Daadwerkelijk uit de geldzorgen

Doelstelling van het voorgenomen onderzoek van het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud), de Universiteit Leiden (UL), de gemeente Hoorn en het Geldloket Amersfoort is het vergroten en bundelen van kennis over de effectiviteit en implementatie van de interventie ‘Kom uit de geldzorgen’. Centrale onderzoeksvraag is: hoe effectief is de interventie ‘Kom uit de geldzorgen’ met betrekking tot: 1. het vergroten van de aflossingscapaciteit van hulpvragers; 2. het verhogen van de financiële competenties van hulpvragers; 3. het verminderen van financiële stress bij hulpvragers. De online interventie ‘Kom uit de geldzorgen’ is er één uit een reeks van Geldplannen van Startpunt Geldzaken en het Nibud. Startpunt Geldzaken is een samenwerkingsverband van het Nibud, Vereniging Eigen Huis (VEH), de beleggersvereniging VEB en de Stichting Certificering FFP. Zij bundelen hun kennis op de gebieden van budgetteren en besparen, huis en hypotheek, sparen en beleggen, en pensioenen en fiscaliteit. Het Nibud voert de ontwikkeling en implementatie van het Geldplan uit. Gemeenten die zich aansluiten bij Startpunt Geldzaken (inmiddels 125) krijgen de beschikking over alle Geldplannen zie zij vervolgens zowel aan de diverse uitvoerende organisaties voor schuldpreventie en schuldhulpverlening als aan de inwoners ter beschikking kunnen stellen. . Daarnaast is het Geldplan ‘Kom uit de geldzorgen’ via het Landelijk Stimuleringsnetwerk ThuisAdministratie LSTA) ook beschikbaar voor alle maatschappelijke organisaties in Nederland die overwegend met vrijwilligers thuisadministratie werken. De interventie is een gedragsgerichte aanpak van het voorkomen en oplossen van schulden. Het online instrument helpt huishoudens met (beginnende) financiële problemen stap voor stap en op de door hen gewenste tijd en plaats, om de eigen geldzaken in balans te krijgen en te houden. Met de interventie geven we een kwalitatieve impuls aan de dienstverlening van zoveel mogelijk hulpverlenende organisaties die zowel preventief als curatief werken aan de bestrijding van armoede en schuldenproblematiek, aan het bevorderen van een (duurzame) financiële zelfredzaamheid en aan het verkleinen van de kans op recidive. In dit voorstel zetten we met name in op hulpverleners van vrijwilligersorganisaties en sociale wijkteams in de gemeenten. Er is voldoende onderzoek voorhanden over vroegsignalering, preventie en oplossen van schulden. Toenemend wordt gedragsverandering daarbij een onderwerp van onderzoek. Uitspraken over de effectiviteit van interventies wijzen doorgaans op een samenhang (correlaties) tussen bepaalde aspecten en niet op oorzakelijke verbanden (effecten). Concrete uitspraken over het effect van een (gedrags-)interventie zijn weinig of niet voorhanden. In het voorgenomen onderzoek voeren we een longitudinale studie uit (drie metingen) waarbij we werken met interventie- en controlegroep (Randomized Controlled Trials, RCT). Deze (wetenschappelijke) onderzoeksmethode stelt ons in staat om (causale) uitspraken te doen over de effectiviteit van de interventie. Doordat we tevens relevante (achtergrond)kenmerken van de hulpvragers meten, zijn we in staat om te onderzoeken of de effectiviteit van de interventie wellicht afhankelijk is van bepaalde kenmerken van de hulpvragers. De uitkomsten van het onderzoek zullen een goed beeld geven van de effectiviteit van de geteste interventie. Daarnaast bieden de resultaten ook aanknopingspunten voor aanpassingen in de interventie zelf en nieuwe beleidsinstrumenten in het tegengaan van armoede en schuldenproblematiek. Naast het RCT-onderzoek waarin we de effectiviteit meten, voeren we een aanvullend onderzoek uit waarin we hulpverleners interviewen over hun ervaring met het Geldplan. Op deze manier verrijken we de kwantitatieve data met gebruikerservaringen. Hoe heeft de hulpverlener het Geldplan ingezet? Voegt het voor hen iets toe aan de normale werkwijze? Ervaren ze dat het voor de hulpvrager toegevoegde waarde heeft? En hebben ze wellicht tips voor verbetering? In het onderzoek voeren we ook een kosten-batenanalyse uit. Daartoe betrekken we de expertise van het Verwey-Jonker Instituut. Belangrijk onderdeel van het onderzoek vormt de kennisoverdracht, we werken in een plan uit dat we zowel voorafgaand als aansluitend op het onderzoek de opleidings- en communicatiekracht van het Nibud maximaal uitnutten met de samenwerkingspartners in het onderzoek alsmede met de samenwerkingspartners die actief zijn in het werkveld van de schuldpreventie en schuldhulpverlening. Het Nibud, de Universiteit Leiden, de gemeente Hoorn en Geldloket Amersfoort staan in de startblokken.