Mobiele menu

BUURTSUPERS IN KRIMPREGIO'S - integrale interventie voor re-integratie, participatie en leefbaarheid

Projectomschrijving

Vraagstuk

Buurtsupers worden in krimpregio’s ingezet bij de problematiek rond onder andere werkgelegenheid en participatie, voorzieningenniveau en leefbaarheid. De buurtsuper biedt meewerkplekken voor re-integratie en participatie van mensen met lange afstand tot de arbeidsmarkt. Wat zijn de effecten van meewerktrajecten in buurtsupers op re-integratie en participatie? Hoe kom je tot een meer integraal werkproces tussen participatie en maatschappelijke ondersteuning?

Onderzoek

De gemeenten Steenwijkerland en Lochem zijn samen met Support & Co dit onderzoek gestart, omdat zij de samenwerking met de buurtsuper breder willen positioneren in het gemeentelijk beleid. Net als veel gemeenten streven zij naar een integrale, domein-overstijgende aanpak in het sociaal domein om de schaarse financiële middelen zo efficiënt mogelijk te benutten. Het onderzoek moet duidelijk maken welke maatschappelijke en financiële baten de buurtsuper genereert op diverse gemeentelijke beleidsterreinen en aanknopingspunten bieden hoe de gemeenten hier optimaal gebruik van kunnen maken.

Uitkomst

De meewerktrajecten in de buurtsuper kunnen maatschappelijke meerwaarde creëren en kosteneffectief uitpakken voor gemeenten. In de periode 2007 - 2016 leidde 30% van de trajecten tot uitstroom naar betaald werk. De aanwezigheid van een winkel versterkt de zelfredzaamheid van ouderen in het dorp en vermindert de vraag naar geïndiceerde Wmo ondersteuning. De samenwerking tussen gemeente en supermarkt loopt echter niet altijd soepel. Hierdoor worden trajecten onderbenut. Gemeente kunnen subsidiekosten terugverdienen, als zij de trajecten volledig benutten.

Producten

Zie ook:

Artikel Trots op je vak: Het werk is er al en is makkelijk aan te passen

Betrokken organisaties

Gemeente Lochem, gemeente Steenwijkerland, NYFER en Support & Co.

Producten

Titel: Buurtsupers: integrale interventie voor leefbaarheid, re-integratie en participatie
Auteur: Lucienne Berenschot,Leo van der Geest
Titel: Handboek Superrr
Auteur: Lucienne Berenschot
Titel: Superrr
Auteur: En Door BV
Titel: Workshop "Maatschappelijke effecten Superrr en de business case voor de gemeente"
Auteur: Lucienne Berenschot
Titel: Een dorpswinkel als integrale oplossing voor leefbaarheid, zelfredzaamheid en re-integratie
Auteur: Lucienne Berenschot

Verslagen


Eindverslag

Een 'sociale supermarkt’ draagt bij aan de leefbaarheid van een dorp en biedt werk aan mensen met een beperking en/of afstand tot de arbeidsmarkt. Het kan maatschappelijke meerwaarde creëren en kosteneffectief uitpakken voor gemeenten. In de periode 2007–2016 heeft 30% van de re-integratie trajecten geleid tot uitstroom naar betaald werk. Mensen met een verstandelijke beperking ontwikkelen hun sociale vaardigheden en netwerk en verbeteren hun arbeidscompetenties. Oudere dorpsbewoners kunnen langer thuis wonen en ervaren meer zelfredzaamheid door de aanwezigheid van een winkel. Toch verloopt de samenwerking tussen gemeente en supermarkt niet altijd soepel. Er is sprake van onderbenutting van trajecten. Volledige benutting is de sleutel voor een gemeente om de subsidiekosten terug te verdienen. De mogelijkheden daartoe zijn groter als re-integratiecliënten (P-wet) en mensen met een beperking (Wmo) een traject kunnen volgen. Het onderzoek doet suggesties voor een integrale aanpak door gemeenten door een geleidelijke ontschotting binnen het sociaal domein.

