Mobiele menu

FRIENDS for Life: process and effect evaluation of a selective school-based prevention programme for childhood anxiety and depression

Projectomschrijving

Angst en depressie komen vaak voor bij kinderen. Deze aandoeningen hebben een negatief effect op het huidige en toekomstige functioneren van kinderen. VRIENDEN voor het Leven is een preventieprogramma tegen angst en depressie voor kinderen in de bovenbouw van het basisonderwijs met lichte angst- of somberheidklachten. In het buitenland is VRIENDEN voor het Leven uitgebreid onderzocht als preventieprogramma, maar in Nederland nog niet. Deze studie heeft als doel te onderzoeken hoe effectief het programma in Nederland is. De effectiviteit wordt zowel direct na het programma als 6 en 12 maanden later onderzocht. De resultaten worden vergeleken met de uitkomsten van kinderen die het programma niet hebben gevolgd. Daarnaast wordt onderzocht of er verschil in werking is bij verschillende groepen kinderen (onder andere geslacht, leeftijd en etniciteit). Verder wordt onderzocht hoe het programma in de praktijk wordt uitgevoerd en hoe tevreden kinderen en ouders zijn over het programma.

Producten

Auteur: MP Kösters, JMM Chinapaw, M Zwaanswijk, MF van der Wal, JM Koot
Auteur: MP Kösters, JMM Chinapaw, M Zwaanswijk, MF van der Wal, JM Koot
Titel: Hoe weet ik waarom interventies werken en voor wie? Evaluatie van mediatoren, moderatoren en implementatie
Titel: Lezingensessie Angst en Depressie
Auteur: Kösters MP & Koot JM
Link: http://www.jeugdinonderzoek.nl/ronde2
Auteur: MP Kösters, JMM Chinapaw, M Zwaanswijk, MF van der Wal, JM Koot
Titel: Databank effectieve jeugdinterventies: beschrijving ‘VRIENDEN’.
Auteur: Britt Taal, Milou Wierenga, Luuk Stapersma, Jeroen Legerstee, Mia Kösters & Elisabeth Utens
Link: https://www.nji.nl/nl/Databank/Databank-Effectieve-Jeugdinterventies
Titel: Children's and Parents’ Evaluations of ‘FRIENDS for Life’, an Indicated School-Based Prevention Program for Children With Symptoms of Anxiety and Depression
Auteur: Zwaanswijk, Marieke, Kösters, Mia P.
Magazine: Behaviour Change
Titel: FRIENDS for Life: Implementation of an indicated prevention program targeting childhood anxiety and depression in a naturalistic setting
Auteur: Kösters, Mia P., Chinapaw, Mai J.M., Zwaanswijk, Marieke, van der Wal, Marcel F., Utens, Elisabeth M.W.J., Koot, Hans M.
Magazine: Mental Health & Prevention
Titel: Structure, reliability, and validity of the revised child anxiety and depression scale (RCADS) in a multi-ethnic urban sample of Dutch children
Auteur: Kösters, Mia P., Chinapaw, Mai J. M., Zwaanswijk, Marieke, van der Wal, Marcel F., Koot, Hans M.
Magazine: BMC Psychiatry
Titel: Indicated Prevention of Childhood Anxiety and Depression: Results From a Practice-Based Study up to 12 Months After Intervention
Auteur: Kösters, Mia P., Chinapaw, Mai J. M., Zwaanswijk, Marieke, van der Wal, Marcel F., Koot, Hans M.
Magazine: American Journal of Public Health
Titel: Met VRIENDEN angst en depressie op de basisschool te lijf
Auteur: Kösters MP, Chinapaw MJM, Zwaanswijk M, Wal MF van der, Koot HM
Magazine: Kind en Adolescent Praktijk
Titel: Study design of ‘FRIENDS for Life’: process and effect evaluation of an indicated school-based prevention programme for childhood anxiety and depression
Auteur: MP Kösters, MJM Chinapaw, M Zwaanswijk, MF van der Wal, EMWJ Utens, JM Koot
Magazine: BMC Public Health
Titel: FRIENDS for Life: Evaluation of an Indicated Prevention Program Targeting Anxiety and Depression in School Children
Auteur: Mia Kösters
Link: http://dare.ubvu.vu.nl/handle/1871/53389

Verslagen


Eindverslag

In deze studie werd de effectiviteit en de implementatie van VRIENDEN voor het Leven onderzocht. VRIENDEN voor het Leven is een geïndiceerde preventieve interventie tegen angst en depressie bij kinderen op de basisschool. Kinderen die angst en depressieve klachten hadden konden op interventiescholen aan het programma meedoen. Op de interventiescholen deden 339 kinderen mee aan het onderzoek. Op controlescholen was er geen interventie. Op deze scholen werden 157 kinderen (op papier) geselecteerd voor de controlegroep. Na de studie kregen controlescholen de mogelijkheid VRIENDEN voor het Leven alsnog te implementeren.
Naast het effectiviteit werd de implementatie van VRIENDEN voor het Leven onderzocht door middel van een uitgebreide procesevaluatie. Vier aspecten van programma-integriteit werden onderzocht: 1. vasthouden aan het protocol, 2. kwaliteit van uitvoer, 3. mate van deelname van kinderen, en 4. mate van blootstelling aan het programma. De eerste drie aspecten werden door live observaties onderzocht, aanwezigheid en huiswerktaken werden door de preventiewerkers geregistreerd. De mening van kinderen en ouders werd onderzocht door middel van online focusgroepen en telefonische interviews.

