Bevorderen van eigen regie voor werkbehoud bij kanker – ontwikkeling en evaluatie van een serious game

WERK EN KANKER Van alle mensen die werken, krijgen er jaarlijks 31.500 te horen dat ze kanker hebben. Het gaat om 26% van alle kankerpatiënten. Mensen met kanker hebben 60% meer kans hun baan te verliezen in vergelijking tot alle werkenden. Dat is waarom in het Nationaal Actieplan Kanker & Leven werk en werkhervatting een belangrijk thema is. Werknemers met kanker hebben behoefte aan passende ondersteuning. Het huidige aanbod van ondersteuning is schaars, niet altijd effectief en bereikt veelal een selectieve groep van werknemers met kanker die vaak weinig problemen ervaren met werkhervatting. Voor een grote, groeiende groep is er onvoldoende begeleiding. De schaarste in aanbod en middelen is daarom een urgent probleem. Mensen met kanker krijgen onvoldoende ondersteuning terwijl uit de praktijk blijkt dat passende ondersteuning onnodige uitval en ontslag kan voorkomen. Een serious game kan breed ingezet worden en dit hiaat vullen. DOEL In dit onderzoek wordt een serious game ontwikkeld en toegepast met als doel de werk-gerelateerde eigen-effectiviteit, eigen regie en het werkvermogen van werknemers met kanker te bevorderen ten behoeve van werkbehoud. BREDE SAMENWERKING De serious game is geïnitieerd door een (ex-)kankerpatiënt die te maken kreeg met ontslag tijdens kanker. De serious game wordt ontwikkeld en geëvalueerd vanuit een brede samenwerking die bestaat uit (ex-)kankerpatiënten, werkgevers, wetenschappers en experts in duurzame inzetbaarheid en werkbehoud na kanker, zoals arboprofessionals alsmede experts op het gebied van serious game ontwikkeling. ONTWIKKELING SERIOUS GAME Vanuit een participatieve aanpak wordt de serious game ontwikkeld. In brainstormsessies met de verschillende stakeholders wordt de inhoud en vorm van de serious game afgestemd. De serious game verstrekt praktische kennis en steun en geeft training door een verhalende aanpak. Dit wordt gedaan met verschillende ‘persona’s’ die een eigen verhaal doorlopen, waarin de werknemer feedback krijgt op de acties die de persona maakt. De serious game bouwt voort op bestaande kennis. Op basis van een reeds ontwikkeld model, waar twee determinanten (acceptatie en controle) van gezondheidsbeleving centraal staan, zijn vier segmenten te onderscheiden (twee determinanten, ieder hoog en laag). De segmenten verschillen in termen van gedrag, dilemma’s en behoeften en geven richting aan het type ondersteuning dat een werknemer behoeft. Dit vormt de basis voor de te ontwikkelen persona’s. Tevens wordt binnen ieder segment aandacht besteed aan twee andere belangrijke determinanten voor werkhervatting, namelijk verschillen in beleving en mate van gereedheid om werk te hervatten. Op deze manier wordt de serious game op maat gemaakt waarin werk en gezondheid centraal staan. EVALUATIE: EFFECT EN PROCESEVALUATIE Werknemers met kanker die werkzaam zijn bij bedrijven uit het oPuce Bedrijvennetwerk worden door hun arbodienst geïnformeerd over de serious game en het onderzoek, ongeveer 6 weken na de eerste ziektedag. Zij worden uitgenodigd de serious game te gebruiken en verzocht om een beknopte vragenlijst in te vullen bij de start van de studie, na 8 weken, 6 en 12 maanden. Deze deelnemers vormen de interventiegroep. Daarnaast wordt via arbodienst Zorg van de Zaak een cohort van andere werknemers met kanker gevolgd. Zij vormen de referentiegroep. De effectevaluatie is primair gericht op de bijdrage van de serious game aan de gereedheid om terug te keren naar werk, en secundair op werk-gerelateerde eigen-effectiviteit, werkvermogen, controle, acceptatie en tevredenheid met het re-integratieproces. De procesevaluatie is gericht op het krijgen van inzicht in hoeverre de serious game werknemers met kanker bereikt en wordt gebruikt zoals beoogd. DISSEMINATIE EN BORGING In het onderzoek wordt een serious game ontwikkeld die uiteindelijk beschikbaar wordt voor iedereen. De opgedane kennis wordt tijdens en na afloop van het onderzoek breed verspreid naar bedrijven, arbodiensten en patiëntenorganisaties. Het UWV en de bedrijven uit het oPuce bedrijvennetwerk hebben reeds de intentie uitgesproken de serious game te willen implementeren na een positieve evaluatie. HAALBAARHEID De ontwikkeling en evaluatie van deze serious game is een ambitieus project. Dat is waarom wordt gestart met het inrichten van een serious game met twee modules: (i) COMMUNICATIE, en (ii) WERKVERMOGEN . Bij een positieve evaluatie wordt deze serious game verder opgeschaald met een uitbreiding van modules alsmede naar andere aandoeningen. WAT LEVERT HET OP Het project levert i) een serious game gericht op werkbehoud bij kanker, ii) kennis over het ontwikkelen van deze serious game door middel van een participatieve aanpak met een brede groep stakeholders, en iii) inzicht in de effecten en implementatie van de serious game. Gezien het uiteindelijke doel onnodige werkuitval van werknemers met kanker te voorkomen is dit project zowel relevant vanuit maatschappelijk oogpunt als voor werkgevers en werknemers.