Sociaal domein

Onder sociaal domein verstaan wij het veld dat uitvoering geeft aan de Jeugdwet, Participatiewet, Wmo en deels de wet Publieke gezondheid. Hierin werken gemeenten en maatschappelijke organisaties samen aan gezondheid, welzijn en veiligheid. Om samen de brede benadering van gezondheid en ondersteuning te bevorderen en burgers volwaardig te laten participeren.

ZonMw werkt met kennis aan een goede gezondheid voor iedereen. Ook voor mensen voor wie dat niet vanzelfsprekend is, zoals bijvoorbeeld mensen met een verstandelijke of lichamelijke beperking, dementie, chronische ziekte of problemen met hun mentale gezondheid. Maar ook het verkleinen van sociaaleconomische gezondheidsverschillen heeft onze aandacht door met onderzoek te zorgen voor nieuwe inzichten op het gebied van werk, inkomen en gezondheid. Want ongezondheid is niet alleen de uitkomst van ongezond gedrag, maar vooral ook van een complexe ongelijkheid in de samenleving.

Om te zorgen voor een sterke, gezonde en inclusieve samenleving waarin iedereen mee kan doen, is veel kennis nodig. ZonMw signaleert welke kennis nodig is voor het sociaal domein en verstrekt subsidie aan onderzoekers om dit te ontwikkelen en/of om er voor te zorgen dat bestaande kennis wordt benut en om te komen tot betere integrale samenwerking en een sterkere kennisinfrastructuur. Praktijkprofessionals en beleidsmakers profiteren hiervan: door samenwerking, kennisuitwisseling en nieuwe kennis te benutten kunnen zij zorgen voor een beter zorg- en ondersteuningsaanbod. Lees hier meer over ZonMw als verbindende kracht achter vernieuwing, onze kernactiviteiten en belangrijkste opdrachtgevers.

Om de zorg voor de toekomst toegankelijk en beheersbaar te houden is de beweging van zorg naar gezondheid ingezet: meer aandacht voor preventie en de samenwerking tussen zorg en het sociaal domein verbeteren. Dat is de kern van 2 belangrijke akkoorden: het Integraal Zorgakkoord (IZA) het Gezond Actief Leven Akkoord (GALA). Door meer in te zetten op preventie, bestaanszekerheid te versterken en slimmer samen te werken kan onnodige zorg worden voorkomen en maken we de transitie naar passende zorg. Het sociaal domein vervult daarbij een hele belangrijke rol . Ook als er sprake is van gezondheidsproblemen, is niet altijd (alleen) een medisch antwoord gewenst.

Passende zorg stelt de kwaliteit van leven en het functioneren van mensen voorop. Dat gaat verder dan alleen het behandelen van een zorgvraag. Ook het versterken van de sociale basis draagt bij aan iemands gezondheid. Het gaat daarbij vooral om het voorkomen en oplossen van problemen zoals woningnood, schulden en eenzaamheid maar ook om zingeving en palliatieve zorg. Hierbij is het belangrijk dat er een goede samenwerking is tussen zorgaanbieders, gemeenten, jeugdprofessionals, scholen en andere publieke of maatschappelijke organisaties.

Waar iemand woont, heeft invloed op de gezondheid van deze persoon. Gemeenten kunnen op verschillende manieren inspelen op een gezonde wijk en gezonde leefomgeving. Bijvoorbeeld door actief aan de slag te zijn met het gebruik en de implementatie van erkende (leefstijl)interventies. Of bijvoorbeeld door met een omgevingsgerichte aanpak te zorgen voor een leefomgeving die uitdaagt tot bewegen. Maar ook door de inzet van integrale aanpakken om achterstanden in gezondheid te verminderen. Onderzoekers leveren een belangrijke bijdrage aan de gezonde leefomgeving, door kennis te ontwikkelen die gemeenten in de praktijk kunnen gebruiken.

In ruim 4 jaar hebben 35 projecten onderzoek gedaan naar gezondheidsaanpakken. De resultaten hebben we gebundeld in de kennisbundel: Gezond leven in gemeente en regio. Deze bundel helpt om een brede, integrale blik op publieke gezondheid en gezonde wijkaanpak vast te houden, om kennis uit onderzoek mee te nemen in SPUK/GALA plannen, en om aan de slag te gaan met de implementatie van GALA thema’s en ketenaanpakken.

GGD'en gaan zich sterker neerzetten als regionale samenwerkingspartner voor gemeenten en als regionale schakel in de kennisinfrastructuur op het gebied van gezondheidsbevordering en preventie. Ze helpen gemeenten met het implementeren van erkende preventieve interventies in de lokale of regionale context. Daarnaast is een overkoepelend netwerk opgestart van landelijke kennispartijen, dat onderling én met GGD’en kennis uitwisselt. Het gaat om wetenschappelijke kennis, praktijkervaringen en ervaringskennis.

Als iemand bij de huisarts langs gaat met een zorgvraag, is er vaak ook iets aan de hand op het gebied van leefstijl of op sociaal en maatschappelijk vlak. Daarom is het belangrijk dat er ook meer verbinden ontstaat tussen het sociaal domein en de eerstelijnszorg en publieke gezondheidszorg. Onderzoekers ontwikkelen kennis die bijdraagt aan een succesvol samenhangend en toegankelijk aanbod van preventie in de wijk.

Ook onderwijs speelt een belangrijke rol in deze verbinding. Onderzoekers komen met vernieuwing en samenwerking in het (post-) initieel onderwijs. Zo leren zorgprofessionals al tijdens hun opleiding om samen te werken met andere disciplines, zoals het sociaal domein.

Onderzoekers dragen bij aan de ontwikkeling en implementatie van verschillende leefstijlinterventies op het gebied van overgewicht, roken en alcohol.

Binnen Kansrijke Start werken verschillende partijen samen om meer kinderen een goede start te geven. Want de gezondheid van een kind voor, tijdens en na de geboorte blijkt een belangrijke voorspeller te zijn van fysieke en/of mentale problemen op latere leeftijd.

We streven naar een land waar sport en bewegen altijd en overal kan en voor iedereen bereikbaar is. Meedoen aan sport als sporter, vrijwilliger of fan is van grote betekenis voor mens en maatschappij. Daarbij is het belangrijk dat het sport- en beweegaanbod leuk, veilig en inclusief is. ZonMw draagt hieraan bij door kennisopbouw en door, samen met Sportinnovator innovatie aan te jagen.
Dit doen we met de volgende 3 programma’s:

• MOOI in Beweging en specifiek het wicked problem ‘Bewoners in aandachtswijken sporten minder’
• Living labs sport en bewegen  en lage sociaal economische status (SES)
• Sportinnovator programma ‘Innovaties voor sport- en beweegdeelname lage SES’

De programma’s sluiten nauw aan op relevante beleidskaders zoals het Nationaal Sportakkoord en de uitvoering van de lokale sportakkoorden en de inzet van buurtsportcoaches (gekoppeld aan de Brede Regeling Combinatiefuncties/SPUK).