Re-integratie in BOLD Cities II

Wat zijn de kansen, risico’s en (on)mogelijkheden van het gebruik van Big Data in het domein van Werk en Inkomen? Gemeenten hebben hoge verwachtingen van wat Big Data kan opleveren in het verbeteren van de dienstverlening binnen de gemeentelijke uitvoeringspraktijk op het terrein van re-integratie. Het project Re-integratie in BOLD Cities heeft de kansen, risico’s en (on)mogelijkheden onderzocht van het gebruik van Big Data in het domein van Werk en Inkomen in de gemeente Rotterdam. Dit project was een eerste stap richting een systematischere toepassing van Big Data in de gemeentelijke uitvoeringspraktijk. Het vervolgproject bestaat uit twee delen: replicatie en verfijning. Replicatie Het doel van de replicatie is om te achterhalen of de stappen die wij hebben gezet in het voorgaande onderzoek herhaalbaar zijn in andere gemeenten. Is de aanpak generaliseerbaar naar andere gemeenten? Hieruit kunnen we lessen trekken voor andere gemeenten in Nederland. Verfijning Daarnaast worden er een aantal verfijningen voorgesteld. Het gaat dan om een verbetering, innovatie of uitbreiding van de aanpak van het voorgaande onderzoek. Ten eerste worden cliënten betrokken bij álle fasen van het project. De verfijning is dat nu ook aan het begin van het project (fase 1) datadialogen worden georganiseerd, waarbij de uitkomsten van deze datadialogen kunnen worden meegenomen bij het formuleren van de kennisvragen. Ten tweede worden bij het evalueren van de effectiviteit van de re-integratiedienstverlening bredere uitkomstmaten gehanteerd. De verfijning is dat naast het starten met betaald werk, nu ook het effect op welbevinden van cliënt en kwaliteit van het werk worden meegenomen. Ten derde wordt bij de effectevaluatie de lokale arbeidsmarktsituatie meegenomen. Dankzij deze verfijning kunnen we de re-integratie dienstverlening van verschillende gemeenten met elkaar vergelijken, rekening houdend met mogelijke verschillen in de lokale arbeidsmarktsituatie. Ten vierde wordt meer aandacht besteed aan de case manager. Uit het voorgaande onderzoek bleek dat de voorkeur van de case manager een grote invloed had op de selectie- en doorverwijzing van cliënten. Als verfijning wordt voorgesteld om nader te bekijken of individuele kenmerken of werkervaring van de case manager invloed hebben op de selectie- en doorverwijzingsprocessen. Ten slotte worden alternatieve quasi-experimentele methoden verkend, waarbij het uitgangspunt blijft dat causale relaties moeten kunnen worden aangetoond. Datadialogen met cliënten Een belangrijke ethische voorwaarde bij het ontwikkelen van een Big Data-aanpak is de privacy van betrokkenen: hoewel datakoppeling goed binnen de grenzen van privacy- en andere wetgeving kan plaatsvinden, levert het toch vaak gevoelens van onrust op, zowel onder professionals als onder cliënten. Doorlopend in het project, zowel in fase 1 als in fase 2, worden datadialogen gehouden met cliënten. Hierbij wordt besproken welke toepassingen van Big Data volgens cliënten van belang zijn en aan welke randvoorwaarden moet worden voldaan. Fasering van het project Het project wordt in twee fasen opgesplitst. Fase 1 zich richt op het formuleren van de kennisvragen, het ontwikkelen van een onderzoeksdesign en het verkennen van de beschikbaarheid en kwaliteit van de data in de gemeenten Den Haag, Utrecht en Amsterdam. Een rapportage van Fase 1 wordt opgesteld waarin een onderbouwd advies wordt gegeven voor het uitvoeren van één of meerdere deelonderzoeken in Fase 2. Voor ieder deelonderzoek wordt beschreven of het onderzoek theoretisch mogelijk is (causale relaties aantonen met een quasi-experimentele methode), of het praktisch mogelijk is (beschikbaarheid en kwaliteit van de data), of het mag (privacy wetgeving) en of verschillen partijen het willen (relevantie kennisvragen voor beleid, uitvoerder, cliënt). Fase 1 levert inzicht op in welke steden de replicatie met voldoende kwaliteit kan worden uitgevoerd. Het Go/no Go moment vindt plaats aan het eind van Fase 1. Dan wordt een besluit genomen of de uitvoering van het gehele onderzoek, dan wel bepaalde deelonderzoeken kan of kunnen doorgaan. Na de beslissing om verder te gaan met het onderzoek, wordt in Fase 2 het onderzoek uitgevoerd gericht op het daadwerkelijk beantwoorden van de kennisvragen. In Fase 2 staat ook het communiceren van bevindingen, zowel de onderzoeksresultaten als de wettelijke en ethische randvoorwaarden van Big Data toepassingen in de gemeentelijke uitvoeringspraktijk, naar andere gemeenten centraal. Hiervoor wordt een herziene werkwijzer voor gemeenten die aan de slag willen met het koppelen en analyseren van verschillende databestanden opgesteld, waarbij aandacht wordt besteed aan de wettelijke eisen en ethische overwegingen voor toepassing van Big Data in onderzoek.