In deze studie wordt nagegaan of het programma VRIENDEN voor het Leven werkt als geïndiceerd preventieprogramma tegen angst en depressie bij kinderen op de basisschool. Uit buitenlands onderzoek weten we dat VRIENDEN voor het Leven werkt als preventieprogramma, in Nederland was dit nog niet onderzocht.
De afgelopen 2 jaar hebben we van ruim 3000 kinderen data verzameld over symptomen van angst of depressie. Hiervan heeft een gedeelte van de kinderen het programma VRIENDEN voor het Leven gevolgd. Uiteindelijk worden de data van kinderen die meegedaan hebben vergeleken met kinderen die niet aan het programma hebben meegedaan.
Verder zijn de afgelopen 2 jaar VRIENDEN voor het Leven groepen geobserveerd om na te gaan hoe het programma geïmplementeerd werd in de praktijk. We onderzoeken of de mate van implementatie invloed heeft op de effectiviteit van het programma. Daarnaast hebben kinderen die deelnamen aan het programma meegedaan aan online focusgroepen en zijn ouders van deelnemende kinderen telefonisch geïnterviewd om na te gaan wat zij van het programma vonden. Op enkele lange termijn metingen na is de dataverzameling afgerond. Wat al beschikbaar is wordt momenteel verwerkt.

Samenvatting van de aanvraag

The proposed study will be conducted within the framework of the 'Academic Collaborative Centre for Youth Health Care Northern Netherlands' in particular by the Municipal Health Service Amsterdam and the EMGO Institute for Health and Care Research and the department of Public and Occupational Health of the VU University Medical Center. Anxiety disorders and depression are highly prevalent in children and adolescents and affect children’s current and future functioning. Childhood anxiety and depression show considerable persistence into adulthood and are likely to deteriorate when left untreated. Investing in the improvement of children’s mental health is important to prevent the ongoing increase of mental health problems in all age groups. FRIENDS for Life is a cognitive-behavioural programme that teaches children the skills to cope more effectively with feelings of anxiety and depression and builds emotional resilience, problem-solving abilities and self-confidence. The programme is increasingly being used at Dutch schools. FRIENDS for Life has been included in the Dutch database of effective youth interventions as ‘effective in theory’ and the programme has been recommended by the World Health Organization. However, the programme’s effectiveness in the Dutch situation has never been investigated. The fact that FRIENDS for Life has been shown to be effective in international studies does not automatically imply its effectiveness and suitability in the Netherlands. Differences in school systems, cultural norms and values, and characteristics of participating children may result in differences in the effectiveness of prevention programmes between countries. Scientific evidence regarding the effectiveness of prevention programmes like FRIENDS for Life in the Dutch situation is essential to guide the prevention activities of Dutch public health services. The aim of the proposed PhD-project is to evaluate the effectiveness of FRIENDS for Life as selective school-based prevention programme for children aged 8-12 years with early or mild signs of anxiety or depression. Various aspects of the programme’s effectiveness and implementation will be investigated: 1. This controlled trial includes a pre-intervention assessment and three follow-up assessments (directly after, and 6 and 12 months after the end of the programme). The primary outcome measure is symptoms of anxiety and depression. 2. We will investigate whether differences occur in the extent to which specific groups of children (with regard to severity of symptoms at the start of the programme, gender, age, and ethnic group) benefit from FRIENDS for Life. 3. A process evaluation will be conducted to investigate whether the programme has been executed according to protocol (programme integrity) and to evaluate children’s and parents’ opinions about FRIENDS for Life using online focus groups and interviews. Insight into the effectiveness of FRIENDS for Life in reducing children’s symptoms of anxiety or depression and in participants’ opinions about the programme is useful to evaluate the desirability of a broader implementation of the programme in Dutch primary schools. Based on the insights regarding the differential effectiveness of FRIENDS for Life for specific groups of children, the programme can be targeted more specifically to certain groups of children, and adaptations or alternatives can be sought for groups of children for whom the programme may be less effective. These insights will contribute to a more tailored and cost-effective implementation of the prevention programme. Since the Municipal Health Service of Amsterdam is currently implementing FRIENDS for Life in Amsterdam an accompanying effect and process evaluation is highly relevant and of utmost importance.

Onderwerpen

Kenmerken

Projectnummer:
204008002
Looptijd: 100%
Looptijd: 100 %
2010
2015
Onderdeel van programma:
Gerelateerde subsidieronde:
Projectleider en penvoerder:
Dr. M.H.H. Hoogsteder
Verantwoordelijke organisatie:
Amsterdam UMC - locatie VUmc