Mobiele menu

Met het Werk-DEM kompas op weg naar een verbeterde re-integratie van werknemers met dementie

Projectomschrijving

Vraagstuk

Dementie op jonge leeftijd raakt mensen in een actieve levensfase. Vaak wordt de diagnose gesteld als zij nog deel uitmaken van het arbeidsproces en ervaren ze problemen op het werk. De ziekte leidt in veel gevallen tot langdurig verzuim en vervolgens verlies van werk. Naar schatting kan een kwart van de patiënten in de beginfase echter nog enkele maanden tot jaren werken. Behoud van werk kan een positieve invloed hebben op de ervaren kwaliteit van leven, behoud van identiteit, eigenwaarde en zelfvertrouwen door het in stand houden van sociale contacten, inzetten van competenties en ervaring en het gevoel een bijdrage te leveren aan de maatschappij. Initiatieven zoals Restaurant Misverstand en Dementalent laten zien dat werknemers met dementie gebaat zijn bij werk, hetzij met aanpassingen. Het ontbreekt werknemers, naasten en werkgevers echter aan handvatten voor een succesvolle re-integratie, aangepast aan de wensen en mogelijkheden van de werknemer.

Onderzoek

Dit project heeft als doel om re-integratie van werknemers met dementie te bevorderen zodat zij een actieve rol in de maatschappij kunnen blijven spelen. Hiervoor wordt het Werk-DEM (Werken Bij Dementie) kompas ontwikkeld in nauwe samenwerking met eindgebruikers en stakeholders. Het Werk-DEM kompas zal praktische handvatten bevatten om de werknemer met dementie en hun (werk)context te ondersteunen. Aansluitend wordt een Implementatiewijzer ontwikkeld voor gebruik van het Werk-DEM kompas. De toepasbaarheid, gebruiksvriendelijkheid, toegevoegde waarde en impact van het Werk-DEM kompas zal worden geëvalueerd bij werknemers met dementie in hun (werk)context.

Uitkomst

De opbrengst van dit project zal bestaan uit het Werk-DEM kompas, wat concrete handvatten biedt aan verschillende eindgebruikers betrokken bij re-integratie van werknemers met dementie. Een Implementatiewijzer wordt ontwikkeld met aanwijzingen voor gebruik voor alle verschillende eindgebruikers.

Verspreiding en implementatie

De bevindingen van het project worden met een breed publiek gedeeld via presentaties op (inter)nationale symposia en wetenschappelijke publicaties in (inter)nationale tijdschriften. Verder wordt samen met de eindgebruikers een communicatieplan opgesteld om het Werk-DEM kompas onder de aandacht te brengen. Daarnaast zal het worden aangereikt als online training via relevante kennisplatformen. Ook worden werknemers en werkgevers geïnformeerd via arboprofessionals, HR professionals en via werkgeversverenigingen of branche organisaties.

Betrokken organisaties

Universiteit Maastricht, Radboudumc, Dokterswerk, Deventer Ziekenhuis, Kenniscentrum Dementie op Jonge Leeftijd, De Wever (instellingen voor verzorging, verpleging, reactivering en thuiszorg), Railtech BV, FTD Lotgenoten, Stichting Alzheimer Nederland

