Mobiele menu

Bruggen naar Gezond Gewicht in Zaanstreek-Waterland

Projectomschrijving

Doel

De gemeenten Edam-Volendam, Landsmeer, Oostzaan, Wormerland en Zaanstad versterken hun integrale gezondheidsbeleid gericht op gezond gewicht.

Aanpak en resultaten

Het samenwerkingsverband werkte de afgelopen vier jaar aan een gezonde leefomgeving voor een gezonde jeugd. De integrale JOGG-aanpak in Zaanstad diende hierbij als voorbeeld. Het bereiken van gezinnen met lage gezondheidsvaardigheden vroeg om een aanpak met aandacht voor het hele systeem rond een gezin en passende ondersteuning. Ook samenwerking tussen professionals uit meerdere domeinen was van belang. De deelnemende gemeentes maakten hiertoe eerst elk een plan op maat. De plannen bevatten interventies om de leefomgeving gezonder te maken en een ketenaanpak om kinderen met overgewicht en hun ouders passende ondersteuning te bieden. Betrokkenheid van inwoners was essentieel in elke fase om de aanpak te blijven verbeteren. Deelname aan de leerkring zorgde voor uitwisseling van kennis en ervaring tussen de partners en andere projecten.

Samenwerkingspartners

GGD Zaanstreek-Waterland, Academische werkplaats Jeugd & Gezondheid VUmc, werkplaats Sociaal domein A’dam, Huisartsenzorg ZW en VU A’dam.

Afbeelding
wat kost overgewicht

Wat kost overgewicht?

Eén van de resultaten van dit project is een literatuurstudie naar de (financiële) gevolgen van overgewicht bij kinderen.

