Mobiele menu

De Gezonde Schoolkantine op de agenda houden: bij scholen én leerlingen. Optimale inzet van tools en betrokkenheid van leerlingen bij De Gezonde Schoolkantine.

Projectomschrijving

In dit project wordt, met elkaar aanvullende expertises, intensief samengewerkt tussen de VU, WUR en het Voedingscentrum.
 

Doel en aanpak

Het Voedingscentrum ondersteunt scholen met het implementeren van de Richtlijnen Gezondere Kantines (RGK). Uit eerder onderzoek blijkt dat dit leidt tot gezondere kantines. Echter, het langdurig op niveau houden van een gezondere kantine vraagt om flexibele en persoonlijk afgestemde ondersteuning. Het doel van dit project is het optimaliseren van de ondersteuning bij implementatie van de RGK door de inzet van een digitaal beslissingshulpmiddel, waarmee wordt nagegaan welke ondersteuning een school in haar specifieke context (afhankelijk van o.a. schoolomgeving, -organisatie, leerlingpopulatie) nodig heeft om de schoolkantine gezonder te maken en/of deze (beter) te borgen. Hierin worden wensen van schoolleiding, -personeel en leerlingen meegenomen. Ook wordt nagegaan hoe leerlingen hier het beste bij betrokken kunnen worden.

Verwachte resultaten

Met het digitale beslissingshulpmiddel kan nog beter worden nagegaan welke begeleiding per school nodig is om verder te komen met het gezonder maken van de kantine en met het behouden daarvan. Ook kan deze begeleiding vervolgens efficiënter worden aangeboden. Daarnaast zal duidelijk worden welke (door)ontwikkeling van ideeën en tools rondom de implementatie van gezondere kantines nodig zijn, o.a hoe leerlingen meer betrokken kunnen worden. De resultaten van het onderzoek zullen actief onder de aandacht van scholen worden gebracht. Bovendien zullen we de resultaten publiceren in een vakinhoudelijk en mogelijk ook in een wetenschappelijk tijdschrift en deze presenteren op relevante symposia en congressen zoals het congres Gezonde School. Hiermee dragen we bij aan het op de agenda houden van De Gezonde Schoolkantine.

Producten

Titel: Beslishulp om scholen te ondersteunen bij implementeren en borgen van een gezondere kantine
Auteur: Roos van Wijngaarden, Lydian Veldhuis, Iris Krabbenborg, Ellen van Kleef, Carry Renders.
Link: https://gezondeschoolkantine.voedingscentrum.nl/nl/starten-met-een-gezondere-kan
Titel: Aanbevelingen ‘de Gezonde Schoolkantine op de agenda houden: bij scholen én leerlingen’
Auteur: Roos van Wijngaarden, MSc, Iris Krabbenborg, MSc, , dr. Lydian Veldhuis, dr. Ellen van Kleef, dr. Carry Renders.
Titel: The sustainable implementation of the Healthy School Canteen program
Auteur: Roos van Wijngaarden, Lydian Veldhuis, Heleen Schuit, Ellen van Kleef, Carry M. Renders
Titel: Factsheet leerlingbetrokkenheid
Auteur: Roos van Wijngaarden, Iris Krabbenborg, Lydian Veldhuis, Ellen van Kleef, Carry Renders
Titel: Factsheet: Stand van zaken rondom implementatie gezondere schoolkantine 2021
Auteur: Iris Krabbenborg, Roos van Wijngaarden, Lydian Veldhuis, Ellen van Kleef, Carry Renders

