Effectiveness of Deep Brain Stimulation in therapy resistant depressive disorder in the Netherlands. Effects, tolerability and cost-effectiveness relative to treatment as usual.
Projectomschrijving
Depressies resulteren in hoge lijdensdruk en verlies van productiviteit. Helaas reageert 10-20% van de patiënten niet voldoende op beschikbare therapieën, resulterend in een therapieresistente depressie (TRD). Een veelbelovende behandeling voor TRD patiënten is diepe hersenstimulatie, of Deep Brain Stimulation (DBS). DBS is een operatieve behandeling, waarbij elektroden in specifieke diepgelegen hersendelen en onderhuids worden verbonden met een batterij, die elektrische pulsen afgeeft.
Wij hebben de kosten en effectiviteit van DBS vergeleken tussen 16 patiënten die behandeld werden met DBS en 14 patiënten die werden behandeld met de gangbare behandelmethode (‘treatment as usual’, TAU). Wij vonden dat 43,75% van de DBS patiënten op de behandeling reageerden tegenover 14,29% in de TAU groep. Uit de economische analyse blijken de kosten van DBS gelijkaardig te zijn aan TAU. Deze bevindingen wijzen er op dat DBS in de toekomst een goed alternatief kan zijn voor de behandeling van TRD patiënten.
Richtlijn
Bekijk de bijbehorende richtlijn in de FMS Richtlijnendatabase
Producten
Verslagen
Eindverslag
Achtergrond:
Depressieve stoornissen hebben een enorme impact op persoonlijk en maatschappelijk niveau. Ondanks de verschillende beschikbare therapieën reageert 10-20% van de patiënten niet voldoende hierop, resulterend in een chronische, therapieresistente depressie (TRD). Sinds enkele jaren worden hoopgevende resultaten gepubliceerd over diepe hersenstimulatie (Deep Brain Stimulation: DBS) als behandeling voor TRD patiënten. DBS bestaat uit het operatief plaatsen van elektroden in specifieke diepgelegen hersendelen, welke onderhuids verbonden zijn met een permanent geplaatste batterij (neurostimulator). De neurostimulator geeft elektrische pulsen af, waarmee hersenactiviteit wordt gemoduleerd. Er zijn echter nog geen studies gepubliceerd waarbij DBS wordt vergeleken met andere behandelingen voor TRD en waarbij een inschatting van de kosten worden gemaakt.
Doel:
Met dit onderzoek vergelijken we de effectiviteit, de cognitieve bijwerkingen en de kosten van DBS met de op dit moment standaard gebruikte behandeling (“treatment as usual”, TAU) in patiënten met TRD.
Methode:
Wij hebben twee groepen patiënten met een therapieresistente depressie (TRD) gevolgd, waarvan een deel van de patiënten werd behandeld met DBS (n=16) en een ander deel werd behandeld met een gangbare TAU (n=14). Op 6 verschillende tijdsmomenten werden ernst van symptomen, respons (i.e. >50% afname van symptomen ten opzichte van baseline), cognitieve functies, kwaliteit van leven en zorggebruik gemeten.
Resultaten:
Wij vonden een daling van depressieve symptomen over de looptijd in beide groepen (p<0.05). Meer DBS patiënten vertoonden een respons (7/16 = 43,75%) dan in de TAU groep (2/14 = 14,29%). Daarnaast werd er geen daling gevonden van cognitieve functies bij DBS patiënten. Op gebied van kwaliteit van leven verbeterde beide groepen over de looptijd van de studie. De DBS groep liet een sterkere verbetering op het psychologische domein van kwaliteit van leven zien dan de TAU groep (p<0.05). Uit de economische analyse kwam naar voren dat een belangrijke kostenpost voor beide groepen het aantal ziekenhuisopnames was. Deze waren bij de DBS groep voor de helft lager in vergelijking met de TAU groep. Daarnaast werden de kosten voor de DBS groep voor een belangrijk deel gedragen door de kosten van het geïmplanteerd materiaal en vervangingen van de neurostimulator. De totale kosten van de DBS behandeling over 1 jaar tijd waren € 62010,80 tegenover €56152,78 voor de TAU behandeling. De effecten van de DBS behandeling waren 0,044 QALY hoger. Wat een “incremental cost-effectiveness ratio” (ICER) opleverde van €133601.
Conclusie:
Bijeen genomen wijzen deze preliminaire resultaten uit dat DBS voor therapie resistente depressie een effectieve en veilige behandelmethode is. De kosten van DBS zijn hoger dan de TAU kosten, maar DBS levert ook meer effecten op. Nieuwe technologische ontwikkelingen, zoals de oplaadbare IPG die slechts 1 maal in de negen jaar hoeven vervangen te worden, kunnen in de toekomst de totale prijs van de behandeling op de lange termijn drukken en hierdoor voor een potentiele doelmatigheidswinst zorgen in deze ernstige zieke patiëntenpopulatie.
ACHTERGROND: Depressieve stoornissen hebben een enorme impact op persoonlijk en maatschappelijk niveau. Ondanks de vele beschikbare therapieën, reageert 10-20% van de patiënten niet voldoende hierop, resulterend in een chronische, therapieresistente depressie (TRD) met bijbehorend lijden en verlies van productiviteit. De totale kosten geassocieerd met TRD worden geschat op ±$45000/patiënt/jaar. De eerste studies naar Deep Brain Stimulation (DBS, ofwel: diepe hersenstimulatie) als behandeling voor TRD zijn hoopgevend, wat mogelijk zou kunnen leiden tot vermindering van met TRD gepaarde gaand lijden en kosten.
DOEL: In een lopende studie in het AMC zullen in totaal 30 TRD patiënten met DBS worden behandeld om de effectiviteit van DBS te onderzoeken. Met dit voorstel hebben wij als doel om naast de effectiviteit, ook de bijwerkingen en kosten(besparingen) van DBS te onderzoeken bij 16 patiënten in vergelijking met 16 TRD patiënten die op reguliere wijze worden behandeld.
OPZET: Twee groepen TRD patiënten zullen gedurende één jaar worden gevolgd. Eén groep wordt met DBS behandeld, de andere op reguliere wijze. Op zes meetmomenten zullen de ernst van de symptomen, neuropsychologische functies, kwaliteit van leven en zorggebruik worden gemeten.