlijst invult. De vragenlijst wordt digitaal afgenomen bij alle nog lopende projecten (en zoveel mogelijk bij de reeds afgesloten projecten). Aanpak Verkenning 2 In verkenning 2 worden zowel de onderzoeksvragen behorend bij verkenning 1 onderzocht, als die bij verkenning 2. Alle 39 projectleiders worden uitvoerig (1 tot 1,5 uur) geïnterviewd over de drie onderzoeksvragen van verkenning 2. Zo mogelijk vindt dit plaats in een groepsinterview met de medewerkers van het project. Ook hierbij wordt vooraf een topiclijst samengesteld door het onderzoeksteam (met ervaringsdeskundigen) zodat de interviewer alert is op mogelijke rollen, functies, positionering, begeleiding en opvattingen. De interviews zijn semi-gestructureerd: er is ruimte voor nieuwe onderwerpen. De interviews worden voor een deel afgenomen door ervaringsdeskundigen uit het onderzoeksteam. De interviews worden gekoppeld aan een werkbezoek aan het project waarin observaties worden gedaan. Bij de kleinschalige projecten wordt verder dezelfde vragenlijst afgenomen als die uit verkenning 1. De verzamelde gegevens (interviews en vragenlijst en observaties) worden verwerkt met ervaringsdeskundigen uit het onderzoeksteam. De gegevens worden ingebracht in vier projectoverstijgende focusgroepen/workshops voor ervaringsdeskundige medewerkers/projectleiders van de kleinschalige initiatieven. In de workshops worden bevindingen getoetst en uitgewisseld tussen de projecten, er wordt ook gewerkt met creatieve vormen van het verzamelen van aanvullende gegevens. Wensen en belemmeringen worden besproken. De workshops kunnen tevens als een vorm van kenniscirculatie en van deskundigheidsbevordering gezien worden voor de deelnemers. Zij krijgen na afloop een bewijs van deelname. Dit is ook bedoeld om de opkomst en participatie te vergroten. Een focusgroep bestaat uit 10 personen, alle 39 projecten vaardigen iemand af met ervaringsdeskundigheid. Een focusgroep/workshop duurt 3 uur. Er wordt gezorgd voor catering. Bij de focusgroepen zijn twee begeleiders/onderzoekers aanwezig (waarvan 1 ervaringsdeskundig) en een ervaringsdeskundige vrijwilliger uit het lectoraat (tevens tekenaar/kunstenaar) die tekeningen maakt van de inhoud van de gesprekken. De resultaten van beide verkenningen worden in samenhang gepresenteerd in een factsheet en in een full-color boekje waarin resultaten worden ondersteund met beeldmateriaal en tekeningen. Het boekje bevat adviezen voor de inzet van ervaringsdeskundigen in nieuwe projecten. De resultaten worden gepresenteerd in een interactieve (middag)conferentie op hogeschool Windesheim in Zwolle.

Onderwerpen

Kenmerken

Projectnummer:
638019100
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2019
2021
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
Dr. A. Weerman
Verantwoordelijke organisatie:
Christelijke Hogeschool Windesheim