Verslagen


Samenvatting van de aanvraag

Dementie op jonge leeftijd raakt mensen in een actieve levensfase. Vaak wordt de diagnose gesteld als zij nog deel uitmaken van het arbeidsproces en problemen ervaren op het werk. De ziekte leidt in veel gevallen tot langdurig verzuim en vervolgens verlies van werk. Vanaf de eerste symptomen leven jonge mensen met dementie gemiddeld 17,4 jaar. Het is te verwachten dat een deel in de beginfase nog werkzaam kan zijn. Naar schatting kan een kwart nog enkele maanden tot jaren langer werken. Behoud van werk kan een positieve invloed hebben op de ervaren kwaliteit van leven, behoud van identiteit, eigenwaarde en zelfvertrouwen door het in stand houden van sociale contacten, inzetten van competenties en ervaring en het gevoel een bijdrage te leveren aan de maatschappij. Initiatieven zoals Restaurant Misverstand en Dementalent laten inderdaad zien dat werknemers met dementie gebaat zijn bij werk, hetzij met aanpassingen. Het ontbreekt echter werknemers, naasten en werkgevers aan handvatten voor een succesvolle re-integratie, aangepast aan de wensen en mogelijkheden van de werknemer. Dit project heeft als doel re-integratie van werknemers met dementie te bevorderen. Dit verbetert hun kwaliteit van leven en gevoel van eigenwaarde, omdat zij een actieve rol in de maatschappij kunnen blijven spelen. Daarom ontwikkelen we het Werk-DEM (Werken Bij Dementie) kompas in co-creatie met eindgebruikers en stakeholders. Hiertoe zal het Participatief Actie Onderzoeksdesign gebruikt worden, met behulp van Business model Canvas (BMC) en instrumenten uit het ‘Co-creation Impact Compass’. Dit betekent dat eindgebruikers (werknemers met dementie, naasten, werkgevers, collega’s en arboprofessional) nauw betrokken worden bij elke stap in het proces, van planning, tot uitvoering, observatie, reflectie en implementatie. Het Werk-DEM kompas zal ontwikkeld worden aansluitend op de behoeften en waarde propositie van de geïdentificeerde eindgebruikers en stakeholders en praktische handvatten bevatten zoals mogelijke werkaanpassingen, training en gesprekshulpen. Aansluitend wordt een Implementatiewijzer ontwikkeld voor gebruik van het Werk-DEM kompas voor alle verschillende eindgebruikers. De toepasbaarheid, gebruiksvriendelijkheid, toegevoegde waarde en impact van het Werk-DEM kompas wordt middels een single-case experimenteel design geëvalueerd bij minimaal 10 werknemers met dementie en hun (werk)context (werkpakket 4). Binnen werkpakket 5 ligt de focus op implementatie, disseminatie en borging van het Werk-DEM kompas binnen het ondersteuningsaanbod dementie op jonge leeftijd. Elk werkpakket levert met hulp van BMC input op met betrekking tot wat eindgebruikers en stakeholders belangrijk vinden op het gebied van inhoud, vorm en borging omtrent het Werk-DEM kompas. BMC is een innovatieve methode om alle relevante aspecten voor de duurzame borging van het Werk-DEM kompas in kaart te brengen tijdens het ontwikkelingsproces aan de hand van 9 bouwstenen, waaronder inzicht in de behoeften van eindgebruikers en stakeholders. De voortgang hiervan wordt gemonitord aan de hand van het BMC Dashboard. Met dit Dashboard wordt inzichtelijk gemaakt in hoeverre reeds voldoende input is verkregen ten aanzien van de verschillende bouwstenen binnen het BMC of dat meer iteraties nodig zijn voor meer informatie. De haalbaarheid van het project blijkt uit eerdere succesvolle samenwerking van de multidisciplinaire projectgroep met ruime expertise op het gebied van dementie op jonge leeftijd en ontwikkeling van interventies in co-creatie. De projectgroep vertegenwoordigt alle relevante partijen rondom het re-integratieproces van jonge mensen met dementie, zoals meerdere arbeidsorganisaties met relevante casuïstiek. Nauwe samenwerking met UBrijk, Kenniscentrum Dementie op Jonge leeftijd, Alzheimer Nederland, FTD lotgenoten, zorgorganisaties en Universiteit Maastricht faciliteert binnen alle werkpakketten toegang tot de doelgroep en toekomstige borging. Het te ontwikkelen Werk-DEM kompas is innovatief: er zijn voor deze doelgroep geen gerichte interventies in Nederland voor re-integratie. Het project voorziet hiermee in de onvervulde behoefte van jonge mensen met dementie aan ondersteuning bij re-integratie. Het geeft mensen met dementie een positief perspectief en draagt bij aan het maatschappelijk bewustzijn dat actieve participatie in de maatschappij voor mensen met dementie mogelijk en belangrijk is. Het Werk-DEM kompas geeft invulling aan het gebrek aan kennis en kunde bij werkgevers en bedrijfsartsen om in deze behoefte te voorzien. Innovatief is ook de methode van werken vanuit het Business Model Canvas, waarbij waarde creatie het uitgangspunt vormt, en de intensieve, iteratieve samenwerking van arbeidsorganisaties, arbodienst en mensen met dementie en hun naasten. Het projectvoorstel sluit aan bij de nieuwe Zorgstandaard dementie 2020 en de Nationale Dementiestrategie 2021-2030, waarin specifieke aandacht is voor behoeften van jonge mensen met dementie.

Kenmerken

Projectnummer:
10320052010007
Looptijd: 56%
Looptijd: 56 %
2022
2026
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
prof. dr. de Vugt
Verantwoordelijke organisatie:
Maastricht University