Mobiele menu

Effectiveness of Deep Brain Stimulation in therapy resistant depressive disorder in the Netherlands. Effects, tolerability and cost-effectiveness relative to treatment as usual.

Projectomschrijving

Depressies resulteren in hoge lijdensdruk en verlies van productiviteit. Helaas reageert 10-20% van de patiënten niet voldoende op beschikbare therapieën, resulterend in een therapieresistente depressie (TRD). Een veelbelovende behandeling voor TRD patiënten is diepe hersenstimulatie, of Deep Brain Stimulation (DBS). DBS is een operatieve behandeling, waarbij elektroden in specifieke diepgelegen hersendelen en onderhuids worden verbonden met een batterij, die elektrische pulsen afgeeft.
Wij hebben de kosten en effectiviteit van DBS vergeleken tussen 16 patiënten die behandeld werden met DBS en 14 patiënten die werden behandeld met de gangbare behandelmethode (‘treatment as usual’, TAU). Wij vonden dat 43,75% van de DBS patiënten op de behandeling reageerden tegenover 14,29% in de TAU groep. Uit de economische analyse blijken de kosten van DBS gelijkaardig te zijn aan TAU. Deze bevindingen wijzen er op dat DBS in de toekomst een goed alternatief kan zijn voor de behandeling van TRD patiënten.

Richtlijn

Bekijk de bijbehorende richtlijn in de FMS Richtlijnendatabase

Producten

Titel: Deep brain stimulation improves quality of life in obsessive-compulsive disorder
Titel: Verbal memory improves in depressive patients following Deep Brain Stimulation

Verslagen


Eindverslag

Achtergrond:
Depressieve stoornissen hebben een enorme impact op persoonlijk en maatschappelijk niveau. Ondanks de verschillende beschikbare therapieën reageert 10-20% van de patiënten niet voldoende hierop, resulterend in een chronische, therapieresistente depressie (TRD). Sinds enkele jaren worden hoopgevende resultaten gepubliceerd over diepe hersenstimulatie (Deep Brain Stimulation: DBS) als behandeling voor TRD patiënten. DBS bestaat uit het operatief plaatsen van elektroden in specifieke diepgelegen hersendelen, welke onderhuids verbonden zijn met een permanent geplaatste batterij (neurostimulator). De neurostimulator geeft elektrische pulsen af, waarmee hersenactiviteit wordt gemoduleerd. Er zijn echter nog geen studies gepubliceerd waarbij DBS wordt vergeleken met andere behandelingen voor TRD en waarbij een inschatting van de kosten worden gemaakt.
Doel:
Met dit onderzoek vergelijken we de effectiviteit, de cognitieve bijwerkingen en de kosten van DBS met de op dit moment standaard gebruikte behandeling (“treatment as usual”, TAU) in patiënten met TRD.
Methode:
Wij hebben twee groepen patiënten met een therapieresistente depressie (TRD) gevolgd, waarvan een deel van de patiënten werd behandeld met DBS (n=16) en een ander deel werd behandeld met een gangbare TAU (n=14). Op 6 verschillende tijdsmomenten werden ernst van symptomen, respons (i.e. >50% afname van symptomen ten opzichte van baseline), cognitieve functies, kwaliteit van leven en zorggebruik gemeten.
Resultaten:
Wij vonden een daling van depressieve symptomen over de looptijd in beide groepen (p<0.05). Meer DBS patiënten vertoonden een respons (7/16 = 43,75%) dan in de TAU groep (2/14 = 14,29%). Daarnaast werd er geen daling gevonden van cognitieve functies bij DBS patiënten. Op gebied van kwaliteit van leven verbeterde beide groepen over de looptijd van de studie. De DBS groep liet een sterkere verbetering op het psychologische domein van kwaliteit van leven zien dan de TAU groep (p<0.05). Uit de economische analyse kwam naar voren dat een belangrijke kostenpost voor beide groepen het aantal ziekenhuisopnames was. Deze waren bij de DBS groep voor de helft lager in vergelijking met de TAU groep. Daarnaast werden de kosten voor de DBS groep voor een belangrijk deel gedragen door de kosten van het geïmplanteerd materiaal en vervangingen van de neurostimulator. De totale kosten van de DBS behandeling over 1 jaar tijd waren € 62010,80 tegenover €56152,78 voor de TAU behandeling. De effecten van de DBS behandeling waren 0,044 QALY hoger. Wat een “incremental cost-effectiveness ratio” (ICER) opleverde van €133601.
Conclusie:
Bijeen genomen wijzen deze preliminaire resultaten uit dat DBS voor therapie resistente depressie een effectieve en veilige behandelmethode is. De kosten van DBS zijn hoger dan de TAU kosten, maar DBS levert ook meer effecten op. Nieuwe technologische ontwikkelingen, zoals de oplaadbare IPG die slechts 1 maal in de negen jaar hoeven vervangen te worden, kunnen in de toekomst de totale prijs van de behandeling op de lange termijn drukken en hierdoor voor een potentiele doelmatigheidswinst zorgen in deze ernstige zieke patiëntenpopulatie.

