Tools ter bevordering van een effectieve samenwerking preventie-curatie in de wijk: modules voor wijkprofielen en beleidsdialoog

Zowel binnen de publieke gezondheidszorg als de eerstelijnsgezondheidszorg groeit het besef dat men voor een succesvolle, samenhangende uitvoering van taken op het gebied van preventie en zorg op elkaar is aangewezen. Ook het belang van samenwerken op wijk- en buurtniveau wordt steeds meer onderkend. Door in te steken op wijk/buurtniveau kan men optimaal gebruik maken van bestaande lokale netwerken en de expertise van lokale partners en kan men het aanbod zo goed mogelijk afstemmen op de wensen, behoeften en eigen kracht van de bewoners. Voor een goed onderbouwd, integraal lokaal beleid is het van belang om relevante aspecten op het brede gebied van gezondheid, zorg en welzijn in de wijk goed in kaart te brengen. Ondanks verschillende eerdere initiatieven tot het opstellen van ‘wijkprofielen’ bestaat er op dit gebied nog geen best-practice die de werelden van preventie, curatie en welzijn integraal bedient. Er is geen uniformiteit in de (presentatie van) profielen, er zijn knelpunten op het gebied van beschikbaarheid en kwaliteit van data en er is onvoldoende integratie van lokale kennis. Daarbij is het maken van een wijkprofiel geen doel op zich, maar dient het als input voor een lokale dialoog over de lokale problematiek en actieplannen voor het verbeteren van de gezondheid en het welbevinden van de bewoners in de wijk. Op dit moment is er nog onvoldoende aandacht voor een gestructureerde, integrale analyse en interpretatie van beschikbare kennis en het gebruik van deze kennis in een lokale beleidsdialoog. In dit onderzoek willen we door het ontwikkelen en ontsluiten van verschillende tools de samenwerking tussen preventie en curatie in de wijk initiëren en faciliteren. De tools die ontwikkeld worden zijn 1) een uniforme basismodule voor een wijkprofiel met generieke indicatoren uit gegevensbronnen die voor alle wijken beschikbaar zijn 2) flexibele aanvullende modules voor een wijkprofiel die ruimte bieden aan contextspecifieke indicatoren en kennisbronnen 3) werkwijzen voor het voeren van een beleidsdialoog waarin wordt beschreven op welke manieren met relevante actoren, inclusief inwoners, het profiel als startpunt voor discussie dient en naar een gemeenschappelijk plan van aanpak leidt. Bij het ontwikkelen van de wijkprofielen bouwen we voort op beschikbare voorbeelden, houden we rekening met informatiebehoeften in het kader van (nieuwe) gemeentelijke taken en informatiebehoeften vanuit de eerste lijn en besteden we zowel aandacht aan de ontsluiting van de benodigde gegevens als aan een gebruiksvriendelijke presentatie ervan. De modules van het wijkprofiel zullen worden beschreven in de vorm van een internettoolkit. De verschillende werkvormen voor de beleidsdialoog worden beschreven in de vorm van handreikingen. In zes pilotwijken (of dorpen) in Noord-Brabant (twee per GGD regio) zullen de modules voor de wijkprofielen worden ontwikkeld. Het ontwikkelen van de flexibele modules vindt plaats op geleide van lokale informatiebehoeften. Uitgangspunt hierbij is de betrokkenheid van lokale stakeholders. In de pilotwijken wordt op geleide van het opgestelde profiel de dialoog aangegaan met relevante actoren (inclusief inwoners) om te komen tot een gemeenschappelijke probleemanalyse, gezamenlijke prioriteiten, en het opstellen van een gezamenlijk plan van aanpak. In de beleidsdialoog wordt het wijkprofiel verrijkt met de kennis en expertise van de lokale actoren. Per GGD regio zal in een pilotwijk gewerkt worden met meer traditionele werkvormen voor beleidsdialogen, waarin de fysieke ontmoeting centraal staat. In de andere pilotwijk zal bij de vertaling van het wijkprofiel geëxperimenteerd worden met het inzetten van sociale media, zoals een virtuele wijkcommunity. Voor de deelnemende pilotwijken resulteert het project in een concreet plan van aanpak. Gedurende het project worden het proces en de opbrengsten in de pilotwijken kwalitatief geëvalueerd. In de evaluatie wordt in het bijzonder aandacht gegeven aan de bruikbaarheid van de wijkprofielen en dialoogwerkvormen voor een succesvolle samenwerking tussen preventie en curatie en voor de participatie van inwoners. De Academische Werkplaats Publieke Gezondheid Brabant (AWPG) en Robuust (de regionale Ondersteuningsstructuur voor de eerste lijn in Zuid-Nederland ) werken in dit project samen met de eerste lijn (o.a. Gezondheidscentrum de Reeshof, Tilburg), gemeenten, de LVG, het Jan van Es instituut, UVIT, CZ, het NIVEL en GG&GD Utrecht (adviseur). Verder zal samenwerking gezocht worden met andere relevante partners en experts. De toegevoegde waarde van dit voorstel, ten opzichte van lopende projecten, is dat (op basis van een wijkprofiel) op buurt/wijkniveau de 'community-diagnosis' wordt besproken met nulde en eerste lijn, aanpalende sectoren en bewoners en dat deze vertaald wordt naar concrete actie waarover consensus bestaat.