Grip Op Werk: onderzoek naar een integrale, online aanpak voor werklozen met psychische klachten gericht op arbeidsparticipatie

Psychische klachten, zoals depressie en angst, komen veel voor onder werklozen; 40% van de werklozen kampt met deze problemen. Dit belemmert hen in het vinden van betaald werk wat op haar beurt de psychische klachten in stand houdt. De huidige praktijkvoering van re-integratie en die van de GGZ zijn vooralsnog onvoldoende ingericht op adequate ondersteuning bij re-integratie van werklozen met depressie- en angstklachten (hierna CMD genaamd: Common Mental Health Disorders). De re-integratieprofessionals begeleiden werklozen met CMD nog niet optimaal. Dit komt deels doordat deze professionals de klachten niet goed signaleren en als zij deze signaleren niet goed weten hoe te handelen. Deze cliënten worden nog vaak weggezet als ‘niet bemiddelbaar naar werk’. En anderzijds hebben GGZ-professionals nog weinig (structureel) oog voor werk als behandeldoel of middel tot herstel. In dit project implementeren wij het online aanbod Grip Op Werk (GOW) bij drie gemeenten en evalueren wij de toepasbaarheid en effectiviteit ervan (niveau 3). GOW is gericht op zowel re-integratie als op vermindering van psychische klachten bij werklozen met milde tot matige CMD, met als doel: het vinden en behouden van regulier betaald werk. GOW is gebaseerd op het bewezen effectieve Gripopjedip (GOJD) voor jongvolwassenen met depressie- en angstklachten. Het is een online groepscursus in chatbox begeleid door GGZ-professionals. GOJD is gebaseerd op de cognitieve gedragstherapie, waarbij cliënten het verband leren zien tussen gebeurtenissen, gedachten over de gebeurtenissen en de stemming en gedrag. Daarbij worden de vaak automatische irreële, negatieve gedachten opgespoord en omgezet in meer positieve, reële gedachten. GOW heeft dezelfde basis als GOJD, maar is verrijkt met effectieve re-integratie elementen. Zo is er aandacht voor hoe de stemming re-integratieactiviteiten kan belemmeren en hoe het pro-actief ondernemen van re-integratieactiviteiten bij kan dragen aan een betere stemming. GOW omvat 7 online groepssessies in chatbox, begeleid door een getrainde GGZ-professional. Om als klantmanager cliënten met CMD te signaleren en toe te leiden naar GOW is nauwe samenwerking nodig tussen het veld van re-integratie en het GGZ-veld. Daarom worden in dit project de klantmanagers getraind door ZINZIZ en GOJD Stichting in signaleren van cliënten met CMD en in deze toeleiden naar GOW, en worden de GGZ-professionals getraind in het combineren van GGZ-kennis over CMD met re-integratiekennis. Daarnaast worden beide partijen getraind in samenwerken met elkaar en informatie delen over de cliënt, met diens toestemming, over bijvoorbeeld mate van klachtenreductie en type werk dat wel/niet passend lijkt. Daartoe wordt in de voorbereidingsfase van dit project een ‘samenwerkingsprotocol klantmanager – GGZ-professional’ opgezet, in overleg met een focusgroep van klantmanagers, GGZ-professionals en cliëntenvertegenwoordigers. Betrokkenheid van cliënten is van groot belangrijk voor een doeltreffende invulling van o.a. de ‘eigen regie’ die de GOW-aanpak wil stimuleren: wat zijn behoeften van de cliënt op dit gebied? En onder welke condities zijn cliënten geneigd wel of geen toestemming te geven voor delen van informatie tussen klantmanager en GGZ? Deze input wordt verwerkt in het GOW-protocol. Het project duurt 24 maanden en heeft verschillende meetmomenten. Het onderzoek richt zich primair op het percentage GOW-cliënten dat in die periode een reguliere betaalde baan vindt en vasthoudt voor een bepaalde periode. Daarnaast onderzoeken we het percentage cliënten dat gestegen is op de ‘Participatieladder’. Deze kent 6 niveau’s, waarbij het zesde niveau een reguliere betaalde baan is gedurende een bepaalde periode. Verder worden onderzocht: het niveau van depressie- en angstklachten en ‘self-efficacy’ in werkzoeken. Tot slot wordt de tevredenheid over het aanbod onderzocht bij cliënten, klantmanagers en GGZ-professionals en wordt geanalyseerd of er subgroepen cliënten zijn (o.a. qua leeftijd en sekse) voor wie GOW betere resultaten oplevert dan voor andere groepen. Het project resulteert in een rapport met resultaten en aanbevelingen (inclusief een hoofdstuk over de betekenis van de resultaten voor cliënten), er wordt een handleiding opgeleverd voor klantmanagers en GGZ-professionals over samenwerken, en publicatie(s). Daarnaast worden resultaten verspreid via kanalen zoals e-zines, websites en congressen. De haalbaarheid en toekomstbestendigheid van GOW zijn uitstekend. Gemeenten zijn enthousiast over dit project en bereid er zelf in te investeren inde uitvoering vanuit het participatieproject. GOW kan naadloos ingebed worden in het uitontwikkelde Gripopjedip-platform, met een bestuur, landelijke coördinator, adviescommissie, helpdesk en jaarlijkse intervisiebijeenkomsten voor de uitvoerders (ggz-professionals en klantmanagers). Daarbij is de samenwerking tussen de Stichting GOJD en ZINZIZ, die trainingen verzorgt voor klantmanagers, contractueel vastgelegd.