Promotion of Physical Activity in Parkinson’s Disease; The ParkFit study
Projectomschrijving
Veel Parkinsonpatiënten worden inactief naarmate de ziekte vordert. Het project heeft een beweegstimuleringsprogramma ParkFit voor patiënten met de ziekte van parkinson ontwikkeld, geïmplementeerd en geëvalueerd op effectiviteit.
In de ParkFit studie werd uitgezocht wat de effecten zijn van meer bewegen. Er werden twee programma’s getest. De een verbetert het gevoel van veiligheid en zelfstandigheid tijdens bewegen, en de ander is gericht op een actieve(re) leefstijl.
Patiënten die deelnamen aan het onderzoek, waren verdeeld in twee groepen. Een daarvan volgde een programma dat gericht was op het verbeteren of behouden van zelfstandigheid, veiligheid en welbevinden tijdens bewegen. Dat moest de algemene kwaliteit van leven bevorderen. De andere groep werd begeleid naar een actieve leefstijl. Patiënten die het ParkFit-programma volgden stelden samen met hun coach een individueel beweegplan op met doelen voor de korte termijn (2 maanden) en lange termijn (2 jaar). Alle deelnemers werden twee jaar lang gevolgd. In de ParkFit-studie werd ook gekeken naar de mogelijke specifieke gezondheidseffecten van het beweegprogramma.
De resultaten van de ParkFit studie liet zien dat vergeleken met baseline de tijd besteed aan fysieke activiteit na 24 maanden voor beide groepen hetzelfde was. Daarentegen lieten zowel het beweegdagboek als de activiteitenmonitor een toename van fysieke activiteit zien bij patiënten in het ParkFit programma. Ook het niveau van fitheid was toegenomen bij mensen in het ParkFit programma. De kwaliteit van leven verschilde niet tussen de groepen. Aanvullende analyses van de primaire uitkomstmaat (fysieke activiteit) liet zien dat de tijd besteed aan buiten- en sportactiviteiten in de ParkFit groep significant gestegen was terwijl tijd besteed aan huishoudelijke activiteiten significant afnam. Daarnaast was het aantal valincidenten in beide groepen vergelijkbaar.
Hoewel de projectresultaten liet geen verschil zien in tijd besteed aan fysieke activiteit (vergeleken met baseline) tussen de interventie en controle groep was de conclusie van de projectgroep dat ParkFit buiten- en sportactiviteit in oudere, inactieve parkinson patiënten stimuleert. Het programma verbetert de fysieke fitheid terwijl er geen nadelige effecten zijn.
Producten
Auteur: M van Nimwegen, AD Speelman, K Smulders, S Overeem, GF Borm, FJG Backx, BR Bloem, and M Munneke
Magazine: BMC Neurology
Verslagen
Eindverslag
De ParkFit studie is een gerandomiseerde studie naar het effect van een 2 jaar durend bewegingsstimuleringsprogramma voor patienten met de ziekte van parkinson. Aan het onderzoek hebben 586 patienten deelgenomen. Deze patiënten zijn door het lot verdeeld over twee fysiotherapeutische programma’s: het ParkFit programma of een controle interventie. Het ParkFit programma was gericht op begeleiding naar een zo actief mogelijke leefstijl. Hierbij werd gebruik gemaakt van verschillende methoden waaronder een 'persoonlijke coach voor iedere patient', het opstellen van een 'contract' tussen coach en patient, het stellen van kort en lange termijn doelen en het gebruik van een activiteitenmonitor. Daarnaast kregen de patiënten de mogelijkheid om wekelijks te trainen in een sportgroep.