Verslagen


Samenvatting van de aanvraag

Jongeren een gezond voedingspatroon aanleren, vraagt een inspanning op verschillende fronten. In het Nationaal Preventieakkoord hebben overheid en relevante partijen zich het doel gesteld dat in 2020 de helft van de scholen een gezonde kantine heeft. Ondanks dat een gezondere schoolkantine aansluit bij de wensen van leerlingen, ouders en docenten, blijkt dit in de praktijk niet vanzelfsprekend. Ook is de betrokkenheid van leerlingen vaak laag, terwijl het aansluiten bij hun ideeën en wensen essentieel is voor de sociale acceptatie van gezonder eten en drinken. Met het programma De Gezonde Schoolkantine (GSK) begeleidt het Voedingscentrum scholen met het implementeren van de Richtlijnen Gezondere Kantines (RGK) met behulp van diverse tools zoals informatiematerialen, de Kantinescan, persoonlijke bezoeken door de Schoolkantine Brigade en de uitreiking van Schoolkantine Schalen. In de projecten ‘Alles is gezondheid in de schoolkantine’ en ‘Healthy Temptations’ zijn deze tools verbeterd en aangevuld. Bovendien is aangetoond dat deze tools daadwerkelijk helpen bij het gezonder maken van de kantine. De projecten laten ook zien dat invoering en het langdurig op niveau houden van een gezondere kantine vraagt om geregelde, flexibele en persoonlijk afgestemde ondersteuning, omdat scholen en hun stakeholders verschillen in context zoals motivatie, gevoel van eigenaarschap en schoolomgeving. Het bereik en de kwaliteit van het GSK-programma kan vergroot en verduurzaamd worden als de ondersteuning efficiënter wordt ingezet door onderscheid te maken in ondersteuning die digitaal, maar afgestemd op de context kan worden geboden en ondersteuning waarbij persoonlijk maatwerk nodig is. Het doel van dit project is het optimaliseren van de ondersteuning van scholen in het voortgezet onderwijs bij de implementatie van de RGK door de inzet van een beslissingshulpmiddel waarmee kan worden nagegaan welke ondersteuning een school in haar specifieke context nodig heeft om de schoolkantine gezonder te maken en/of deze (beter) te borgen. Vervolgens kan worden bepaald of ondersteuning op maat digitaal kan worden aangeboden of persoonlijk advies nodig is. Hierdoor zijn Schoolkantine Brigadiers gemiddeld minder tijd aan begeleiding per school kwijt en kunnen meer scholen op maat worden ondersteund. Ook zal worden nagegaan in welke fases binnen de implementatie en op welke manier leerlingen het beste betrokken kunnen worden bij het gezonder maken van de kantine. Plan van aanpak In fase 1 zal in kaart worden gebracht welke ondersteuning op dit moment wordt gegeven in de verschillende implementatiefasen en óf en zo ja hóe deze wordt aangepast aan de specifieke context van een school. Ook zal worden nagegaan welke contextuele factoren 1) betrokkenheid van relevante stakeholders, 2) schoolorganisatie (bijv. schoolpleinbeleid) en 3) fysieke schoolomgeving) de implementatie van de RGK beïnvloeden. Ten eerste zal een korte vragenlijst voor scholen worden ontwikkeld om in kaart te brengen: 1) de relevante contextuele factoren én 2) de ontvangen implementatiemiddelen en begeleiding bij de implementatie van RGK. Deze vragenlijst zal worden meegenomen in de reguliere jaarlijkse peiling van het Voedingscentrum onder scholen. Ten tweede zullen interviews worden gehouden met Schoolkantine Brigadiers over hun huidige werkwijze en hoe zij rekening houden met contextuele factoren. Ten derde zullen verdiepende interviews worden gehouden met stakeholders op scholen (o.a. kantinebeheerders, schoolmanagement en bij kantine betrokken ouders en leerlingen) om meer inzicht te krijgen in welke processen spelen die zorgen voor dynamiek rondom de implementatie van de RGK, waardoor scholen bijv hun Schoolkantine Schaal verliezen, niet naar een hoger niveau komen of leerlingenbetrokkenheid niet lukt. Ook positieve ervaringen zullen worden nagegaan. Ten vierde zullen creatieve focusgroepen met leerlingen worden gehouden om na te gaan hoe leerlingenbetrokkenheid bij de kantine vergroot kan worden. In fase 1 zal worden voortgebouwd op resultaten uit de projecten: ‘Alles is Gezondheid in de schoolkantine’ en ‘Healthy Temptations’. In fase 2 zal het beslissingsinstrument worden ontwikkeld in een samenwerking tussen het Voedingscentrum, stakeholders vanuit scholen, GGDen en onderzoekers. Bovendien zal input worden meegenomen uit een werkconferentie waarin door diverse stakeholders vanuit een system-based benadering vanuit diverse perspectieven zal worden gereflecteerd op resultaten uit fase 1. Ook zal worden nagegaan welke (door)ontwikkeling van implementatiemiddelen nodig is of welke aanvullende middelen nodig zijn en hoe hierin kan worden voorzien. In fase 3 wordt het beslissingshulpmiddel geïmplementeerd en geëvalueerd in de dagelijkse praktijk van het GSK-programma.

Kenmerken

Projectnummer:
555001028
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2020
2022
Onderdeel van programma:
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
C.M. Renders
Verantwoordelijke organisatie:
Vrije Universiteit Amsterdam