Samenvatting van de aanvraag

Dit project behelst een toegepast effect- en procesonderzoek rond de interventie 'buurtsupers in kleine kernen'. Buurtsupers zijn kleinschalige voorzieningen die in krimpregio's een antwoord proberen te geven op meervoudige problematiek rond werkgelegenheid en participatie, voorzieningenniveau,leefbaarheid en betaalbaarheid van zorgdiensten. Buurtsupers bieden naast reguliere arbeidsplaatsen ook re-integratie en participatietrajecten via 'meewerkplekken'. De interventie betreft een vorm van begeleid werken, gericht op maatschappelijke activering en waar mogelijk, betaald werk. De belangrijkste werkzame bestanddelen zijn: werken als volwaardig teamlid in een reguliere omgeving, aansluiten bij doelen en motivatie van cliënten, individuele begeleiding en contact met de dorpsgemeenschap. De cliënten en hun individuele traject staan centraal. De werkwijze heeft overeenkomsten met andere, bewezen effectieve interventies als Begeleid Werken (IPS), Werk: een zorg minder, Maatwerk en Relim. Onderscheidend aan de buurtsuper is dat de sociale onderneming begeleiding én een werkomgeving biedt voor re-integratie en participatie. Een potentieel risico van de bedrijfsmatige formule is dat cliënten op meewerkplekken langer dan nodig in een traject blijven uit bedrijfseconomische overwegingen (lock-in effect). Gemeenten zien in de formule van deze sociale onderneming meerwaarde op diverse beleidsdomeinen: behoud van lokale werkgelegenheid, participatie en re-integratiemogelijkheden in de buurt voor inwoners met een afstand tot de arbeidsmarkt, verhoging van de leefbaarheid en meer mogelijkheden voor ouderen om langer zelfstandig te wonen in kleine kernen. Juist voor gemeenten in krimpregio’s is deze integrale aanpak een veelbelovende optie om met de beperkte middelen die hen ter beschikking staan, hun verantwoordelijkheden in het sociale domein waar te maken. Inmiddels hebben honderden mensen een traject bij één van de 15 buurtsupers in het land doorlopen of zijn daar nog mee bezig. Er zijn aanwijzingen voor succes maar die zijn tot nu toe niet systematisch onderbouwd: de registratie van resultaten is gefragmenteerd over diverse gemeenten, zorgaanbieders en winkelvestigingen. Dit onderzoek is bedoeld om deze informatie bij elkaar te brengen en de effecten van de 'meewerk-trajecten' op re-integratie en participatie te onderzoeken. Ook de bredere context van de interventie is onderdeel van het onderzoek. Gemeenten kopen sinds jaar en dag re-integratietrajecten in bij de buurtsuper. De participatietrajecten werden tot 2015 gefinancierd uit de Awbz en vallen nu onder gemeentelijke verantwoordelijkheid (Wmo). Net als veel andere gemeenten slagen Lochem en Steenwijkerland er nog niet in om de verbinding tussen de domeinen werk&inkomen (Participatiewet) en maatschappelijke ondersteuning (Wmo) te leggen. De instroom van Wmo-cliënten in buurtsupers stagneert. Beide gemeenten willen dit onderzoek gebruiken om hun gemeentelijke werkprocessen door te lichten en voorstellen te ontwikkelen om de omslag naar integrale werkwijzen en financieringsconstructies rond de buurtsuper interventie te maken. De informatie over de effecten van buurtsupers op re-integratie en participatie van cliëntgroepen sociaal domein zal daarbij worden benut om een verantwoorde matching van cliënten te waarborgen. De kosteneffectiviteit van gemeentelijke uitgaven aan trajecten bij buurtsupers wordt niet alleen bepaald door de effecten op re-integratie en participatie, de buurtsupers leveren ook een bijdrage aan leefbaarheid en bieden additionele ondersteuningsdiensten die de vraag naar geïndiceerde zorg kunnen beperken. Deze effecten worden onderzocht in een case study in Almen, een kleine kern van Lochem waar een buurtsuper functioneert. Op basis van het geheel aan kosten en baten wordt een business case voor gemeenten uitgewerkt. Daaruit moet blijken in hoeverre deze kleinschalige, integrale interventie een kosteneffectieve manier is voor gemeenten in krimpregio's om meervoudige maatschappelijke opgaven te adresseren.

Kenmerken

Projectnummer:
535006002
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2016
2017
Onderdeel van programma:
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
Ir. L. Berenschot
Verantwoordelijke organisatie:
NYFER - Nyenrode Forum for Economic Research