Mobiele menu

Oplossingsgericht werken aan Duurzame Inzetbaarheid in de Zorgsector: cluster gerandomiseerde interventie studie naar de effectiviteit van deze methodiek

Projectomschrijving

Duurzame inzetbaarheid in de zorgsector

Vraagstuk

‘Oplossingsgericht werken aan Duurzame INzetbaarheid’ (ODIN) is een methodiek om de duurzame inzetbaarheid van werknemers en de coachingsvaardigheden van leidinggevenden in de zorg te vergroten. In aansluiting op een probleem- en oplossingsinventarisatie volgen maatwerkafspraken, gericht op duurzame inzetbaarheid. Na een veelbelovend pilot-onderzoek is in deze vervolgstudie de effectiviteit van de methodiek onderzocht.

Onderzoek

Verschillende uitkomstmaten – van vitaliteit tot productiviteit – zijn via vragenlijsten gemeten vóór de interventie en na zes maanden. Een jaar na de interventie zijn interviews gehouden met medewerkers en leidinggevenden over de vraag waarom medewerkers wel of niet deelnamen.

Uitkomst

De interventiegroep laat een iets betere score zien op vitaliteit, maar dit verschil is niet statistisch significant. ODIN is niet aantoonbaar effectiever dan de reguliere werkwijze, mogelijk vanwege de korte follow-up en de relatief kleine groep waarop de effectanalyses zijn gebaseerd. De verdiepende interviews laten zien dat veel medewerkers en leidinggevenden wel voordelen zien in de ODIN-methodiek, mits er enkele aanpassingen worden doorgevoerd.

Producten

Titel: Presentatie training 'Oplossingsgericht werken aan Duurzame INzetbaarheid' (ODIN)
Titel: Presentatie klankbordgroep: Oplossingsgericht werken aan Duurzame Inzetbaarheid (2)
Titel: Effectiviness of a problem solving intervention for workers to promote sustainable employability
Titel: Presentatie klankbordgroep: Oplossingsgericht werken aan Duurzame INzetbaarheid (1)
Titel: Symposium Oplossingsgericht werken aan Duurzame INzetbaarheid
Titel: ODIN is geschikt voor het LUMC (presentatie OR)
Titel: Huiswerkopdracht voor leidinggevenden
Titel: Nieuwsbrief 2: Onderzoek 'Oplossingsgericht werken aan Duurzame INzetbaarheid (dec 2012)
Titel: Format beschrijving casuïstiek: input leidinggevenden voor trainingsdagdeel 2
Titel: Overzicht beschikbare interventiemogelijkheden LUMC
Titel: Laatste nieuwsbrief: Oplossingsgericht werken aan duurzame inzetbaarheid (maart 2014)
Titel: Nieuwbrief 3: onderzoek 'Oplossingsgericht werken een Duurzame INzetbaarheid' (maart 2013)
Titel: Nieuwsbrief 1: onderzoek 'Oplossingsgericht werken aan Duurzame INzetbaarheid' (juli 2012)
Titel: Tweede informatiefolder ODIN; wat gaat er gebeuren?
Titel: Draaiboek ODIN training leidinggevenden
Titel: Leidraad ODIN-tweegesprek
Titel: Oplossingsgericht werken aan duurzame inzetbaarheid: Stappenplan voor medewerkers
Titel: Trainingsmap Oplossingsgericht werken aan duurzame inzetbaarheid
Titel: Informatiefolder voor medewerkers: 'Oplossingsgericht werken aan duurzame inzetbaarheid'
Titel: Flyer voor leidinggevenden: Waarom oplossingsgericht werken aan duurzame inzetbaarheid?
Titel: Nieuwsbrief 4: OPlossingsgericht werken aan Duurzame Inzetbaarheid (oktober 2013)
Titel: Update project ODIN: stand van zaken per 1 oktober 2012
Titel: Evaluatierapport pilot studie ODIN: is ODIN geschikt voor het LUMC?
Titel: Inspiratieboek Duurzame inzetbaarheid
Titel: European Journal of Public Health

Verslagen


Eindverslag

Achtergrond
De methodiek ‘Oplossingsgericht werken aan Duurzame INzetbaarheid’ (ODIN) is een in Groningen ontwikkelde methodiek die bestaat uit een trainingsmodule voor leidinggevenden, een probleem- en oplossingsinventarisatie door werknemers, een tweegesprek tussen leidinggevende en werknemer en het opstellen van een actieplan, met als doel te komen tot concrete maatwerkafspraken gericht op het verbeteren van de duurzame inzetbaarheid van werknemers in de zorg. Het betreft een integrale aanpak gericht op zowel de individuele medewerker als het individu en zijn/haar werkomgeving.

Methode
De studie betreft een geclusterd gerandomiseerd gecontroleerde studie naar het effect van de ODIN methodiek voor werknemers in de zorgsector in vergelijking met de dagelijkse praktijk. De uitkomstmaten – vitaliteit, bevlogenheid, werkvermogen, productiviteit, gezondheid, career management preparedness (self-efficacy), baanzekerheid – zijn met behulp van vragenlijsten gemeten vóór de interventie en na 6 maanden. Daarnaast zijn er 12 maanden na de interventie in een verdiepend onderzoek interviews gehouden naar reden waarom medewerkers al dan niet deelnemen aan de interventie gedurende het implementatieproces zowel vanuit het perspectief van de medewerkers als leidinggevenden.