Patienten die de controle interventie hadden geloot werden behandeld volgens de richtlijn fysiotherapie bij parkinson waarbij de focus van de behandeling gericht was op veilig bewegen. Alle behandelend fysiotherapeuten zijn geschoold tot ParkinsonNet therapeut en zijn in het kader van de ParkFit studie aanvullend opgeleid tot ParkFit-coach. Bij aanvang van de studie en na 6, 12, 18 en 24 maanden zijn de patienten gemeten. De belangrijkste uitkomstmaat van de studie was fysieke activiteit. Dit is beoordeeld aan de hand van het gemiddelde calorieverbruik gemeten over twee weken. Dit gemiddelde calorieverbruik is gebaseerd op een vragenlijst (LAPAQ), een dagboek (beweegdagboek over 7 dagen) en een activiteitenmonitor (DirectLife). Secundaire uitkomstmaten zijn fysieke fitheid (6 minuten looptest) en kwaliteit van leven (PDQ-39). De resultaten van het onderzoek worden binnenkort gepubliceerd in een toonaangevend tijdschrift.
De ParkFit studie richt zich allereerst op de vraag of mensen met de ziekte van Parkinson met een inactieve leefstijl in staat zijn middels een bewegingsbevorderingsprogramma hun niveau van fysieke activiteit te verhogen. Vervolgens wordt onderzocht wat de mogelijke specifieke gezondheidseffecten zijn. Patiënten die willen deelnemen aan het onderzoek, worden door het lot verdeeld over 2 fysiotherapeutische programma’s: programma A en programma B. Programma A is gericht op het verbeteren van kwaliteit van leven door verbeteren of behouden van zelfstandigheid, veiligheid en welbevinden tijdens bewegen. Dit programma wordt geheel conform de KNGF-richtlijn Ziekte van Parkinson uitgevoerd. Voor patiënten die programma B geloot hebben, bestaat een deel van de fysiotherapeutische behandelingen uit begeleiding naar een actieve leefstijl. De behandelend fysiotherapeuten zijn in de afgelopen jaren geschoold tot Parkinson-therapeut (De ParkinsonNet-trial) en zij zullen in het kader van de ParkFit studie aanvullend opgeleid worden tot ParkFit-coach. Patiënten stellen samen met hun coach een individueel beweegplan op met persoonlijke doelstellingen voor de korte termijn (2 maanden) en lange termijn (2 jaar). Voorts wordt deze patiënten de mogelijkheid geboden wekelijks te trainen in een sportgroep. Daarnaast ontvangen zij een activiteitenmonitor die hen, tezamen met een interactieve website, visueel stimuleert fysiek actiever te worden. De belangrijkste doelstelling in deze studie is het vergroten van de fysieke activiteit. Dit wordt beoordeeld aan de hand van het gemiddelde calorieverbruik gemeten over twee weken. Dit gemiddelde calorieverbruik is gebaseerd op een vragenlijst (LAPAQ), een dagboek (beweegdagboek over 7 dagen) en een activiteitenmonitor (DirectLife). Secundaire uitkomstmaten betreffen de fysieke fitheid (6 minuten looptest, Astrand fietstest (tertiarie uitkomstmaat)) en kwaliteit van leven (PDQ-39). Naast deze primaire en secondaire uitkomstmaten worden er ook een aantal tertiaire uitkomstmaten meegenomen namelijk: ziekteprogressie (UPDRS), cognitieve veranderingen (CANTAB), depressie (HADS), mobiliteit (Timed up and Go test), aantal vallen (valtelefoon), slaap (SCOPA-sleep), vermoeidheid (FSS), kosten en gebruik van parkinson medicatie. De vragenlijsten worden bij baseline en na 6, 12, 18 en 24 maanden afgenomen. De fysieke testen worden bij baseline, na 12 en na 24 maanden afgenomen. De patiënten komen hiervoor naar een locatie in de betreffende regio. De maatschappelijke relevantie van de ParkFit studie is enorm doordat de resultaten niet alleen van groot belang zijn voor mensen met de ziekte van Parkinson maar ook voor een brede doelgroep van ouderen met een chronische aandoening. Wanneer blijkt dat het bewegingsstimuleringsprogramma effectief is voor patiënten met de ziekte van Parkinson, zal het zeker ook werkzaam zijn bij personen met minder ernstige aandoeningen. Het onderzoek is gestart in september 2008 en zal ruim drie jaar duren.