Producten van ZonMw

Producten

Titel: Praatplaat over leefstijl voor tieners.
Auteur: GGD Zaanstreek Waterland, JOGG Zaanstad
Link: http://www.ggdzw.nl/wp-content/uploads/2023/03/Praatplaat-jongeren.pdf
Titel: Stappenkaart Groente hapjes in 10 stapjes
Auteur: GGD Zaanstreek-Waterland & JOGG-Zaanstad
Link: http://www.ggdzw.nl/wp-content/uploads/2023/03/Stappenkaart_Groentehapjes.pdf
Titel: Interview guide tevredenheid Centrale Zorgverlener
Auteur: GGD Zaanstreek Waterland, Aileen Boersen
Link: http://www.ggdzw.nl/wp-content/uploads/2023/03/Interviewguide-tevredenheid.pdf
Titel: Kook Je Fit!
Auteur: Emma Swart, Pinar Ozdemir en Naomi Wynia
Link: http://www.ggdzw.nl/wp-content/uploads/2023/03/Kook_Je_Fit_2020.pdf
Titel: KINDLR vragenlijst voor 7 tot 13 jaar
Auteur: Wendy Bliekendaal in opdracht van GGD Zaanstreek Waterland
Link: http://www.ggdzw.nl/wp-content/uploads/2023/03/KINDL-kinderen-7-13-jaar-DEF.pdf
Titel: Procesbeschrijving KINDL-R vragenlijst
Auteur: GGD Zaanstreek Waterland, Aileen Boersen
Link: http://www.ggdzw.nl/wp-content/uploads/2023/03/Procesbeschrijving-KINDLR.pdf
Titel: De kinderen van Ayse spelen nu wel lekker buiten!
Auteur: GGD Zaanstreek-Waterland in samenwerking met Pharos llustraties: Maartje Kunen Vormgeving: Studio Serto
Link: http://www.ggdzw.nl/wp-content/uploads/2023/03/Beeldverhaal_Buitenspelen.pdf
Titel: Ganzenbord Gezonde leefstijl
Auteur: GGD Zaanstreek Waterland, JOGG Zaanstad
Link: http://www.ggdzw.nl/wp-content/uploads/2023/03/GGDZW_Ganzenbord.pdf
Titel: Gezond opgroeien, een onderzoek naar de interventie groente hapjes
Auteur: Melanie Eichelsheim
Link: http://www.ggdzw.nl/wp-content/uploads/2023/03/Toepasbaarh-interv-groente.pdf
Titel: De associatie tussen bewegen en mentaal welbevinden?
Auteur: GGD Zaanstreek Waterland, Monique Heemskerk en Aileen Boersen
Link: http://www.ggdzw.nl/wp-content/uploads/2023/03/Ass-bewegen-en-welbevinden.pdf
Titel: Beschrijving effectieve elementen ondersteuning Centrale Zorgverlener t.b.v. kwaliteit van leven
Auteur: GGD Zaanstreek Waterland, Aileen Boersen
Link: http://www.ggdzw.nl/wp-content/uploads/2023/03/Effectieve-elementen-onderst-CZV.pdf
Titel: Kind naar Gezonder Gewicht de Centrale zorgverlener als onmisbare schakel
Auteur: Stuurgroep Gezond opgroeien in Zaanstreek-Waterland, onder redactie van projectleider A de Ligt - GGD Zaanstreek-Waterland
Link: https://www.ggdzw.nl/kind-naar-gezonder-gewicht/
Titel: Evaluatie Centrale Zorgverlener in Zaanstreek-Waterland
Auteur: GGD Zaanstreek-Waterland Monique Heemskerk en Ruy Kortbeek
Link: http://www.ggdzw.nl/wp-content/uploads/2023/03/Evaluatie-CZV-2019-2022-ZW.pdf
Titel: Wat kost overgewicht?
Auteur: Irma Huiberts en Wikke van Stam
Titel: Instructie afname Kid-KINDL
Auteur: GGD Zaanstreek Waterland, Monique Heemskerk en Aileen Boersen
Link: http://www.ggdzw.nl/wp-content/uploads/2023/03/Instructie-afname-KINDL.pdf
Titel: Hoe werken centrale zorgverleners samen met gezinnen?
Auteur: GGD Zaanstreek-Waterland & JOGG-Zaanstad
Link: https://www.youtube.com/watch?v=x_PFgW4QTyM
Titel: Samen naar Gezond Gewicht - werkwijze JGZ
Auteur: script: GGD Zaanstreek-Waterland, Vionne van den Borden en Cunie Hilhorst film: Kalynda ten Haaf
Link: https://youtu.be/Q9Fo5THfCXI
Titel: Gezond opgroeien - welke hulp is er voor gezinnen?
Auteur: GGD Zaanstreek Waterland & JOGG Zaanstad
Link: https://www.youtube.com/watch?v=aWyNgmskENI
Titel: Gezond en kansrijk Zaanstad
Auteur: Script: GGD Zaanstreek-Waterland & JOGG-Zaanstad Filmpopname: Kalynda ten Haaf
Link: https://youtu.be/fWt0p7J5KcM
Titel: JGZ scholing - samen naar gezond gewicht
Auteur: GGD Zaanstreek Waterland, Monique Heemskerk
Link: http://www.ggdzw.nl/wp-content/uploads/2023/03/werkwijze-TGG-voor-JGZ.pdf
Titel: Zet in op bewegen!
Auteur: Jamilla Vervoort en Rebecca Beck
Link: http://www.ggdzw.nl/wp-content/uploads/2023/03/Webinar-Motor-ontwikkeling-0-4.pdf
Titel: Armoede en de gevolgen voor opgroeien en opvoeden
Auteur: NJi,Hilde Kalthoff
Link: http://www.ggdzw.nl/wp-content/uploads/2023/03/Webinar-NCJ.pdf