Resultaten
Uit de multi-level analyses blijkt dat de ODIN-methodiek niet resulteert in een verbetering van de inzetbaarheid van medewerkers in vergelijking met de reguliere praktijk als het gaat om vitaliteit, bevlogenheid, self-efficacy, werkvermogen en productiviteit. De interventiegroep laat na gebruik van de interventie een iets betere score zien op de primaire uitkomstmaat vitaliteit in vergelijking met de controlegroep (B=1.21 95% BI = -3.42 tot 5.83). Echter, dit verschil is niet statistisch significant. Ook zijn geen statistisch significante verschillen gevonden tussen de twee groepen op de overige uitkomstmaten.

Conclusie
Er is geen wetenschappelijk bewijs gevonden van de effectiviteit van de methodiek ‘Oplossingsgericht werken aan Duurzame INzetbaarheid’ ten opzichte van de reguliere werkwijze voor medewerkers binnen het ziekenhuis. De relatief kleine groep data van medewerkers waarop de effectanalyses zijn uitgevoerd en de korte follow-up kunnen mogelijke verklaringen zijn voor het niet vinden van effecten.
De procesevaluatie en verdiepende interviews laten zien dat voor een groot deel van de medewerkers en leidinggevende wel degelijk voordelen zitten aan de werkwijze van de ODIN methodiek, maar deze uiten zich niet in veranderingen op de primaire en secundaire effectmaten 6 maanden na de interventie.

Samenvatting van de aanvraag

Achtergrond: Duurzame inzetbaarheid is een gedeelde verantwoordelijkheid van werknemer en leidinggevende waarin de werknemer in zijn werkomgeving centraal staat. Tot op heden wordt binnen de zorg de afstemming tussen werknemer en werkgever op dit terrein door partijen zelf als beperkt ervaren. Toch is de urgentie in de zorg groot. De zorgsector is sterk aan het vergrijzen; een groot deel van de werknemers is ouder dan 45 jaar. Daarnaast neemt de zorgvraag de komende jaren toe, door meer oudere mensen met meer zorgbehoefte. Er wordt een tekort voorzien van 150.000 werknemers in de zorg. ‘Oplossingsgericht werken aan Duurzame INzetbaarheid’ (ODIN) is een in Groningen ontwikkelde methodiek die zich richt op het vergroten van de bevlogenheid van werknemers en de coachingsvaardigheden van de leidinggevenden, met als doel te komen tot concrete maatwerkafspraken gericht op het verbeteren van de duurzame inzetbaarheid van werknemers in de zorg. De resultaten van een pilot-onderzoek met de methodiek zijn veelbelovend. Dit is reden om in een vervolgstudie de effectiviteit van de methodiek op een wetenschappelijk optimale manier te onderzoeken. Doel: Doel van de studie is het evalueren van de effectiviteit van de methodiek ‘Oplossingsgericht werken aan Duurzame INzetbaarheid’ in vergelijking met de dagelijkse praktijk (Care As Usual: CAU) in een geclusterd randomised controlled trial bij werknemers in een ziekenhuis. Opzet: Het project betreft een samenwerkingsproject tussen medewerkers van het directoraat HRM/afdeling Veiligheid, Gezondheid en Milieu van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) en onderzoekers van de afdeling Sociale Geneeskunde van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG). ODIN bestaat uit een trainingsmodule voor leidinggevenden, een probleem- en oplossingsinventarisatie door werknemers, een tweegesprek tussen leidinggevende en werknemer en het opstellen van een actieplan. In de studie zullen leidinggevenden en werknemers van 10 afdelingen gerandomiseerd worden over de interventiegroep (ODIN) en over de controlegroep (CAU). De uitkomsten worden gemeten op vier momenten: bij inclusie/voorafgaand aan de interventie (T0), direct na afloop van de interventie (T1) en 6 en 12 maanden na afloop van de interventie (T2 en T3). Effect van de methodiek wordt bepaald in verschillende termen van duurzame inzetbaarheid, met bevlogenheid als primaire uitkomstmaat. Tevens vindt een procesevaluatie plaats. Duur van het project is 2 jaar. Verwachte resultaten: de beoogde resultaten van dit onderzoek zullen bijdragen aan een evidence-based oplossingsgerichte aanpak ten behoeve van de duurzame inzetbaarheid van werknemers in de zorgsector en aan verbetering van de coachingsvaardigheden van leidinggevenden. Het project wordt uitgevoerd in nauwe samenwerking met professionals van het directoraat HRM van het LUMC. Via bestaande netwerken vindt kennisoverdracht van de methodiek in de zorgsector plaats.

Onderwerpen

Kenmerken

Projectnummer:
208030006
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2012
2014
Onderdeel van programma:
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
Prof. dr. S. Brouwer
Verantwoordelijke organisatie:
Universitair Medisch Centrum Groningen