NWA Gezondheidsverschillen

Gezondheidsverschillen - Beter benutten van het gezondheidspotentieel van mensen met een lagere sociaaleconomische positie

We leven in Nederland langer dan ooit in goede gezondheid. Toch bestaan tussen groepen in de samenleving grote verschillen in gezondheid en levensverwachting.  Kansen op een gezond leven zijn in Nederland niet gelijk verdeeld. Dat betekent dat er veel potentie is om de gezondheid te verbeteren. Binnen dit programma doen 4 projecten onderzoek naar maatschappelijke en wetenschappelijke doorbraken om dit te realiseren. 

Aanleiding

Ondanks inspanningen en onderzoek gedurende vele jaren, lijken gezondheidsachterstanden niet af te nemen. De raad voor Volksgezondheid en Samenleving constateerde al in 2020 dat beleid met name gericht op individuele gedragsverandering vooral gezonde mensen gezonder maakt. Er is sprake van een stapeling van gezondheidsproblemen bij mensen met een lagere sociaaleconomische positie (SEP), en dat houdt verband met armoede, leefomgeving, schulden of werkloosheid. Dit brengt andere kennis- en beleidsdomeinen, als het fysieke domein, het sociaal domein en arbeidsmarktbeleid in beeld.  De achterliggende ongelijkheid is veel complexer en overstijgt vaak de individuele mogelijkheden om die te beïnvloeden. Het besef groeit dat andere kennis nodig is om de gezondheid van mensen in een lagere sociaal-economische positie te begrijpen en te verbeteren. Drie belangrijke aspecten zijn daarbij noodzakelijk:

1. Denken en handelen vanuit een systeembenadering: de gezondheid van verschillende bevolkingsgroepen moet worden begrepen als de uitkomst van complexe, samenhangende en interacterende dynamieken.
2. Aansluiten bij actorperspectief: onderzoek naar de werkzaamheid van een aanpak en de ontwikkeling van handelingsperspectieven binnen die complexe dynamieken;
3. ‘Nothing about us without us!’ Betekenisvolle samenwerking met mensen uit de doelgroep op relevante momenten in het onderzoeksproces.

Doel

4 consortia voeren onderzoek uit dat kansrijke maatschappelijke en wetenschappelijke inzichten oplevert om het gezondheidspotentieel van mensen in een lagere sociaaleconomische positie te vergroten. Er wordt gewerkt vanuit een complexiteitsaanpak, en er wordt gezocht naar handelingsperspectieven die duurzaam verschil kunnen maken, in samenwerking met de doelgroepen.

Samenwerking

Het programma wordt uitgevoerd door ZonMw en NWO, en medegefinancierd door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).

NWO heeft bijna 4 miljoen euro financiering toegekend aan de 4 onderzoeken binnen de Nationale Wetenschapsagenda (NWA) die zich hiermee gaan bezighouden. NWO financiert ook een overkoepelend programma dat de inzichten uit de 4 projecten bundelt om de implementatie van opgedane kennis te bevorderen en kruisbestuiving te stimuleren. Resultaten worden gedeeld en indien mogelijk direct geïntegreerd in andere onderzoeken.

Meer informatie

• Subsidieoproep Nationale Wetenschaps Agenda (NWA) - Gezondheidsverschillen – beter benutten van het gezondheidspotentieel van mensen in een lagere sociaaleconomische positie
• FAQ systeembenadering NWA Gezondheidsverschillen
• NWA Route Gezondheidszorgonderzoek, preventie en behandeling
• NWA-route Op weg naar veerkrachtige samenlevingen
• NWA Route Jeugd in ontwikkeling, opvoeding en onderwijs