Thuis in thuiswerken: Een leidraad voor verantwoorde inbedding van thuiswerken in re-integratietrajecten bij verzuim

ACHTERGROND: Door COVID-19 is (deeltijd) thuiswerken prevalent geworden. Dit biedt momentum om thuiswerken ook steviger in te bedden in re-integratietrajecten. Thuiswerken kan voor verzuimende werknemers met verminderde belastbaarheid het verschil maken tussen zich wel of niet in staat voelen tot werk. Thuiswerken kan werkhervatting bespoedigen (bv. geen reistijd, zelfregie in werk- en rusttijden) en biedt op laagdrempelige wijze de mogelijkheid om de voordelen en waarde van werk (bv. zelfontplooiing, autonomie) opnieuw te ervaren. De inbedding van thuiswerken in re-integratietrajecten moet verantwoord gebeuren zodat de potentiële risico’s worden beperkt. Tot op heden missen hiertoe handvatten. VRAAGSTELLING: Op welke manier kan thuiswerken op een verantwoorde manier worden ingebed in re-integratietrajecten bij verzuim, opdat het spoedige werkhervatting faciliteert? DOELSTELLING: In co-creatie met werknemers, leidinggevenden, bedrijfsartsen en arbeidsdeskundigen een thuiswerk-leidraad ontwikkelen die in re-integratietrajecten als routekaart fungeert om te bepalen hoe thuiswerken via maatwerk ingezet kan worden ten behoeve van spoedige, verantwoorde en duurzame werkhervatting. TAAKSTELLING: Ter validatie van de leidraad onderzoeken we samen met stakeholders en in drie werkcontexten (beeldschermwerk, onderwijs, client-contact) welke invloed inbedding van thuiswerken in re-integratietrajecten heeft op: (i) herstel-beloop en werkhervatting, (ii) binding met werk en werkmotivatie, (iii) hoe werknemers, leidinggevenden, bedrijfsartsen en arbeidsdeskundigen het re-integratietraject ervaren. We passen hierbij het REALIST EVALUATION paradigma toe om na te gaan óf, wanneer, voor wie, en onder welke omstandigheden thuiswerken bijdraagt aan re-integratie. Er is, in lijn met het Werk als Waarde-model, aandacht voor bevorderende en belemmerende factoren zoals behoeftes, werkcontext en aard van verzuim. Het eindproduct is een leidraad die werknemer, leidinggevende, bedrijfsarts en arbeidsdeskundige kunnen gebruiken om te bepalen hoe thuiswerken per casus via maatwerk optimaal ingebed kan worden in het re-integratietraject. PLAN VAN AANPAK: Met het Werk als Waarde model als theoretisch fundament en conform de principes van de Realist Evaluation methode, zullen we samen met vertegenwoordigers van stakeholdersgroepen (werknemers, leidinggevenden, bedrijfsartsen, arbeidsdeskundigen) in vier projectfases kwalitatieve en kwantitatieve onderzoeksmethoden combineren met als doel om in co-creatie te komen tot een bruikbare en effectieve thuiswerk-leidraad voor re-integratie: (1) Fase 1: We zullen theoretisch gestoeld (met aandacht voor behoeften, werkcontext, capabilities, en discrepanties)—en met input van stakeholdersgroepen—anticiperen op óf en hoe thuiswerken kan helpen bij werkhervatting, bij wie en in welke context (hypothesevorming); (2) Fase 2: Op grond hiervan zullen we in co-creatie met een consortium van wetenschappers en stakeholdervertegenwoordigers een conceptleidraad opstellen die in verzuimtrajecten handvatten biedt aan leidinggevenden en werknemers om maatwerk-beslissingen te nemen over inbedding van thuiswerken in het re-integratietraject. Tevens zal een gebruikstraining opgesteld worden door projectadviseur Acture, ten behoeve van leidinggevenden, bedrijfsartsen en arbeidsdeskundigen. Het doel van deze workshop is dat de stakeholders leren hoe ze de leidraad goed kunnen inbedden in re-integratie-fasen; (3) Fase 3: Vervolgens zullen we de leidraad implementeren binnen de re-integratietrajecten van twee organisaties die toegezegd hebben te participeren in ons onderzoek: UWV (werkcontext: client contact) en Radboud Universiteit (werkcontexten: onderwijs, beeldschermwerk). Via innovatief longitudinaal kwantitatief onderzoek (vragenlijsten, LOCUST methode) en kwalitatief onderzoek (interviews) zullen we evalueren óf, wanneer, voor wie, en onder welke omstandigheden de conceptleidraad kan bijdragen aan een duurzame re-integratie en werkhervatting (cf. Realist Evaluation methode). Dit betreft aldus een maatwerk evaluatie, inclusief een toets van onze hypothesen uit de hierboven beschreven Fase 1; (4) Fase 4: Op grond van de bevindingen uit dit onderzoek, zullen we tot slot samen met stakeholdersgroepen een definitieve evidence-based thuiswerk-leidraad en gebruikstraining vaststellen en dissemineren. KENNISOVERDRACHT IS EEN BELANGRIJK ONDERDEEL VAN DIT PROJECT EN GEBEURT VIA: (i) De leidraad en training zullen geïntegreerd worden in een onderwijsmodule van de opleiding tot bedrijfsarts (via projectpartner SGBO, RadboudUMC), (ii) Symposium dag voor bedrijfsartsen, HR-professionals en arbeidsdeskundigen (werving via het netwerk van aangesloten samenwerkingspartners NVAB, ArboUnie, SGBO, NVvA), (iii) De producten worden vrij toegankelijk aangeboden via onze eigen website (incl. educatievideo’s) en websites van NVAB, ArboUnie, NVvA, en FNV), en (iv) Vakpublicaties en open access wetenschappelijke publicaties.