ACHTERGROND: Depressieve stoornissen hebben een enorme impact op persoonlijk en maatschappelijk niveau. Ondanks de vele beschikbare therapieën, reageert 10-20% van de patiënten niet voldoende hierop, resulterend in een chronische, therapieresistente depressie (TRD) met bijbehorend lijden en verlies van productiviteit. De totale kosten geassocieerd met TRD worden geschat op ±$45000/patiënt/jaar. De eerste studies naar Deep Brain Stimulation (DBS, ofwel: diepe hersenstimulatie) als behandeling voor TRD zijn hoopgevend, wat mogelijk zou kunnen leiden tot vermindering van met TRD gepaarde gaand lijden en kosten.
DOEL: In een lopende studie in het AMC zullen in totaal 30 TRD patiënten met DBS worden behandeld om de effectiviteit van DBS te onderzoeken. Met dit voorstel hebben wij als doel om naast de effectiviteit, ook de bijwerkingen en kosten(besparingen) van DBS te onderzoeken bij 16 patiënten in vergelijking met 16 TRD patiënten die op reguliere wijze worden behandeld.
OPZET: Twee groepen TRD patiënten zullen gedurende één jaar worden gevolgd. Eén groep wordt met DBS behandeld, de andere op reguliere wijze. Op zes meetmomenten zullen de ernst van de symptomen, neuropsychologische functies, kwaliteit van leven en zorggebruik worden gemeten.

Samenvatting van de aanvraag

SUMMARY BACKGROUND: Major depressive disorder (MDD) is known to have an enormous impact on a personal and societal level. Despite the many available therapies, 10-20% of patients do not respond sufficiently to current therapies, resulting in chronic, therapy resistant depression (TRD) with prolonged suffering and loss of productivity. Total costs associated with TRD are estimated ±$45.000/patient/year.Preliminary results indicate that Deep Brain Stimulation (DBS) is a promising treatment for TRD, which may lead to possible reduction of suffering and costs associated with TRD. AIM: In an ongoing study in the AMC TRD patients are being treated with DBS to assess effectiveness of DBS. With this proposal we aim to evaluate effectiveness, tolerability, costs and cost savings of DBS in comparison with a similar TRD group treated as usual (TAU). The research questions we will try to answer are: 1. Does DBS lead to a greater decrease of symptom severity than TAU? 2. Does DBS cause cognitive decline? 3. Will DBS cause a rise in quality of life compared to TAU? 4. Is DBS a possible candidate as a treatment option for TRD from a clinical and an economical point of view? The economic evaluation will be set up as a cost-effectiveness analysis, with the incremental cost-effectiveness ratio (ICER) expressed as costs per unit improvement on the Hamilton Depression Rating (HDRS) and in addition a cost-utility analysis will evaluate costs per Quality Adjusted Live Year (QALYs). Taking a reduction of 9 points on the Scale HDRS as a clinically relevant response and assuming that response in the treatment resistant group following TAU is almost zero and assuming (based on drug studies) a standard deviation of 6 points, 16 patients in each group should be sufficient to demonstrate the efficacy of this procedure with a type I error of 0.01 and a type II error of 0.1. DESIGN: Two cohorts of TRD patients will be followed during one year, one group receiving DBS, the other TAU. At six time points, symptom severity, neuropsychological functions, quality of life and resource use will be measured. SAMENVATTING ACHTERGROND: Depressieve stoornissen hebben een enorme impact op persoonlijk en maatschappelijk niveau. Ondanks de vele beschikbare therapieën reageert 10-20% van de patiënten niet voldoende hierop, resulterend in een chronische, therapieresistente depressie (TRD) met bijbehorend lijden en verlies van productiviteit. De totale kosten geassocieerd met TRD worden geschat op ±$45000/patiënt/jaar. De eerste studies naar Deep Brain Stimulation (DBS, ofwel: diepe hersenstimulatie) als behandeling voor TRD zijn hoopgevend, wat mogelijk zou kunnen leiden tot vermindering van met TRD gepaarde gaand lijden en kosten. DOEL: In een lopende studie in het AMC zullen TRD patiënten met DBS behandeld worden om de effectiviteit hiervan te onderzoeken. Met dit voorstel hebben wij als doel om naast de effectiviteit, ook de bijwerkingen en kosten(besparingen) van DBS te onderzoeken, in vergelijking TRD patiënten die op reguliere wijze worden behandeld (“treatment as usual”, TAU). De onderzoeksvragen die we willen beantwoorden zijn: 1. Lijdt de DBS behandeling tot een grotere vermindering van depressieve symptomen in vergelijking met een TAU? 2. Veroorzaakt DBS cognitieve bijwerkingen? 3. Zorgt DBS voor een sterkere stijging van kwaliteit van leven in vergelijking met TAU? 4. Is de DBS behandeling een mogelijke behandeling voor TRD gezien vanuit klinisch en economisch oogpunt? De economische evaluatie wordt uitgevoerd als een kosten-effectiviteits analyse. Kosten zullen uitgedrukt worden per eenheid verbetering op de “Hamilton Depression Rating Scale” aanvullend wordt er een kosten-utiliteits analyse gedaan met als eenheid kosten per “Quality Adjusted Life Year”(QALY). Een vermindering van 9 punten op de HDRS wordt gezien als een klinisch relevante respons, er vanuit gaande dat er geen respons is op de TAU behandeling en van een HDRS standaarddeviatie van 6 punten (gebaseerd op medische studies) worden 16 patiënten in elke groep voldoende geacht om de effectiviteit van de behandeling aan te tonen, met een type I fout van 0.01 en een type II fout van 0.1. OPZET: Twee groepen TRD patiënten zullen gedurende één jaar worden gevolgd. Eén groep wordt met DBS behandeld, de andere op reguliere wijze. Op zes meetmomenten zullen de ernst van de symptomen, neuropsychologische functies, kwaliteit van leven en zorggebruik worden gemeten.

Onderwerpen

Kenmerken

Projectnummer:
171201008
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2012
2014
Onderdeel van programma:
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
Prof. D.A.J.P. Denys
Verantwoordelijke organisatie:
Amsterdam UMC - locatie AMC