Verslagen


Samenvatting van de aanvraag

De gemeenten Edam-Volendam, Landsmeer, Oostzaan, Wormerland en Zaanstad gaan samen met GGD Zaanstreek-Waterland(GGDZW), Academische werkplaats Jeugd & Gezondheid, werkplaats Sociaal Domein Amsterdam aan de slag met integraal gezondheidsbeleid, gericht op het tegengaan van overgewicht & obesitas. Regio Zaanstreek-Waterland (regio ZW) staat in de top 5 zwaarste regio’s van Nederland (51% overgewicht / obesitas bij volwassenen). Ook het percentage 10-jarige kinderen met overgewicht ligt met 17% hoger dan het landelijke gemiddelde(14%). Gezondheidsverschillen in de regio ZW nemen verder toe als gevolg van een veranderende populatie. Door het tekort aan betaalbare woningen trekken minder welvarende Amsterdamse gezinnen naar deze regio. De suburbanisatie van armoede maakt het bereiken van gezinnen met lage gezondheidsvaardigheden extra belangrijk. Dat vraagt om een aanpak met aandacht voor het hele systeem rond een gezin, samenwerking tussen professionals uit meerdere domeinen en toegankelijke en passende ondersteuning. Betrokkenheid van inwoners is essentieel. Er is al een goed voorbeeld in de regio. GGDZW werkt met JOGG-Zaanstad aan een gezonde leefomgeving voor een gezonde jeugd, volgens de integrale aanpak Jongeren Op Gezond Gewicht. Naast preventie richten zij zich op ondersteuning en zorg voor kinderen met overgewicht en obesitas volgens het landelijk model ketenaanpak: een systeemaanpak met Centrale Zorgverleners, gezondheidsnetwerken, matched en stepped care en betrokkenheid van gezinnen. Uit de evaluaties blijkt dat er meer gezinnen met lage gezondheidsvaardigheden zijn bereikt. Gezinnen geven aan dat de ondersteuning beter aansluit bij hun wensen. Omliggende gemeenten en GGDZW willen deze vernieuwende integrale aanpak uitbreiden, om van elkaar te leren en regionaal schaalvoordeel te hebben. De samenhang tussen activiteiten en de verbinding van preventie en zorg kan beter. Ook is het wenselijk dat de aanpak beter aansluit bij de veranderende doelgroep. Daarbij zijn de beleidsterreinen volksgezondheid, jeugd, onderwijs, welzijn, sport, werk & inkomen en ruimtelijke ontwikkeling betrokken. Deze subsidie biedt de kans om in (kleine)gemeenten met beperkte middelen tot een breed gedragen implementatieplan te komen en professionals te scholen voor de uitvoering. Fase 1 benutten we om voor 5 gemeenten wijkgezondheidsprofielen op te stellen. In focusgroepen vragen we inwoners en professionals hoe zij aankijken tegen gezondheid en opvoeden, of zij de cijfers herkennen, wat zij nodig hebben en welke prioriteiten en doelen zij kiezen. Op basis daarvan stellen gemeenten een implementatieplan op, met daarin passende en erkende interventies. Elke gemeente komt op deze manier tot een eigen, door beleid en bestuur gedragen implementatieplan, aansluitend op de lokale behoeften en mogelijkheden. De plannen bevatten interventies om de leefomgeving gezonder te maken en een aanpak om kinderen met overgewicht en hun ouders passende ondersteuning en zorg te bieden, gebaseerd op de ketenaanpak. Het Overbruggingsplan is een van de erkende interventies binnen de ketenaanpak. In fase 2 worden de plannen uitgevoerd. De interventies, de in te zetten Centrale Zorgverleners en gewenste aanpassingen aan de leefomgeving worden door gemeenten bekostigd. De subsidiegelden zijn bestemd voor de lokale projectleiders. Zij maken verbindingen en werk/verwijsafspraken in de wijk via de gezondheidsnetwerken en zorgen voor training van professionals en inwoners. De regionale projectleider heeft een adviserende en faciliterende rol en coördineert de kennisuitwisseling. Proces- en effectevaluatie worden ingezet om de aanpak te blijven verbeteren. Onderzoek waarbij participatie van ouders, kinderen en betrokken professionals mee wordt genomen is cruciaal om te blijven bijsturen. Voor dit werk ‘achter de schermen’ is vaak geen budget. Het is onmisbaar voor succesvolle uitvoering van gezondheidsbeleid. Aan het eind van fase 2 hebben gezinnen een gezondere leefstijl (water, groente & fruit, bewegen, slapen, schermgebruik), kinderen met (ernstig) overgewicht en hun ouders worden naar tevredenheid begeleid en de kwaliteit van leven van deze kinderen is verbeterd. Op de lange termijn nemen zorgkosten als gevolg van (ernstig) overgewicht af. Gewerkt wordt met bestaande instrumenten (zoals het model van May en de Gezonde Wijkaanpak), landelijke richtlijnen (zoals de JGZ richtlijn overgewicht en Zorgstandaard Obesitas) en monitoringsinstrumenten (zoals de PedsQL en JGZ-metingen). Voor draagvlak en borging komt een stuurgroep waarin de domeinen op bestuurlijk niveau zijn vertegenwoordigd. De regionale en lokale projectleiders vormen de werkgroep. De werkgroep maakt deel uit van de regionale leerkring. Hierin zitten experts van GGDZW (JOGG, Omgevingswet, ICT-toepassingen), aangevuld met de (academische) werkplaatsen, het Overbruggingsplan en C4O. Met de regionale leerkring zorgen we dat kennis vanuit wetenschap, beleid en praktijk wordt verbonden en verrijkt.

Kenmerken

Projectnummer:
531006105
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2018
2023
Onderdeel van programma:
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
J. Koehoorn
Verantwoordelijke organisatie:
GGD Zaanstreek-Waterland
Afbeelding
Kennisbundel gezonde wijk

In de kennisbundel Gezond leven in gemeente en regio vindt u een selectie van de meest bruikbare kennis uit onderzoek naar gezondheidsaanpakken in de wijk voor gemeenten en GGD’en. In ruim 4 jaar is de kennis opgedaan in 35 projecten, met subsidie uit ons Preventieprogramma.